tag:blogger.com,1999:blog-4745637235441545742024-03-08T17:03:36.379+05:30skypostsAkash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.comBlogger135125tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-49315127222080271602023-08-04T10:32:00.002+05:302023-08-04T10:33:14.796+05:30नैवेद्य<p>सिंहगडावर जाताना या ठिकाणी एखाद्या कुठल्यातरी ट्रेकरने शिवरायांच्या मूर्तीसमोर ग्लुकोजच्या गोळ्या नैवेद्य दाखवावा तशा ठेवल्या होत्या. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7qOZxNxgIOLL1mUgc_aeVug37CBJzwV_Yg_-bzmuBz4RfpawXecCXuy2kyjS7JWHNlfM8FbMEBp8W-covdWTXiNqEVqpQ56PbTJ6nzHfSEv3CiqqSlWy3X_DGcpspIfgxtNSETysLbnL77_DfkRAKxMFCwPPiarBJw2U4n_rZUg-ixZDWWK0VeRWCd4w/s1600/naivedya.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1213" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7qOZxNxgIOLL1mUgc_aeVug37CBJzwV_Yg_-bzmuBz4RfpawXecCXuy2kyjS7JWHNlfM8FbMEBp8W-covdWTXiNqEVqpQ56PbTJ6nzHfSEv3CiqqSlWy3X_DGcpspIfgxtNSETysLbnL77_DfkRAKxMFCwPPiarBJw2U4n_rZUg-ixZDWWK0VeRWCd4w/w486-h640/naivedya.jpeg" width="486" /></a></div><p>कल्पना तशी गमतीशीर आहे, पण छान आहे. </p><p>त्यावरून मला काही वर्षांपूर्वीचा एक प्रसंग आठवला. </p><hr><p>कॉलेजात असताना मी आणि माझा मित्र कोणालातरी भेटायला गेलो होतो, त्यांच्या घरातच छोटं मंदिर होतं. ते आजोबा स्वतः तिथे पद्धतशीर पूजा करायचे. </p><p>आम्ही दर्शन घेतलं. घरातलं खाजगी मंदिर असल्यामुळे तिथे काही मोठी दानपेटी नव्हती पण तरीही आमच्या आधी येऊन गेलेल्या लोकांनी काही पैसे, पेढे असं काही तरी वाहिलेले दिसत होतं. </p><p>एरवी मी मंदिरात दान टाकत नाही, आणि त्यादिवशी सोबत काही पैसेही नेलेले नव्हते. पण आम्ही त्यांच्या घरात त्यांच्यासमोरच असल्यामुळे जरा अवघडल्यासारखं झालं. </p><p>मी म्हणालो आजोबा आम्ही काही आणलेलं नाही वाहायला. </p><p>त्यांनी त्यांचं फुलपात्र पुढे केलं, म्हणाले हे पाणी वाहा जरा देवाला, हे फुल पण घे. </p><p>देव काही म्हणतो का मला पैसेच दे किंवा अमुकच वहा? अरे हे सगळं ज्याने बनवलं त्याला त्यानेच बनवलेल्या गोष्टी आपण वाहतो ते कशा साठी? </p><p>ती आपली भावना असते. आपल्याला या जगात आणलं, इथल्या सगळ्या गोष्टी उपभोगायला मिळाल्या, तेव्हा त्याची कृतज्ञता म्हणून आपण ते देवासाठी वाहतो, एक प्रतीक म्हणुन. </p><p>पण सगळं त्याने बनवलं म्हणुन काही कचरा वाहणार का? तर आपणच देताना आपल्याला चांगलं वाटेल अशा गोष्टी ठरवल्या. </p><p>पत्र पुष्प फलं तोयं असा काहीसा श्लोक म्हटला त्यांनी आणि म्हणे फुल, पान, फळ, पाणी असं सगळं चालतं. आणि ते पण ऋतूकालोद्भव. हिवाळ्यात पण मला आंबाच हवा असा काही हट्ट करत नसतो देव. </p><p>त्यावेळी जे उपलब्ध असेल ते द्यायचं. </p><hr><p>त्या आजोबांचा मुड छान होता, त्यामुळे इतकं छान समजावून सांगितलं होतं त्यांनी, ते मला अजुनही लक्षात आहे. </p><p>हा जो कोणी ट्रेकर होता, त्याने सहज भावनेनं तेच केलं. इथे ठेवलेली मूर्ती पाहुन त्याला काही तरी वाहण्याची इच्छा झाली आणि जवळच्या दोन गोळ्या काढून ठेवून दिल्या. </p><p>या छोट्याश्या कृतीत जेवढं सौंदर्य आहे ते देवासाठी १०० किलो पेढे, १००० किलो बर्फी, अमुक किलो चांदी, तमुक किलो सोन्याचं सिंहासन असा दिखावा करण्यात आहे का... विचार करण्यासारखी गोष्ट आहे.</p>Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-60747184044338055032023-03-30T17:58:00.002+05:302023-03-30T17:58:14.891+05:30रामाचा प्रभाव<p>यावर्षीच्या गुढीपाडव्याला पहाटे तुळशीबागेतल्या राम मंदिरात सायकलवर गेलो होतो. तिथे गणपतीबाप्पा, राम लक्ष्मण जानकी, महादेव आणि इतर देवतांच्या दर्शनाने नववर्षाची सुंदर सुरुवात झाली. </p><p>बाहेर नववर्ष शोभा यात्रेसाठी तयारी चालु होती. रामाचा मोठा कोदंडधारी पुतळा एका ट्रकवर होता आणि असेच इतर ट्रकसुद्धा यात्रेसाठी सजवले जात होते. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgNjf0XAgXJvbkiVNvFFC9DjeUufGFvdSkYvSMKnVw6WKDTRTYtGEZ9Nmj-49Dk3AK8e3gXLFwDbciPswuU6-e9Tq6O3-h7n55WDdbQljrNHUIt7z_H9CMSp2O9uO-gFvtAIgZJ5rwsYPH9mbUU3871WvM_0qZSWYUZAfMj_773nWiKL8qqrEe1Xb6/s3468/IMG20230322062311.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3468" data-original-width="3468" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgNjf0XAgXJvbkiVNvFFC9DjeUufGFvdSkYvSMKnVw6WKDTRTYtGEZ9Nmj-49Dk3AK8e3gXLFwDbciPswuU6-e9Tq6O3-h7n55WDdbQljrNHUIt7z_H9CMSp2O9uO-gFvtAIgZJ5rwsYPH9mbUU3871WvM_0qZSWYUZAfMj_773nWiKL8qqrEe1Xb6/w640-h640/IMG20230322062311.jpg" width="640" /></a></div><br /><p>घरी येताना रामाचा आपल्या संस्कृतीवर केवढा प्रचंड प्रभाव आहे त्याचा विचार करत येत होतो. </p><p>आपल्या वर्षातल्या प्रमुख सणांवर रामाचा प्रभाव आहे. तसं आपल्या बऱ्याच सणांशी एकापेक्षा अधिक पौराणिक कथा निगडित असतात, कि अमुक दिवशी ह्या देवाने असं केलं, ह्या देवीने तसं केलं, तमुक ऋषींनी काही केलं असे २-४ निमित्त एकत्र असतात. देव लोक पण मोठ्या कार्याला हात घालताना पंचांग मुहूर्त पाहायचे कि काय देव जाणे. </p><p>वर्षाच्या पहिल्याच दिवशी गुढीपाडव्याचे एक कारण म्हणजे श्रीरामाचा राज्याभिषेक. </p><p>रामनवमी तर अर्थात रामाचाच सण आहे. </p><p>हनुमान जयंती, रामभक्ताचा सण. </p><p>देवीच्या नवरात्रीनंतर येणारा दसरा, या दिवशी रामाने रावणाचा वध केला, त्याबद्दल साजरा होतो. </p><p>काही दिवसांनी येणाऱ्या दिवाळीचं एक कारण रामाचा वनवास संपुन अयोध्येत परतल्याबद्दलचा आनंद. </p><p>आपल्या भाषेवर सुद्धा किती प्रभाव आहे पहा: </p><p>रामराज्य: आदर्शवत राज्य. रामाने अयोध्येवर केलेल्या राज्याचा उल्लेख रामराज्य म्हणून होतोच, पण प्रजेवर प्रेम करत त्यांच्या कल्याणासाठी झटणाऱ्या शिवरायांसारख्या राजाच्या राज्यकारभाराची तुलना केली जाते ती रामराज्याशीच. </p><p>रामबाण उपाय: एखाद्या समस्येवर किंवा आजारावर सर्वोत्तम उपाय कोणता तर तो रामबाण उपाय. कारण रामाचा बाण त्याचं काम तमाम केल्याशिवाय राहणार नाही. </p><p>एकमेकांना भेटल्यावर "हॅलो" सारखं "राम राम" म्हणायची आधी पद्धत होती, ती आता जवळपास कालबाह्य झाली आहे. </p><p>कोणी वारल्यावर अंतिम संस्कार करायला नेतानासुद्धा रामाचंच नाव घेतलं जातं. </p><p>ह्याचं कारण म्हणजे नामस्मरणाला आपल्याकडे असलेलं महत्व. त्यामुळे प्रत्येक निमित्ताला देवाचं नाव घेतलं जावं यासाठी अशा पद्धती पडल्या. रामायणाच्या गोष्टींमध्येच एक दोन गोष्टी श्रीरामाच्या नावाच्या चमत्काराबद्दल आहेत. </p><p>अशाच श्रद्धेमुळे लोक नाव ठेवतानासुद्धा कुठल्याही गोष्टीनंतर किंवा संकल्पनेनंतर शेवटी राम लावून नाव ठेवायचे. कृष्णाच्या भावाचं नावसुद्धा बलराम होतं. बलशाली राम. तुकाराम, सखाराम, जयराम, जलाराम, धनीराम इत्यादी इत्यादी. </p><p>शिर्डीच्या साईबाबांचं काही भक्त ओम साईराम म्हणून स्मरण करतात. </p><p>अगदी आताच्या काळात सारखं इकडून तिकडे पक्ष बदलत फिरणाऱ्या राजकारण्यांना आयाराम गयाराम म्हणण्याची पद्धत पडली आहे. रामाच्या नावाने राजकारण तर चालू आहेच. </p><p>आपल्या आयुष्यात या न त्या स्वरूपात राम असावा म्हणजेच देवाची कृपा असावी हि सुप्त इच्छा इतकी असते कि आता आयुष्यात काही अर्थ राहिला नाही याच अर्थाचा "जगण्यात राम राहिला नाही" असा एक वाक्प्रचारसुद्धा आहे. तोही आता कालबाह्य होतोय बहुतेक. </p><p>आपल्या भाषेत, श्रद्धांमध्ये, सणांमध्ये हा प्रभाव तर आहेच पण त्या कथेच्या खुणासुद्धा भारतभर किंवा भारतीय उपखंडात पसरल्या आहेत. रामायणाची कथा अयोध्या, शरयू, गंगा, यमुना, दंडकारण्य, गोदावरी करत करत उत्तर ते दक्षिण भारत आणि लंका असा प्रवास करून येते. त्यामुळे अनेक ठिकाणी राम सीता लक्ष्मण त्यांच्या वनवासात असताना राहून गेले अशा मान्यता आहेत. तिथे तशी मंदिरे आहेत. </p><p>जिथे जिथे प्राचीन काळी भारतीयांचा इतर प्रदेशांशी व्यापारी किंवा राजकीय संबंध आला तिथे तिथे या कथेचं गारुड पसरलं. आग्नेय आशियामधल्या देशांमध्येसुद्धा या कथा सर्वांना परिचित आहेत. रामायणाची भारतातच जशी इतकी रूपं आहेत, ती रंगवून सांगताना त्यात बदल होत गेले तसे रामायणाचे काही रूप त्या देशांमध्ये सुद्धा आहेत. रामलीला सारखे कलाप्रकारसुद्धा आहेत. </p><p>थायलंडच्या राजघराण्यात आज पण राज्याभिषेक झाल्यावर राजाला राम म्हणून म्हणण्याची पद्धत आहे. त्यांचा आताचा राजा हा दहावा राम आहे. गेल्या दहा पिढ्यांपासून हि पद्धत ते पाळतात.</p><p>असो. रामाचा महिमा काही एका लेखात लिहून संपणारा नाही. परवा रामाच्या दर्शनानंतर रामाबद्दलच्या आठवलेल्या ह्या सर्व गोष्टी कागदावर उतरवायचा प्रयत्न केला एवढंच. </p><p>सर्वांच्या आयुष्यात राम रहावा हि रामनवमीच्या निमित्ताने शुभेच्छा. जय श्रीराम!!!</p>Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-51760505009535649042022-07-27T23:27:00.006+05:302022-07-27T23:27:46.230+05:30क्रिएट, पब्लिश अँड फरगेट<p><span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">असं म्हणतात कि "नेकी कर दरियामे डाल". चांगलं काम करा आणि विसरून जा. </span></p><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">तसं आज काल जे कन्टेन्ट क्रिएटर असतात, त्यांच्यासाठी एक म्हणता येईल, "क्रिएट, पब्लिश अँड फरगेट"</div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">ज्यांना लिहिण्याची, गाण्याची, काही सादर करण्याची, व्हिडीओ बनवण्याची आवड आहे, त्यांना ह्या गोष्टीतुन आनंद मिळतो. हल्ली इतके लोक इंटरनेटवरून मोठे झाले, त्यामुळे अनेकांना वाटतं आपणही काही तरी करून पाहावं. काही बनवुन पाहावं. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">आणि काही बनवलं कि साहजिकच ते लोकांसमोर नेण्याची उत्कंठा असते, त्यांच्याकडून काही प्रतिसादाची अपेक्षा असते. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">संगीत हि कला अशी आहे, जी आपण स्वतःसाठी सादर करू शकतो, स्वतःपुरता आनंद घेऊ शकतो. कोणी समोर नसलं तरी चालतं. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">पण ह्या इतर कला हा एक प्रकारे संवाद असतो. आपल्याला आलेले अनुभव, आपले विचार, हे लेख, कविता, ब्लॉग, वलॉग, वर्तमानपत्र, साप्ताहिक अशा कुठल्या तरी स्वरूपात मांडून आपण आपल्या वाचकांशी आणि प्रेक्षकांशी संवाद साधु पाहतो. त्या अनुभवावर काही तरी चर्चा व्हावी अशी एक सुप्त अपेक्षा असते. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">इंटरनेटवर इतका सगळा कन्टेन्ट उपलब्ध असल्यामुळे लोकांचा अटेन्शन स्पॅन फार कमी झाला आहे. एका परिच्छेदापेक्षा मोठ्या पोस्ट, एका मिनिटापेक्षा मोठा व्हिडीओ बहुतांश लोक पाहत नाहीत. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">त्यामुळे साहजिकच कन्टेन्ट बनवणाऱ्यांचा हिरमोड होतो. ज्यांची हौस पहिल्या काही दिवसात फिटते असे मग माघारी फिरतात. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">मित्रांनो, कला क्षेत्र असंच आहे. छापल्या गेलेल्या लेखांपेक्षा, पुस्तकांपेक्षा संपादक आणि प्रकाशकांनी नाकारलेले लेखक कितीतरी जास्त आहेत. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">चित्रपट, मालिका, नाटके यामधुन समोर येणाऱ्या कलावंतांपेक्षा "स्ट्रगलर" किती तरी जास्त आहेत. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">फार ग्रो झालेल्या युट्युब चॅनेल्स आणि इन्स्टा हॅन्डल्सपेक्षा फारसे पुढे न गेलेल्या क्रिएटर्सची संख्या खुप जास्त आहे. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">काही जणांकडे पाहुन आपल्याला वाटतं, "अल्लाह मेहेरबान तो गधाभी पेहेलवान". मग आपल्याला का मिळु नये असं यश?</div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">आपल्याला हे लक्षात ठेवलं पाहिजे कि अशा लोकांनी सुद्धा कुठल्यातरी प्रकारे अनेक लोकांची मने जिंकलेली असतात. त्या लोकांचं प्रेम त्यांना मिळतं. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">त्यामुळे फक्त यातुन काहीही करून फॉलोअर्स वाढवायचे आणि पैसे कमवायचे एवढाच उद्देश ठेवुन कन्टेन्ट बनवत असाल, तर तुमचा निर्णय तुम्ही घ्या. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">हि अत्यंत वेळखाऊ गोष्ट आहे. फावल्या वेळात होईलच असं नाही. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">पण जर तुम्हाला जे काही तुम्ही करताय त्यातुन खरंच आनंद मिळत असेल तर हे सोडु नका. जमेल तसं करत रहा. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">आपल्याला काहीतरी बनवायची कला आहे, हौस आहे, मग आपण त्याचा आनंद घ्यायचा. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">माझा स्वतःचा ब्लॉग फारसा मोठा नाही आणि युट्युब चॅनेल सुद्धा फारसं मोठं नाही. तरी मला आज हे पॉसिटीव्ह थॉट्स कुटून आले? </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">मी माझ्या फिलिपिन्स आणि इस्राएलच्या बिझनेस ट्रिपमध्ये जेवढा वेळ मिळाला तेवढं फिरलो आणि त्यावर व्हिडीओ बनवले. <b>२-३ वर्षांपूर्वी</b>. ते पब्लिश केले आणि मित्रांमध्ये शेअर केले, त्यातल्या काही जणांनी तेव्हा पाहिले, आणि मला वाटलं विषय संपला. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">पण आजही कुठून तरी <span style="background-color: white;">दोन्ही ठिकाणचे </span>तिथले स्थानिक लोकसुद्धा अधून मधुन या व्हिडीओज पर्यंत पोहोचतात आणि त्यांना ते आवडले अशा कमेंट करतात. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">आज मला एका इस्रायली महिलेची कमेंट मिळाली. ती महिला महाराष्ट्रात जन्मली, सहावीपर्यंत मराठी माध्यमात शिकली आणि ५५ वर्षांपूर्वी तिकडे कुटुंबासोबत स्थलांतरित झाली. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjysnIWpsdeQxUcvtZ2uvvkPEsadDkUrBkyuLKPI6PZst4Z5X5oQvBcl0aozlvbnU0f4LYjl4yQYH_fCyaNerGn__SaEDyrn3Su_SZUaSDw2eOhU-I3DL7WguVNohVePbpcJ-7cZAZklbNMlZcoPcirdNMgj5Sjx3NOt_76Zi5l8LEZ4V6GWH9Tm8B/s932/Screenshot%202022-07-27%20at%2011.19.45%20PM.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="304" data-original-width="932" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjysnIWpsdeQxUcvtZ2uvvkPEsadDkUrBkyuLKPI6PZst4Z5X5oQvBcl0aozlvbnU0f4LYjl4yQYH_fCyaNerGn__SaEDyrn3Su_SZUaSDw2eOhU-I3DL7WguVNohVePbpcJ-7cZAZklbNMlZcoPcirdNMgj5Sjx3NOt_76Zi5l8LEZ4V6GWH9Tm8B/w640-h208/Screenshot%202022-07-27%20at%2011.19.45%20PM.png" width="640" /></a></div><br /><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">महाराष्ट्रात पूर्वी अनेक ज्यु शेकडो वर्ष राहिले आणि इथे छान मिसळले होते. इस्राएल राष्ट्र बनल्यावर अनेक जण तिथे स्थलांतरित झाले, पण त्यांनी मराठीशी आजही नातं जपलंय. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">माझ्या व्हिडिओच्या माध्यमातून अशा एका व्यक्तीशी माझा संपर्क झाला, त्यांनी इस्राएलबद्दलचा माझा मराठी व्हिडीओ पाहिला आणि मला मराठीत कमेंट दिली. फार आनंद झाला. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">स्बस्क्रायबर नाहीत, व्ह्यूज नाहीत म्हणुन मी व्हिडीओ बनवलाच नसता तर सांगा हा आनंद मिळाला असता का? </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">त्यामुळे तुम्हाला हे करिअर करायचं असेल तर वाट्टेल ती धडपड करा आणि लक्ष्य गाठा. पण तितका वेळ, संधी, सपोर्ट सर्वांकडे असेलच असं नाही. तुम्हाला यातुन आनंद मिळत असेल तर जमेल तसं करत रहा. </div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">तुम्ही फक्त बनवायचा आनंद घेत राहा. कोणीही वाट चुकुन तुमच्या कन्टेन्टपर्यंत येऊ शकतं. असा आनंद कधीही तुमच्या वाट्याला येऊ शकतो. <br /></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></div><div><span style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b>क्रिएट, पब्लिश अँड फरगेट</b></span></div><div><span style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: x-small;"><b><br /></b></span></div><div><span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">ता. क. माझा तो व्हिडीओ ज्यावरून हा विषय सुरु झाला: </span></div><div><span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="372" src="https://www.youtube.com/embed/n8H2gsyCkoE" width="584" youtube-src-id="n8H2gsyCkoE"></iframe></div><br /><span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;"><br /></span></div><div style="color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><blockquote><span style="font-size: medium;"><blockquote></blockquote></span></blockquote></div>Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-17001764390892900172022-04-22T16:57:00.006+05:302022-04-22T18:21:24.086+05:30आनंद कुठे आहे?<p> <span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">सोशल मीडियावरील सर्व ट्रेंडिंग गोष्टींपैकी, मला एक विशिष्ट ट्रेंड आवडतो. आनंदाची व्याख्या करणे. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">लोक फोटो पोस्ट करताना, व्हॉट्सॲप वर स्टेटस, किंवा इंस्टाग्राम आणि फेसबुकवर स्टोरीज टाकताना कॅप्शन लिहितात. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">त्यात ते त्यावेळेसचा आनंद म्हणजे काय याची शब्दात व्याख्या करण्याचा प्रयत्न करतात. </span></p><span id="docs-internal-guid-7d404308-7fff-7321-6616-03814f62fc76"><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"></p><blockquote><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"खूप वर्षांनंतर तुमच्या जुन्या मित्रांना भेटणे म्हणजे आनंद." </span></blockquote><p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"></p><blockquote><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"आनंद म्हणजे आपल्या गावी जाणे"</span></blockquote><p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"></p><blockquote><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"आनंद म्हणजे आईच्या हातचे जेवण" </span></blockquote><p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"></p><blockquote><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">"आनंद म्हणजे आपल्या आवडत्या लोकांसोबत वेळ घालवणे आणि तासांची गणती विसरणे"</span></blockquote><p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">छोट्या छोट्या गोष्टीमधला आनंद लोक व्यक्त करतात, आनंद मिळवण्याचे त्यांचे सोपे सोपे मार्ग दाखवतात म्हणुन मला हा ट्रेंड आवडतो. </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">राग, दुःख, वैताग, संताप, कंटाळा यांच्यासाठी हजार कारणे सांगणे फार सोपे असते, आणि आपण त्यातच अनेकदा गुंतलेले असतो. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">अशावेळेस या गोष्टी लोकांना आनंदाची कारणे, ज्या गोष्टी त्यांना आनंद देतात त्या गोष्टींचा विचार करायला लावतात.</span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अचानक, आपल्याला आनंदी होण्याची अनेक कारणे सापडतात. जरी कधी तुम्ही एखाद्या गोष्टीबद्दल दु:खी असाल, आणि कोणाची अशी पोस्ट पाहिली तर… </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">एखाद्याला तो घरी जेवत असल्यामुळे किंवा तो त्याच्या जुन्या मित्राला भेटल्यामुळे किंवा त्याने त्याच्या आवडत्या फिल्म स्टारचा चित्रपट पाहिल्यामुळे त्याने आनंद व्यक्त केला असेल. मग ते वाचुन </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">तुम्हाला कदाचित जाणवेल की तुमच्याकडेही तशी एखाद दुसरी गोष्ट होती ज्याबद्दल तुम्हाला काही विशेष वाटत नव्हतं पण इतरांना त्यातच आनंद वाटतोय. मग असं काही करून तुम्हालाही काही काळ आनंदी वाटू शकेल. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मी कॉलेजमध्ये असताना आर्ट ऑफ लिव्हिंगमध्ये एक बेसिक कोर्स (YES+) केला होता. मी तिथे शिकलेल्या एका गोष्टीचा (अनेक चांगल्या गोष्टींपैकी) माझ्यावर खूप प्रभाव पडला. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">त्या अभ्यासक्रमाचे मार्गदर्शक दिनेश भैय्या यांनी सर्वांना विचारले, "तुम्ही कधी आनंदी व्हाल?" </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">सहभागी झालेल्यांनी आपापला विचार करून त्याप्रमाणे उत्तर दिले. कुणी म्हटलं की शिक्षण पूर्ण केल्यावर आनंद होईल, तर कुणी म्हटलं नोकरी मिळाल्यावर, कुणाला मनासारखी बाईक मिळाल्यावर, वगैरे वगैरे. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मग प्रशिक्षकांनी आमच्या निदर्शनास आणून दिले की कोणीही असे उत्तर दिले नाही की "मी आत्ता या क्षणीसुद्धा आनंदी आहे." </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbf5Ccz_hzVl3nBMdRWX18MPfrbpK457RWlqmMo7sybN-ETfx5iYFFF02gguLL0yB5HSeAoNdiDOt27-oURFVonHGrvVpJ0ITJndCjkzignIsUBgKUnlPlgT0EBIZbSL_tYghQBY9aoz6zY_9N1mwYNOGrrc_pr9HBYMKrgxW78OgxP62gbX69agPV/s881/happiness.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="192" data-original-width="881" height="140" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbf5Ccz_hzVl3nBMdRWX18MPfrbpK457RWlqmMo7sybN-ETfx5iYFFF02gguLL0yB5HSeAoNdiDOt27-oURFVonHGrvVpJ0ITJndCjkzignIsUBgKUnlPlgT0EBIZbSL_tYghQBY9aoz6zY_9N1mwYNOGrrc_pr9HBYMKrgxW78OgxP62gbX69agPV/w640-h140/happiness.png" width="640" /></a></div><p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">प्रत्येकजण आनंदी होण्यासाठी काहीतरी घडण्याची वाट पाहत होता. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">याचा अर्थ तुम्ही आता उदास आहात का? त्या गोष्टी होण्यापूर्वी तुम्ही आनंदी होऊ शकत नाही का? तुमचा आनंद फक्त त्या गोष्टीवर अवलंबून आहे का? </span><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; white-space: pre-wrap;">डोळे उघडणारा करणारा प्रश्न होता. </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">जेव्हा आपण म्हणतो की जेव्हा ही अमुक एखादी गोष्ट घडेल तेव्हा मला आनंद होईल, तेव्हा ती गोष्ट होईपर्यंत आपण आपला आनंद पुढे ढकलतो. काही गोष्टींना कमी वेळ लागतो, काही गोष्टी जसे की शिक्षण, किंवा तुमच्या मुलांचे शिक्षण व्हायला वर्षेसुद्धा लागतील. आपल्याला ते सर्व करतानासुद्धा, आयुष्यात इतर गोष्टी घडत असतानासुद्धा आनंद वाटायला नको का?</span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मग ते अजुन समजावून सांगायला लागले. </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">आनंद ही एक भावना आहे. आता या क्षणी तुम्हाला आनंद वाटू शकतो. आपण काहीतरी घडण्याची प्रतीक्षा थांबविली पाहिजे. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">तुम्ही तुमच्या आनंदाला कोणत्याही अटीपासून, कोणत्याही लक्ष्यापासून मुक्त केले पाहिजे. जरी तुम्ही कशात अयशस्वी झालात, तुमचे मन दुखावले गेले, लोक दुरावले तरीही तुमच्याकडे आनंदी राहण्याचे काही ना काही कारण असेल. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही उद्दिष्टे ठरवणे किंवा एखादा लक्ष्य ठेवणे थांबवा. तुमच्याकडे काही तरी लक्ष्य असलेच पाहिजे आणि ते मिळवण्यासाठी कठोर परिश्रम करायलाच हवेत. पण तुमचा आनंद यावर अवलंबून ठेवू नका. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">आत्ता आहात तसेसुद्धा आनंदी रहा. जेव्हा तुम्ही तुम्हाला हवे ते साध्य करता तेव्हा तुम्हाला अधिक आनंद वाटेल. पण तुमच्या यशाची पर्वा न करता, आनंदी व्हा, आनंद पसरवा. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">जेव्हा तुम्हाला कोणी विचारेल की तुम्ही कसे आहात, तेव्हा साधे औपचारिक "ठीकठाक" असले निस्तेज उत्तर देऊ नका. "एकदम मजेत", "झकास" असे काहीतरी जोरदार उत्तर द्या. जेव्हा तुम्हाला आनंद वाटतो तेव्हा तुम्ही इतरांना तुमच्यासोबत हसवायला हवे.</span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">तो कोर्स केल्यावर काही दिवस मी पण "सुपर फॅन्टास्टिक" असे काहीतरी उत्तर द्यायचो, पण नंतर लवकरच, मी आपोआप नेहमीच्या उत्तरांकडे परतलो. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">पण ही आनंदाची गोष्ट मात्र तेव्हापासून माझ्या मनात रेंगाळत राहते. माझ्या विचार करण्यामध्ये, गोष्टी हाताळण्याचा पद्धतीमध्ये यामुळे खूप मोठा बदल झाला आहे. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">यात म्हटलं तर नवं काय आहे? कोणालाही असं कोणी लेक्चर दिलं नाही तरी काही चांगलं घडलं की आनंद होणारच आणि काही वाईट घडलं की दुःख होणार, अपमान झाला की राग येणार. आणि लेक्चर दिल्यानंतरही ते होणारच. मग फरक काय.</span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">फरक आहे. हे सगळं तर आयुष्यभर चालुच राहणार. पण एरवी आपल्या भावना ह्या नेहमी कशावर तरी प्रतिक्रिया म्हणुन येतात. आनंद नेहमी कशावर तरी प्रतिक्रिया म्हणुन होत असेल तर एक निमित्त झालं की आपण वाट बघत बसतो. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">हा विचार तुम्हाला आनंदाकडे फक्त प्रतिक्रिया नव्हे तर क्रिया म्हणुन बघायला शिकवतो. नेहमी आनंदी राहण्याचा प्रयत्न करायला शिकवतो. इतर भावना घडणाऱ्या घटनांवर प्रतिक्रिया म्हणून येत राहतील जात राहतील, ते चालु द्या. आपली सतत चालणारी क्रिया मात्र आनंदी राहण्याची हवी. </span></p><br /><p dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">हा विचार राबवलात तर आनंद आत्ता या क्षणी इथेच आहे. 😊</span></p></span>Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-45682127121392907392021-04-22T02:48:00.004+05:302021-04-22T02:48:47.581+05:30जीवनसाथीकाही दिवसांपूर्वी इंग्लंडच्या राणीचे पती, प्रिन्स फिलिप यांचा वयाच्या ९९व्या वर्षी मृत्यु झाला. राणीचे पती असूनही त्यांना राजा नव्हे तर प्रिन्सच म्हटले गेले, तो एक वेगळाच विषय. त्यांच्या शाही इतमामात झालेल्या अंतिम संस्काराच्या कार्यक्रमाचे सविस्तर वृत्तांकन झाले. त्यात इंग्लंडच्या राणीचा कोव्हीडच्या मर्यादेमुळे इतरांपेक्षा वेगळे आणि एकटेच बसलेला फोटो पाहुन मन हेलावले. त्या राणीचे स्वतःचे वय ९५ आहे. <div><br /></div><div>राणीच्या आणि प्रिन्स फिलिप यांच्या लग्नाला ७३ वर्षे होऊन गेली. ७३. माझ्या वयाच्या दुपटीपेक्षाही काही वर्षे अधिक. इतकी वर्षे सोबत काढुन शेवटी त्या साथीदाराला समोर कायमचा निरोप देताना कमालीच्या शांतपणे, धीरोदात्तपणे बसलेल्या त्या राणीला पाहुन कौतुकही वाटले आणि दुःखसुद्धा झाले. इतकी वर्षे साथ दिलेला माणुस आपण विसरत नाही, कायम मनात असतो, आठवणीत असतो, ह्या सगळ्या गोष्टी खऱ्या. पण आपल्या रोजच्या आयुष्यात अनेक छोट्या मोठ्या गोष्टीत ज्याची सवय असते त्या गोष्टी करायला सोबत तो माणुस नसतो हे ही तितकेच खरे. </div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwjd4wv7OzU_yl0Kjx1WU5hRQASQH0keNIIIdaJij9DatyQTmaWK7ppOdWpNFbjlvefCeIyO9duHmaZc6yqFoMIDz-a9lNZsoN__w0wyp6n1AEVbK2w92kJV2JdvldEAp6iCQ-oDq0uR0/s1599/queenPrince.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1599" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwjd4wv7OzU_yl0Kjx1WU5hRQASQH0keNIIIdaJij9DatyQTmaWK7ppOdWpNFbjlvefCeIyO9duHmaZc6yqFoMIDz-a9lNZsoN__w0wyp6n1AEVbK2w92kJV2JdvldEAp6iCQ-oDq0uR0/w640-h426/queenPrince.jpeg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">राणी एलिझाबेथ आणि प्रिन्स फिलिप (फोटो : विकिपेडियावरून साभार)</td></tr></tbody></table><div><br /></div><div>त्या दोघांच्या संसाराबद्दल काही गोष्टी वाचण्यात आल्या. दोघांनी मनापासुन एकमेकांना साथ दिली. त्यांचे तरुण असल्यापासुन ते वृद्ध होईपर्यंत वेगवेगळ्या प्रसंगातले आणि अनेक हसरे फोटो पाहिले. असे म्हणतात कि राणी एलिझाबेथ या एरवी एकदम गंभीर, कडक शिस्तीच्या आहेत. पण प्रिन्स फिलिप सोबत असताना मात्र त्या त्यांच्या गप्पांमुळे, त्यांनी केलेल्या एखाद्या गमतीशीर टिपणीवर नेहमी हसायच्या. प्रिन्स फिलिप त्यांना हमखास हसवायचे. हे आणि अशा अनेक गोष्टी त्या राणी मिस करणार हे नक्की. </div><div><br /></div><div>माझ्या मनात मग जीवनसाथी या विषयावर विचारचक्र सुरु झाले. आता मी जे काही लिहितोय त्यात मला काही विशेष मांडायचंय असं नाही. फक्त या निमित्ताने आलेले विचार लिहावेसे वाटले. त्यात फार काही नवीन, मुद्देसुद असं काही नाही. फक्त मनात आलेलं व्यक्त करतोय बस. हा ब्लॉग आहेच त्यासाठी. </div><div><br /></div><div>काही वर्षांपूर्वी माझे आजोबा गेले. नंतर २-३ वर्षांनी माझी आजी गेली. त्यांचाही ५०-५५ वर्षे संसार झाला. आजोबा गेल्यावर आजीचा विचार करायचो तेव्हाही असे विचार येऊन गेले होते. पण ती गोष्ट तशी वैयक्तिक असल्यामुळे असं लिहिलं नाही तेव्हा. आज या प्रिन्स फिलिपच्या उदाहरणाने कदाचित हे बाकी लोकांना पण नीट समजुन घेता येईल. </div><div><br /></div><div>इंग्लंडची राणी-प्रिन्स फिलिप, आणि माझे आजी-आजोबा यांच्या जोडीत एक साम्य होते. प्रिन्स फिलिप सारखेच आजोबा आजीला हसवायचे. त्यांचा स्वभाव मिश्किल होता. ते आजीला नेहमी चिडवत राहायचे. आजी काही राणी इतकी गंभीर नव्हती. पण आजोबांच्या मनाने तेवढी मनमोकळी नव्हती. </div><div><br /></div><div>तिचा थोडा टेन्शन घ्यायचा स्वभाव होता. घरातल्या सगळ्यांचं वेळापत्रक विचारायचं. म्हणजे कोणाची ऑफिसची कॉलेजची वेळ काय, मी नोकरीसाठी बाहेर राहायला लागल्यावर माझ्या बस/ट्रेनची वेळ काय, अशा गोष्टी माहित करून घ्यायच्या. आणि मग त्याचं थोडं टेन्शन घ्यायचं. मग वेळेच्या २ तास आधीपासूनच अरे तुला उशीर होईल, अरे कधी निघतोस, असं. असंच बऱ्याच बारीक सारीक गोष्टींबद्दल. म्हणजे हे कसं होईल, ते कसं पार पडेल वगैरे. आजोबा तिला शांत करायचे, हो गं, ठीक आहे गं, तू नको काळजी करुस. पोरं करतील सगळं व्यवस्थित. </div><div><br /></div><div>मी वीकेंडला, सुटी असताना घरी गेलो कि थोडा वेळ खास त्यांच्या खोलीत गप्पांचा कार्यक्रम ठरलेला असायचा. मुख्य बोलणारे अर्थात आजोबा. मग आम्हाला चिडवत, आजीला चिडवत त्यांच्या काही टिपण्या चालु असायच्या. तिच्यावर काही टिपणी आली कि काही बायका नाक मुरडतात तसे तिचे एक हावभाव ठरलेले होते. आपण छान म्हणायला जसं अंगठा आणि पहिल्या बोटाचा गोल करतो, आणि तीन बोटं सरळ ठेवतो तसे करून फिरवायची आजोबांच्या दिशेने, कि "ह्यांच्याबद्दल कायच बोलावं?" </div><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2KshgvaZEc8GcKiyE_sxqcVi4e-UOFpCNl6i_RoaE0OvOWe7IH5LdSPaUj-1bCAdKWSwOa6ELhmhsMiDbvz60AhxiplaMT2w3uz_qPz72rnVtFjnVPRZ6u3z3TdDoRG75sC9hjnhtrMM/s2048/DSC03001.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2KshgvaZEc8GcKiyE_sxqcVi4e-UOFpCNl6i_RoaE0OvOWe7IH5LdSPaUj-1bCAdKWSwOa6ELhmhsMiDbvz60AhxiplaMT2w3uz_qPz72rnVtFjnVPRZ6u3z3TdDoRG75sC9hjnhtrMM/w640-h480/DSC03001.JPG" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">आजी आजोबांचा जुना फोटो. आजोबांचा ७५वा वाढदिवस होता त्यावर्षी त्यांच्या लग्नाला ४९ वर्षे झाली होती. </td></tr></tbody></table><div><br /></div><div>आजीला कौतुक होतं आजोबांचं. अशा गप्पा तिला पण आवडायच्या. ती काही काही जुन्या आठवणी रंगवुन सांगायची. तिचे काही काही किस्से आम्हाला पाठ झाले होते. तेच ती आजोबा गेल्यावर पण सांगायची, पण काहीतरी हरवल्यासारखं वाटायचं. </div><div><br /></div><div>निवृत्त झाल्यावर काही वर्ष माणसं सक्रिय असतात. कुठल्यातरी संघटना, नातेवाईकांचे कार्यक्रम, मुलं नातवांची, भाच्या-पुतण्याची लग्ने ह्यात व्यस्त असतात. पण हळूहळु आरोग्य नाजुक झालं कि हे कमी होतं. मग आपल्या स्वतःच्या आयुष्यात घटना कमी होतात, ते आपल्या पुढच्या पिढ्यांच्या आयुष्यात जे चाललंय त्याचे प्रेक्षक बनतात. त्यांचा त्यातही सहभाग असतो, पण मुख्य भूमिका नसते. </div><div><br /></div><div>आजोबा असेपर्यंत त्यांना सगळ्यात फार रस असायचा, पण ते गेल्यावर आजीचा रस मला जरा कमी झाल्यासारखा वाटायचा. कदाचित माझ्या मनाचे खेळ असतील, मी त्या चष्म्यातून पाहत असल्यामुळे. मला ती नंतर जे काही दिवस होती त्यात थोडी अलिप्त वाटायची. अर्थात तिचा सगळ्यांमध्ये जीव होता, पण शेवटी सगळे आपापल्या कामांमध्ये स्वाभाविकपणे व्यस्त असणारच. आजोबांची अर्धशतकाहून जास्त जी साथ तिला लाभली, ती शेवटी काही वर्ष नव्हती. </div><div><br /></div><div>आपल्या आयुष्यात अनेक नाती असतात, आई बाबा, बहीण भाऊ, जवळचे मित्र मैत्रिणी इ. पण जीवनसाथी का वेगळा असतो? कारण त्या व्यक्तीसोबत आपण आपलं जास्तीत जास्त आयुष्य घालवतो. </div><div><br /></div><div>अनेक गोष्टी ह्या व्यक्तीशिवाय बाकी कोणाशी शेअर होत नाहीत. आपल्या ऑफिसात काम न करता सुद्धा घरी गेल्यावर कधी ऑफिसात ताण आहे, कधी चांगलं चाललंय हे त्या व्यक्तीला माहित असतं. पण तेच कोणी तिसऱ्याने विचारलं कि आपण काय म्हणतो? "बस, चाललंय रुटीन." </div><div><br /></div><div>"मला हा अमका असं म्हणाला, तमक्याला मी असं म्हणालो, आता पुढचे २ आठवडे खुप जास्त काम असणार आहे" इतक्या बारीक सारीक गोष्टी प्रत्येक जवळच्या व्यक्तीला सांगायला आपल्याला, आणि ऐकायला त्यांना वेळ नसतो, आणि गरजही नसते तशी. पण जीवनसाथी जो असतो, त्याला हे सगळं समजतं. </div><div><br /></div><div>आज कोणी तरी माझं कौतुक केलं, आज मस्त वाटतंय, हे खावं वाटतंय, थोडं फिरावं वाटतंय, इतक्या छोट्या गोष्टी सुद्धा आपण ह्या व्यक्तीशी शेअर करू शकतो. </div><div><br /></div><div>त्या व्यक्तीला आपल्या बारीकसारीक सवयी, खाण्यापिण्याच्या आवडी, कुठल्या प्रसंगात आपण कसं वागणार, कशाला कशी प्रतिक्रिया देणार हे चांगलं माहित असतं. तेही अंदाज चुकतात कधी कधी, किंवा अंदाज बरोबर असुनही मतं वेगळे असल्यामुळे वाद होतात. </div><div><br /></div><div>जीवनसाथीला सगळं समजतं म्हणजे सगळं पटतं असं नाही. पण पटलं नाही तरी समोरचा कशा पद्धतीने विचार करतोय, त्याचं कारण काय हे तरी समजतं. </div><div><br /></div><div>मी सारखा जीवनसाथी हा शब्द वापरतोय, नवरा बायको नाही. कारण सगळेच नवरा बायको जीवनसाथी असतात असं नाही. आपल्या संस्कृतीमध्ये, समाजामध्ये लग्न हि जी संस्था आहे, त्या संस्थेने नवरा बायको हे एक नातं निर्माण केलंय, आणि त्यातल्या दोघांना फार टिपिकल भूमिका दिल्यात. ठरवुन नाही, पण तशी पद्धत पडली आहे. </div><div><br /></div><div>सात फेरे घेताना आजकाल गुरुजी प्रत्येक फेऱ्याचा अर्थ सांगतात. त्यातल्या बहुतांश शपथा, वचने हे खरं तर जीवनसाथी बनण्यासाठी, एकमेकांना जपण्यासाठी आणि साथ देण्यासाठी असतात. </div><div><br /></div><div>आधीच्या काळी किती गुरुजी सांगत होते माहित नाही, आणि आज जरी ते सांगत असले तरी गदारोळ इतका असतो, कि पाहुणे, मुहूर्त, फोटो ह्या नादात ज्या विधींसाठी आपण इतका खर्च करतो त्याच्या गाभ्याकडे कितपत लक्ष असतं कोणास ठाऊक. </div><div><br /></div><div>त्यामुळेच अनेकजण नवरा बायको होऊनही जीवनसाथी होत नाहीत. तरीही परंपरा म्हणुन किंवा नाईलाज म्हणून किंवा आणखी कोणत्या कारणाने आपली गाडी ओढत राहतात. </div><div><br /></div><div>मी भाडीपाचे सारंग साठ्ये आणि पॉला यांची एक मुलाखत पाहिली होती. त्यांना त्यांच्या नात्याबद्दल विचारल्यावर त्यांनी सांगितलं कि आम्हाला लग्न नवरा बायको यात रस नाही, पण आम्ही एकमेकांना जीवनसाथी म्हणतो. </div><div><br /></div><div>नवरा बायको म्हणा, लिव्ह इन रिलेशनशिप असेल, किंवा आजकाल ज्याबद्दल जागरूकता वाढतेय, जगभरात स्वीकारार्हता वाढतेय असे समलैंगिक जोडपे असतील. नात्याला लेबल कुठलं का असेना, जीवनसाथी असं म्हणूनही तसं वागलं नाही तर काही अर्थ नाही. ते जीवनसाथी नाही तर जीवनभराचं लोढणं होतं. </div><div><br /></div><div>ह्या व्यक्तीला मला आयुष्यभराची साथ द्यायची आहे आणि ती व्यक्तीसुद्धा मला तशीच साथ देणार आहे, हि इच्छा असणं, हा विश्वास असणं आणि त्यानुसार वागणं म्हणजे जीवनसाथी असणं. हे एकदा लग्न करून, एकदा कुठली शपथ घेऊन करता येत नाही. सतत साथ देणं, एकमेकांना आधार देणं हे आयुष्यभर करावं लागतं. मी म्हणताना हे करावं लागतं असं म्हणतोय, पण जीवनसाथी मानलं कि करावं लागतं असं मनात येत नाही, करावं वाटतं. </div><div><br /></div><div>बहुधा ७ हॅबिट्स या पुस्तकात मी एक छान संकल्पना वाचली होती. त्या लेखकाकडे अनेक जोडपी यायची आणि सांगायची There is no love between us anymore. मग तो लेखक त्यांना सांगायचा कि, Do you realize that love is not just a noun but also a verb in English?</div><div><br /></div><div>म्हणजे प्रेम ही काही बाटलीबंद वस्तु नाही कि ती एक दिवस संपेल. प्रेम हि करायची गोष्ट आहे. आपण ते करायचं थांबवतो तेव्हा ते संपतं. आणि प्रेम करायचं म्हणजे काय हि काही एका व्याख्येत बसणारी गोष्ट नाही. प्रत्येक नात्यात त्याचा अर्थ वेगळा असतो. आई बाबांसाठी प्रेम वेगळं, ते व्यक्त करण्याची त्यांच्यासाठी काही करण्याची पद्धत वेगळी, मित्रांशी वेगळी, बहीण भावांशी वेगळी, आणि जीवनसाथीशी सुद्धा वेगळी. </div><div><br /></div><div>जीवनसाथी असणं म्हणजे प्रत्येक गोष्टीत प्रत्येक जण असलाच पाहिजे असं नाही. व्यवसायामध्ये भागीदारी असली तरी आपलं कौशल्य, रस ह्यानुसार जबाबदाऱ्या ठरतात, काही गोष्टी सोबत कराव्या लागतात, काही गोष्टी एखादा भागीदार एकटाच करतो. पण ते आपापलं काम नीट करत असतील, आणि दुसऱ्याला पाठिंबा देत असतील तर व्यवसाय चांगला चालतो तेच ह्या नात्यात आहे. </div><div><br /></div><div>माझे दोन्हीकडचे आजी आजोबा, आई बाबा, काका काकु अशा संसारात मुरलेल्या जोड्या पाहिल्या कि नवरा बायको असण्यासोबतच जीवनसाथी असणं म्हणजे काय हे समजतं. ते नवरा बायको या रूढ भूमिकेत असलेल्या गोष्टीही करतात, पण जीवनसाथी म्हणुन एकमेकांना जपतात, प्रत्येक गोष्ट स्वतःला आवडत नसली तरी दुसऱ्याला आवडते, किंवा तशीच लागते हे समजुन घेऊन सोबत करतात. </div><div><br /></div><div>आपल्याकडे अरेंज्ड मॅरेजेस बऱ्याच प्रमाणावर होतात, आणि लव्ह मॅरेज झालं तरीही ह्या नात्याबद्दल काही स्पष्ट विचार नसतो. माझं लग्न झालं तेव्हा माझ्याही डोक्यात इतके विचार नव्हते. नवरा बायको पासुन ते जीवनसाथी होईपर्यंत वेळ लागु शकतो. </div><div><br /></div><div>पारंपरिक पद्धतीत स्त्रियांचं बायकांचं स्थान नेहमीच दुय्यम असतं. अनेक माणसांना बायकोच हवी असते, जीवनसाथी नाही. काही कुटुंबांमध्ये बाकी लोकांचा बायकांना त्याच त्या गोष्टीत बांधुन ठेवण्याचा फार मोठा हात असतो. अशा वातावरणात त्या लोकांना बायकांना जीवनसाथी न बनवुन, त्यांना समान दर्जा (त्यांचा हक्क) न देऊन आपण काय गमावतो हे समजणं शक्यच नाही. </div><div><br /></div><div>अशा नात्यांची सुरुवात करणाऱ्या आणि त्यात आधीच असणाऱ्या प्रत्येकाने विचार करावा कि आपण एकमेकांसाठी फक्त लग्न लावुन दिलेले नवरा बायको बनुन राहतोय का आपण त्यापेक्षा अधिक काही होऊ शकतो? </div><div><br /></div><div>ह्या लेखात माझा भर अर्थात नवरा बायको वरच आहे. कारण जीवनसाथी मिळण्याची आणि बनण्याची सर्वात जास्त शक्यता तिथे असते. लग्न करण्याचा उद्देशच तो असला पाहिजे. पण ते वयात आलं कि केलंच पाहिजे म्हणुन केलं जातं आणि हा विचार केला जात नाही. काही जणांची लॉटरी लागते आणि ते जीवनसाथी बनतात. काही जणांची नाही लागत. किंवा लागुनही अनेक वर्षांनी साथ सुटते. दोघांपैकी कोणी तरी आधी जाणारच आणि ती वेळ सांगुन येत नाही. </div><div><br /></div><div>जीवनसाथी फक्त नवरा बायकोच होऊ शकतात का? ज्या ज्या नात्यात आपण झोकून देतो, प्रेम करत राहतो, आयुष्यभर साथ देत राहतो, ते सगळेच जीवनसाथी. नवरा बायको असणं वेगळं आणि जीवनसाथी असणं वेगळं हेच मला म्हणायचं आहे. त्याच नात्यात जीवनसाथी मिळाला तर भाग्यच. पण त्याव्यतिरिक्त सुद्धा जीवनसाथी असु शकतात. त्यामुळे जिथे प्रेम आहे ते प्रत्येक नातं जपलं पाहिजे, त्या माणसांना मनापासुन साथ दिली पाहिजे. </div><div><br /></div><div>आयुष्यात येणारा प्रत्येकजण जीवनसाथी असु शकत नाही. आपण भरपुर जणांसोबत आयुष्यातले प्रसंग शेअर करतो, अनेकजण आपली मदत करतात, आपण अनेकांची मदत करतो. पण आयुष्य शेअर करावं अशी माणसं कमी असतात. अशा लोकांना ओळखता आलं तर छान. </div><div><br /></div><div>मी आधीच सांगितलं तसं मला काही फार नवीन आणि मोठे मुद्दे मांडायचे नव्हते. फक्त आजूबाजूच्या निरीक्षणातुन, विशेषतः माझे आजी आजोबा गेल्यानंतर मनात आलेले विचार, जे आत्ता प्रिन्स फिलिप गेल्यानंतर पुन्हा यायला लागले ते व्यक्त करायचे होते. तुम्हाला त्यातलं काही पटलं असेल तर तुम्हाला तुमच्या आयुष्यात जीवनसाथी मिळावेत आणि तुम्हीही इतरांसाठी बनावे यासाठी शुभेच्छा! </div>Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-40098767026694543562020-05-10T02:11:00.000+05:302020-05-10T02:21:53.348+05:30अस्वस्थ करणारे उत्तर रामायण<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
मागच्या लेखात<i> (लिंक: <a href="http://skyposts.blogspot.com/2020/04/RamayanAgain.html">पुन्हा एकदा रामायण</a>) </i>मी रामायण मालिकेचा मुख्य भाग संपल्या नंतर मनात घोळत असलेले विचार अगदी त्याच रात्री मांडले. त्यानंतर लगेच दुसऱ्या दिवशी पासुन उत्तर रामायण सुरु झालं, आणि ते संपल्यावर मात्र लगेच काही लिहायला हात उचलला नाही.<br />
<br /></div>
<div>
शेवटचे काही भाग इतके भावुक आणि व्यथित करून गेले कि मनात नेमकं काय चाललं आहे हे मला स्वतःला कळायला, विचार थोडे तरी स्पष्ट व्हायला काही दिवस जावे लागले. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>(आज लिहुन झाल्यावर पाहतोय तर फारच मोठी पोस्ट झाली आहे, त्याबद्दल क्षमस्व.)</b></div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामानंद सागर यांनी ३३ वर्षांपूर्वी उपलब्ध तंत्रज्ञान, आर्थिक पाठबळ, अभिनय, चित्रणकला यातली त्याकाळची प्रगल्भता ह्या सगळ्यांच्या आधाराने आणि स्वतःच्या (आणि अर्थात त्यांच्या संघाच्या) अभ्यास आणि भक्तिभावाने जी अद्भुत कलाकृती निर्माण केली आहे त्याचं पुष्कळ कौतुक मी मागच्या भागात आधीच केलं आहे. त्यामुळे ते पुन्हा टाळतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
शेवटच्या भागातलं लव कुश "हम कथा सुनाते है" हे म्हणतानाचा प्रसंग, त्यानंतर सीतेला पुन्हा अयोध्येच्या प्रजेसमोर स्वतःच्या शुद्धीचं प्रमाण देण्यासाठी शपथ देण्याचा प्रसंग, आणि तिने धरतीमातेला पोटात घे म्हणुन विनंती करण्याचा प्रसंग अंगावर काटा, डोळ्यात अश्रु, मनात किती तरी भावना, प्रश्न उभे करणारे होते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आज त्याबद्दलच सविस्तर बोलणार आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
(सूचना: इथे मी तुम्हाला रामाची कथा अगदी तपशिलात नाही तरी संक्षिप्त स्वरूपात तरी माहिती असेल असं गृहीत धरतोय. त्याशिवाय हे मुद्दे तुम्हाला पूर्ण कळण्याची शक्यता कमी आहे. पोस्ट खूप मोठी होईल त्यामुळे ती कथा इथे सांगत नाही.)</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>१. लंकेतली अग्निपरीक्षा</b></div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला खटकणारा पहिला प्रसंग म्हणजे सीतेची लंकेत झालेली अग्निपरीक्षा. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
सीता रावणाच्या लंकेत जवळपास एक वर्ष राहिली त्यामुळे ती अजूनही पवित्र आहे कि नाही याबद्दलची शंका दूर करण्यासाठी घेण्यात आलेली अग्निपरीक्षा. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
म्हणजे ज्या बाईला तिच्या इच्छेविरुद्ध पळवून नेण्यात आलं आहे, त्या माणसाने तिच्यावर बळजबरी केली तर ती अपवित्र होते? तो माणुस अपवित्र, त्याची करणी अपवित्र, पण त्याचा परिणाम म्हणून ती स्त्री अपवित्र?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
म्हणजेच आपला समाज हा आधीपासूनच असल्या सडक्या विचारांचा आहे. इतके ऋषी मुनी, विचारवंत होऊनही हि कीड मात्र तेव्हापासुन आजवर निघालेली नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यामानाने सुग्रीवाने आपल्या पत्नीला फार मानाने वागवले. वालीने आपल्या भावाला राज्याबाहेर हाकलून त्याच्या पत्नीला बळजबरीने स्वतःची पत्नी बनवले होते. पण वालीवधानंतर सुग्रीवाने कुठली अग्नी परीक्षा घेतली नाही. तिलाही स्वीकारले आणि वालीच्या पत्नीशी लग्न करून तिचा महाराणीचा दर्जा तसाच ठेवला. तिच्यावर बळजबरी केली नाही. वालीच्या मुलालाही (अंगद) युवराज बनवले. वानर समाज मनुष्य समाजापेक्षा पुढारलेला होता असाच याचा अर्थ होतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामाचा सीतेवर विश्वास होता, पण लोकांसाठी असे केले असे म्हणु. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामायण मालिकेत तर असे दाखवले आहे, कि रावणाने सीतेला पळवण्याआधीच रामाने सीतेला अग्निदेवाकडे सुपूर्त केले होते, आणि तिचे प्रतिबिंब छाया सीता त्यानंतर एक वर्ष सीता म्हणुन वावरत होती. लंकेमध्ये रामाने फक्त अग्निदेवाकडून परत मुळ सीतेला आणले. आणि हि लीला लक्ष्मणालाही त्या क्षणापर्यंत माहित नव्हती. </div>
<div>
आणि या घटनेचा लोकांनी अग्निपरीक्षा असा चुकीचा अर्थ लावला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण हि गोष्ट उगाच नंतर (रामानंद सागर यांनी नव्हे, पण त्यांनी संदर्भ घेतलेल्या कुठल्या तरी रामायणात) जोडली असेल असे मला वाटते. माझा तर्क असा आहे, कि जर रामाने सीतेला अग्निदेवाकडे सुपूर्त करणे लक्ष्मणालाही न सांगता फक्त अग्निदेवाला पाचारण करून केले होते, तर मग तिला परत आणताना सगळ्यांसमोर का? तेही तसेच एकांतात करता आले असते, म्हणजे कोणाचा गैरसमज झाला नसता.<br />
<br />
आणि मग रामाने सीतेसाठी व्याकुळ होणे, दुःखी होणे हे प्रसंग दाखवले होते ते सर्व खोटे? </div>
<div>
<br /></div>
<div>
दुसरा तर्क असा कि ह्या लीलेचा खुलासा रामाने अयोध्येच्या प्रजेसमोर केला असता, तर पुढची गैरसमजाची साखळी टळली असती. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मागे दुसरं एक पर्यायी स्पष्टीकरण मी असं वाचलं होतं कि अग्नीपरीक्षा म्हणजे आगीवर चालणे नव्हे. रामाने सर्वांची खात्री पटावी म्हणून सर्वांसमोर सीतेला तू शुद्ध आहेस का असे विचारले. एका स्त्रीसाठी सर्वांसमोर अशा प्रश्नाला उत्तर देणे सुद्धा अत्यंत कठीण आहे म्हणून त्याला अग्निपरीक्षा म्हटले आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
असो. मला पीडित स्त्रीला अपवित्र मानणे या मानसिकतेचा प्रचंड त्रास होतो. बलात्कार हा तात्पुरता शारीरिक अत्याचार असतो, पण त्या बलात्काऱ्याहून अधिक मानसिक अत्याचार आपला समाज दीर्घ काळ करत असतो. म्हणून अनेक जणी याबद्दल बोलत नाहीत, लपवून ठेवतात, आत्महत्या करतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<i>(काही वर्षांपूर्वी मी ह्याच विषयावर असाच अस्वस्थ असताना एक कथा लिहिली होती, वाचावी वाटल्यास जरूर वाचा. लिंक <b>: </b><a href="http://skyposts.blogspot.com/2014/04/blog-post.html">ती आणि तो : भाग १</a><b>)</b></i></div>
<div>
<br /></div>
<div>
असो. रामाचा सीतेवर विश्वास होता, पण लोकांची मानसिकता लक्षात घेऊन सीतेला हे दिव्य पार पाडावे लागले असे समजून पुढे चलू. कारण यानंतर दोघांनी अयोध्येत जाऊन पुन्हा सोबत संसार आणि राज्यकारभार सुरु केला होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<b>२. अयोध्येत सीतेला सोडणे, दुसरी अग्निपरीक्षा</b></div>
<div>
<b><br /></b></div>
<div>
रामाने राज्यकारभार सुरु केल्यानंतर त्याला समजते कि प्रजेमध्ये सीतेबद्दल कुजबुज सुरु आहे, आणि तिला राणी म्हणुन बसवलेलं त्यांना आवडलेलं नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामाला आदर्श पुरुष, मर्यादा पुरुषोत्तम म्हटले जाते. त्याची धारणा अशी होती कि राजधर्म असे सांगतो कि राजा हा प्रजेचा सेवक आहे, आणि प्रजामतापुढे राजाने आपले वैयक्तिक आयुष्य दुय्यम ठेवायला हवे. त्यामुळे जनमतामुळे रामाने सीतेला सोडले. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मिथिलेची राजकन्या असूनही तिने मिथिलेला परत न जाता पुन्हा वनवास पत्करला, आणि वाल्मिकी ऋषींच्या आश्रमात राहिली. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मालिकेत असे दाखवले आहे कि सीतेने स्वतः हा निर्णय घेतला. तिला आशा होती कि काही काळानंतर प्रजेला आपली चूक कळेल आणि तिला तिचा मान परत मिळेल. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पुढे लव कुश आपल्या गाण्यांमधून लोकांना जाब विचारतात, त्यांच्या चुका दाखवतात. त्यानंतर तेच रामाचे पुत्र आहेत हे कळल्यावर रामाने पुन्हा सीतेला सन्मानाने आणून सर्वांना पुन्हा राजवाड्यात आणावे असे काही लोक म्हणतात, पण काही लोक तरीही सीतेची अग्निपरीक्षा आमच्यासमोर झालेली नव्हती, त्यामुळे सीतेने पुन्हा सर्वांसमोर आपल्या पवित्रतेची शपथ घ्यावी. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
दुसऱ्या दिवशी सीतेआधी वाल्मिकी ऋषी स्वतः आपली प्रतिष्ठा, तपोबल सर्व पणाला लावुन सीता पवित्र आहे असे सांगतात, तरीही सीतेला शपथ घेण्यास सांगता येते. (दुसरी अग्निपरीक्षा) </div>
<div>
<br /></div>
<div>
या क्षणी सीतेचे हावभाव अत्यंत परिणामकारक होते. बाकी मालिकेत सीतेचा अभिनय अगदी अपेक्षित आणि ठरलेल्या मार्गावरून जाणारा होता. ह्या क्षणी मात्र त्या अभिनेत्रीने (दीपिका) तिच्या डोळ्यात जो अंगार आणला होता, तो लाजवाब होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
सीतेला कळुन चुकते कि ह्याला काही अंत नाही. आधी लोकांसाठी म्हणून अग्निपरीक्षा, मग अयोध्येच्या लोकांनी स्वतः बघितली नाही म्हणून पुन्हा अग्निपरीक्षा, शपथ ग्रहण. उद्या अजुन कोणी येईल त्याची खात्री पटावी म्हणून पुन्हा तो प्रसंग उभा राहील. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यामुळे ती तिची मूळ माता, भूमिमातेला पाचारण करून पृथ्वीच्या पोटात परत जाते. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoiZSRl8MCCu2ttP5uRHgJf9qn_rbzlYpzbrhkfjTAvpkhyphenhyphenJbVuoqkdmjmHcrzB35h_9aGHNj7WVfTUaBsOV1in5hoFtpctiIPTurxwiMU5ZTL66oAI-GVOzu7vO7nZKbVB5nTQO-SwgE/s1600/sita.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="480" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoiZSRl8MCCu2ttP5uRHgJf9qn_rbzlYpzbrhkfjTAvpkhyphenhyphenJbVuoqkdmjmHcrzB35h_9aGHNj7WVfTUaBsOV1in5hoFtpctiIPTurxwiMU5ZTL66oAI-GVOzu7vO7nZKbVB5nTQO-SwgE/s640/sita.jpg" width="640" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
मालिकेच्या ह्या भागांमध्ये राम हा अवतारी पुरुष होता, त्याला वेगवेगळे आदर्श प्रस्थापित करायचे होते, असं खूपदा म्हटलं आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामाने आदर्श राजा कसा असावा, त्याने प्रजेसमोर वैयक्तिक सुख दुःख दुय्यम मानावे, प्रजेचा सेवक बनुन राहावे हे दाखवले. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम शक्तिशाली राजा होता. अशी कुजबुज करणाऱ्यांना दंड देणे सहज शक्य होते. पण काही लोकांना दंड देऊन कुजबुज थांबण्या ऐवजी वाढलीच असती हे मात्र खरे. आणि वैयक्तिक कारणासाठी कोणाला दंड देणे हे रामाच्या तत्वातही बसले नसते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण त्याने काय झाले? </div>
<div>
<br /></div>
<div>
हा राजाचा आदर्श किती लोकांना कळला? रामाच्या नावाने इतकं राजकारण होतं. पण रामाचा हा आदर्श राजकारण्यांनी ठेवला, तर त्यांच्यावर आरोप झाले, विरोधी जनमत तयार झालं तर त्यांना राजकारण सोडून घरी बसावं लागेल. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण आजकालचे राजकारणी लोकांना रामापेक्षा जास्त ओळखून आहेत असं दिसतं. कुछ तो लोग कहेंगे, असं म्हणत ते अशा गोष्टींकडे दुर्लक्ष करून जे करायचं ते करत राहतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
कारण लोक सर्व प्रकारचे असतात. काही लोक आपल्या बाजूने, आणि काही लोक आपल्या विरुद्ध बाजूने सतत बोलत राहतात. शंभर टक्के सर्व लोकांना आपल्या बाजूने करणे राम आणि कृष्णासारख्या अवतारी माणसांना सुद्धा जमले नव्हते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
<div>
अशातच संसदेत ट्रिपल तलाक चा वाद चालू असताना कोणत्या तरी महाभागाने रामाने सुद्धा सीतेला सोडले होते असा उल्लेख केला होता. किती हे विचारांचे दारिद्र्य. रामाने सीतेपासून दूर राहून सुद्धा तिचा मनातून त्याग केला नव्हता. अश्वमेध यज्ञात सुद्धा तो तिचीच सुवर्ण प्रतिमा बाजूला घेऊन बसला होता. </div>
</div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम एक पत्नीव्रता होता. रामाने सीतेला सोडले, पण तिच्याशी, ह्या व्रताशी प्रामाणिक राहिला. रामाच्या स्वतःच्या वडिलांना ३ राण्या होत्या. रामाच्या काळात आणि नंतर हजारो वर्षे माणसांना अनेक बायका असणं सामान्य होतं. त्यामुळे त्याचं हे व्रत वेगळं होतं. हा आदर्श नंतर किती जणांनी घेतला? आता ती पद्धत आपोआप बाद झाली ती गोष्ट वेगळी. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण रामाने सीतेला सोडलं हे, आणि ज्या कारणामुळे सोडलं ते मात्र सगळ्यांच्या लक्षात राहिलं. आणि स्त्री दुसऱ्या पुरुषासमवेत राहिली कि त्यागावी अशा समजाला मात्र बळ मिळालं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामाने किंवा सीतेने वेगळे झाल्यानंतर प्रजेच्या विचारांची पातळी वाढावी म्हणून मात्र काही केले नाही. स्वस्थ बसून राहिले. पुढे लव कुश यांच्या गीतांनी काय तो थोडा विचार लोकांनी केला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आपल्या पुराणांमध्ये स्त्रीच्या पतिव्रताचं अति स्तोम माचवलेलं आहे. स्त्री हि जगतजननी पण, आदिशक्ती पण, सरस्वती आणि लक्ष्मी पण. पण तिच्या जन्माचं सार्थक म्हणजे पतिव्रता असणं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पतीला परमेश्वर मानायला, पतीच्या नावाचं व्रत करायला पती त्या लायकीचा असावा हे कुठल्या कथेत सांगितलेलं नाही. उलट पत्नीच्या पतिव्रताच्या शक्तीमुळे असुरसुद्धा अवध्य झाले, आणि देवांना सुद्धा पतिव्रत भंग करण्याचे मार्ग पत्करावे लागले अशा विचित्र कथा आहेत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आणि ते व्रत मानलं तरी स्त्रीने स्वतःच्या इच्छेने दुसऱ्या पुरुषाशी संबंध ठेवले तर ते व्रत भंग होईल ना. पण अशा कथांमध्ये मात्र दुसऱ्या पुरुषाने कपटाने, बळजबरीने जरी तसे केले तरी ते व्रत भंग होते अशी आजच्या काळात तर अगदी न पटणारी कल्पना दाखवली आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
शाळेमध्ये असताना "महापुरुषांचा पराभव" नावाचा एक सुंदर धडा होता. त्याचा सारांश असा कि कुठलेही महापुरुष असो, त्यांचं स्वतःचं आयुष्य कितीही यशस्वी आणि कीर्तिमान असलं तरीही त्यांचे अनुयायी मात्र त्यांच्या जवळपासही नसतात. त्यांना त्या महापुरुषांच्या विचारांची आदर्शांची उंची झेपत नाही आणि त्यांच्याच विचाराचा पुढे विपर्यास होत राहतो, आणि अशा तर्हेने सर्व महापुरुषांचा या बाबतीत पराभव होतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामाचा हा आदर्श राजाचा विचार वायाच गेलेला दिसतो. त्याने परपुरुषाच्या घरी राहून आलेल्या पत्नीला त्यागले हे सर्वांच्या लक्षात राहते. पण हे त्याने एक राजा झाल्यावर लोकापवादामुळे केले हे नाही लक्षात राहत. एक वनवासी असताना त्याने आपल्या पत्नीला सोबत घेऊन घरी घेऊन गेला होता, हे नाही लक्षात राहत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
कृष्ण म्हटलं कि काही लोकांना तर किशन कन्हैया, रास लीला, एवढंच आठवतं. कॉलेजात भरपूर फ्लर्टींग करणाऱ्या मुलांना कन्हैया म्हणतात. त्याच्या १६००० बायका होत्या हे लोकांच्या लक्षात राहतं. पण त्या त्याच्या खऱ्या बायका नसुन, नरकासुराने बंदिवासात ठेवलेल्या स्त्रिया होत्या हे लोकांना माहित नसतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
कृष्णाने नरकासुराला मारले तेव्हा सुद्धा असाच प्रश्न निर्माण झाला होता. ह्या पीडित स्त्रियांना मुक्त तर केले, पण त्यांनी जावे कुठे, कोण त्यांना स्वीकारेल असा प्रश्न होता. त्यांना मान मिळावा म्हणुन कृष्णाने त्या सर्वांशी प्रतीकात्मक लग्न केले. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण हा आदर्श तरी कोणी समजून घेतला? कृष्णाने मात्र स्वतः बदनामी पत्करली. १६००० लग्न करणारा असं अजूनही बरेच लोक समजतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी मागच्याही लेखात म्हणालो होतो कि आपण आज जसे विचार करतो, त्यावर आपण आपल्या एक दोन आधीच्या पिढ्यांना सुद्धा पारखणं चुकीचं आहे. मग रामासारख्या हजारो वर्ष आधीच्या माणसाला कसं काही बरोबर चुक ठरवणार? </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्याचं असं आहे कि हि पात्रं, ह्या कथा हे आपल्या संस्कृतीचा अविभाज्य हिस्सा आहेत. ह्याचा आपल्या सर्वांवर खूप प्रभाव आहे. मग अशा महत्वाच्या गोष्टींना जरा विचारपूर्वक बघायला नको का? आंधळ्या श्रद्धेनं जे आजवर लोक मानत आले तेच आपण पुढे मानत राहिलो तर आपली प्रगती कधी होणार? आणि फक्त रामायण, महाभारत, गीता, भागवत यांचे सप्ताह आणि पारायण करत राहिलो तर त्यातले विचार आपल्याला कधी कळणार? </div>
<div>
<br /></div>
<div>
दिल्ली ६ नावाचा एक सुंदर चित्रपट येऊन गेला. तो काही चालला नाही, बऱ्याच जणांना कळलाही नाही. त्यात अतुल कुलकर्णीचं पात्र अस्पृश्यता पाळत असतं. (आजच्या काळातही). </div>
<div>
<br /></div>
<div>
एका प्रसंगात ते सर्व जण राम लीलेला जातात. रामाने शबरीचे उष्टे बोरं खाण्याचा प्रसंग येतो. तेव्हा अभिषेक बच्चन अतुल कुलकर्णीकडे प्रश्नार्थक नजरेने पाहतो. अतुल कुलकर्णी उत्तर देतो कि "वो तो भगवान है. वो कुछ भी कर सकते है." </div>
<div>
<br /></div>
<div>
हे असंच चालू आहे आपल्याकडे शतकानुशतकं. लोक ग्रंथांचे पारायण करतात, मुखोद्गत करतात, पण त्यातले विचार, आदर्श कधी आचरणात सोडा स्वतःच्या विचारातही आणत नाहीत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
शुद्ध तत्वज्ञान लोकांना आवडणं अवघड असतं म्हणुनच अशा बोधकथा आणि पुराणांची निर्मिती होते. पण त्यातला गर्भित अर्थ समजून घेतला तरच उपयोग आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
अशा खटकणाऱ्या गोष्टींमुळे आपल्या समृद्ध वारशाकडे पाठ फिरवणे, किंवा आहे त्याला विचार न करता डोक्यावर उचलून घेणे ह्या दोन्ही गोष्टी टोकाच्या आणि निरुपयोगी आहेत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रामायणातून किती काय शिकण्या सारखं आहे हे मी मागच्या लेखातही बोललो आहे. समाजात बदल एका रात्रीत एका क्रांतीत होत नसतात. म्हणून असे महापुरुष त्या त्या काळानुसार संदेश घेऊन येतात. आपण या महापुरुषांकडून जे आजही शिकण्यासारखं आहे ते शिकत राहावं, जे आता कालबाह्य झालं ते सोडून द्यावं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
शेवट स्वदेस मधल्या ह्या माझ्या आवडत्या ओळींनी करतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम हि तो करुणामे है, शांती मे राम है</div>
<div>
राम हि है एकतामे, प्रगतीमे राम है</div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम बस भक्तो नही शत्रुकिभी चिंतन मे है </div>
<div>
देख तज के पाप रावण, राम तेरे मन मे है</div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम तेरे मन मे है, राम मेरे मन मे है</div>
<div>
राम तेरे मन मे है, राम मेरे मन मे है</div>
<div>
<br /></div>
<div>
राम तो घर घर मे है </div>
<div>
राम हर आंगन मे है </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मन से रावण जो निकाले </div>
<div>
राम उसके मन मे है </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मन से रावण जो निकाले </div>
<div>
राम उसके मन मे है........ </div>
<div>
<br /></div>
<div>
।। जय श्रीराम ।।</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-30750351723909301882020-04-18T23:37:00.002+05:302020-04-18T23:37:57.879+05:30पुन्हा एकदा रामायण<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
रामायणाचं पुनर्प्रक्षेपण आज संपलं. पुन्हा एकदा इतिहास घडवुन.<br />
<br />
२०१५ मध्ये चालु झालेल्या मालिकांच्या लोकप्रियता मोजण्याच्या पद्धतीनुसार रामायण तेव्हापासुन आजपर्यंत सर्वात जास्त लोकांकडुन पाहिली गेलेली मालिका ठरली. ३३ वर्षांपूर्वीचा हाच इतिहास पुन्हा एकदा घडवत.<br />
<br />
नाक मुरडणाऱ्यांनी तेव्हाही नाकं मुरडली आणि आताही. तेव्हा म्हणे केबल नसल्यामुळे, एकच वाहिनी आणि पर्याय नसल्यामुळे जे दाखवतील ते लोकप्रिय व्हायचं. आणि आता लोकांना घरात बसुन दुसरं काम नाही, त्यामुळे पुन्हा. पण त्याच टीव्हीवर बाकी इतक्या मालिका असताना, आणि आज तर इतक्या वाहिन्या, नेटफ्लिक्स, प्राईमवरच्या सिरीज सारखे हजारो पर्याय असताना, डेटा इतका स्वस्त असताना हे बाकीच्या मालिकांना का जमलं नाही?<br />
<br />
आणि रामायण दाखवण्यातसुद्धा धार्मिक अजेंडा शोधणाऱ्यांना तर शत शत प्रणाम. एक एक करत रामायण, महाभारत सोबतच चाणक्य, व्योमकेश बक्षी, सर्कस, शक्तिमान हे सर्वच सुरु झालं. तरीही रामायणाने पुन्हा जी लोकप्रियता गाठली ती दुसऱ्या कोणाला जमली नाही. महाभारतला दुसरी वाहिनी (डीडी भारती) आणि थोडी विचित्र वेळ याचा फटका बसला असावा, नाही तर त्या मालिकेतही तेवढी शक्ती आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6JSc67YlLakB_45ScSS1qeLU0kw2Hq0ix1bfKWxw2PoglpwVL4nZP74jAv1ODSEFRulmLWLVGa_c5LwYpdTzWa2DLHDadh_q2F-NQbQ43GIUnU2LzwqQD5lHrDTdgw9_P5O6772VtzGY/s1600/Ramayan.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="419" data-original-width="800" height="334" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6JSc67YlLakB_45ScSS1qeLU0kw2Hq0ix1bfKWxw2PoglpwVL4nZP74jAv1ODSEFRulmLWLVGa_c5LwYpdTzWa2DLHDadh_q2F-NQbQ43GIUnU2LzwqQD5lHrDTdgw9_P5O6772VtzGY/s640/Ramayan.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
या कथांचा आपल्या संस्कृतीवर, आपल्या समाजमनावर जो पगडा आहे तोच यातुन ठळक दिसुन येतो. आणि हे लोक सामान्य लोकांपासुन पार तुटलेले आहेत हेही दिसुन येतं. ह्यांच्या रडगाण्याकडे साफ दुर्लक्ष करत लोकांनी पुन्हा रामायणाचा आस्वाद घेतला. तुम्ही सामान्य लोकांपासुन दूर ज्या कुठल्या पातळीवर पोचला आहात, तिथेच खुश असा.<br />
<br />
कोरोना संकटाच्या ह्या काळात रामायण दाखवल्याबद्दल दूरदर्शनचे खुप आभार.<br />
<br />
एका अलौकिक युगपुरुषाची हि कथा किती प्रेरणा देते, शिकवण देते. कुटुंबातल्या प्रत्येक नात्याची महती, प्रत्येक नातं निभावण्याची आदर्श सांगुन जाते.<br />
<br />
मला रामायण, महाभारत या कथांचं लहानपणापासुन खुप आकर्षण आहे. त्या कथा मी वेगवेगळ्या रूपात वाचल्या. रामायण फार आदर्शवादी आहे, त्यात साधी साधी माणसं देवासारखी वाटतात. महाभारत जास्त सामान्य माणसाच्या जवळ आहे. त्यामुळे साहजिक अलीकडच्या काळातले लेखक आणि कादंबरीकार यांचं त्यावर जास्त प्रेम आहे. म्हणुन ते जास्त वाचनात आलं.<br />
<br />
रामायण लहान मुलांची पुस्तकं, आणि काही थोडी विस्तीर्ण पुस्तक यापलीकडे वाचनात नाही आलं. रामायण मालिका मी लहान असताना संपलेली होती. पण जय हनुमान, जय वीर हनुमान अशा मालिकांमधून ती कथा पाहण्यात आलं होतीच.<br />
<br />
आपल्या पुराणकथा वाचताना एक लक्षात येतं कि त्यात खुप वेगवेगळी रूपं आहेत. विष्णु पुराणात विष्णूची महती जास्त, शिव पुराणात शंकराची महती जास्त असा प्रकार आहे. आणि प्रत्येक लेखकाने आपल्या भक्तिभावाने, आपल्या समजुतीनुसार, कल्पनेनुसार त्यात भर घातली आहे. बदल केले आहेत.<br />
<br />
एक साधा खेळ असतो, कि एकाच्या कानात काही तरी सांगायचं, त्याने दुसऱ्याच्या कानात काही तरी सांगायचं आणि मग असं दहा बारा लोकांपर्यंत पोचेपर्यंत त्यात मूळ गोष्टीतलं किती उरेल आणि बाकी मीठ मसाला किती असेल सांगता येत नाही.<br />
<br />
या कथा हजारो वर्षांनी आपल्यापर्यंत पोचेपर्यंत त्यात किती चमत्कृती, अतिशयोक्ती यांची भर पडली असेल सांगता येत नाही. पण मला वाटतं हे सगळे थर बाजूला करून हजारो वर्षांपूर्वी खरंच हे महान लोक जन्माला येऊन गेलेच असावेत. त्याशिवाय त्यांच्या चरित्राचा इतका पगडा आशियातल्या इतक्या देशांमध्ये उमटला कसा.<br />
<br />
त्यांच्या वास्तव्याच्या भारतात ज्या काही खुणा सांगितल्या जातात त्या सगळ्या खऱ्या असतील असं नाही. पण त्यांच्या नंतरही पराक्रमी राजे महाराजे सम्राट, संत महात्मे होऊन गेलेच कि. त्यांच्यापैकी कोणीही इतका प्रचंड प्रभाव टाकून गेले नाहीत.<br />
<br />
या कथेमधल्या चमत्कृती, अति नाट्यमय प्रसंग यापैकी काही गोष्टी नक्कीच नंतर आल्या असतील. पण आगीशिवाय धूर उमटत नाही तसा मुळात त्या व्यक्तींचं आयुष्य श्रेष्ठ असल्याशिवाय हे वरचे दागदागिने त्यांना शोभूनही दिसले नसते.<br />
<br />
रामानंद सागर यांनी मालिकेच्या शेवटी अत्यंत विनम्रपणे इतक्या संतांच्या विविध रामायणातून आमच्या छोट्याशा झोळीत जे मावेल तेवढं आम्ही प्रामाणिक पणे सादर केलं, चुकलो असु तर माफ करा असं सुंदर निवेदन केलं.<br />
<br />
अगदी त्या कथेतल्या पात्रांना शोभेल अशाच भाषेत आणि भावातलं ते निवेदन ऐकून मला काही तरी सापडल्या सारखं वाटलं.<br />
<br />
३३ वर्षांपूर्वी तंत्रज्ञान, त्याहूनही भारतीय चित्र सृष्टीतलं तंत्रज्ञान आज इतकं प्रगत नसताना त्यांनी ज्या ताकदीने रामायण सादर केलं, त्याला खरंच तोड नाही. त्या मालिकेतून भक्तिभाव ओसंडून वाहतो.<br />
<br />
नंतर कित्येक रामायण, हनुमान, विष्णु यांवर मालिका बनल्या, पण कशालाही त्याची सर आली नाही.<br />
<br />
आणि तरीही त्यांचा तो विनम्रपणा पाहुन मला रामायणातलं एक गुज सापडलं. विनम्रपणा, भक्तिभाव, समर्पण वृत्ती.<br />
<br />
रामायणातील प्रत्येक पात्र बाकीच्यांना प्रचंड आदर, प्रेम आणि समर्पण वृत्तीने वागवतं. राम पित्यासाठी, त्याच्या वचनासाठी राज्य सोडतो. सीता नवऱ्यासाठी, लक्ष्मण मोठ्या भावासाठी राजमहाल सोडतो. भरत मोठ्या भावासाठी, आणि न्याय्य वारसदारासाठी राज्य परत करतो. शत्रुघ्न एकटा महालात राहुन कुटुंबाला सांभाळतो. हनुमान सुग्रीवामागे किष्किंधे बाहेर राहतो, आणि मग रामासाठी पराक्रम गाजवतो. सुग्रीव मित्रासाठी आपली सेना आणि राज्य पणाला लावतो. इंद्रजित आणि कुंभकर्ण आपल्या पित्यासाठी, भावासाठी राम लक्ष्मणाच्या दिव्यत्वाची प्रचिती येऊन सुद्धा प्राण पणाला लावतात.<br />
<br />
अतिशय पराक्रम गाजवुन, यश मिळवुन पुन्हा पुन्हा सर्व जण याचं श्रेय एकमेकांना, एकमेकांच्या मदतीला, प्रेमाला, आशीर्वादाला देत राहतात. कोणीही आपल्या त्यागाचं भांडवल करू पाहत नाही. उलट दुसऱ्याची महती गात राहतात.<br />
<br />
कोणीही मला कुटुंबाकडून, देवाकडून, देशाकडून काय मिळालं याचा कधीच विचार करत नाहीत. उलट आपलं कर्तव्य काय, आपला धर्म काय याचाच विचार करत राहतात.<br />
<br />
माणसाला मोठं व्हायचं असेल तर कर्तव्य ओळखणं, ते निभावणं हाच मार्ग आहे. आपल्या कुटुंबाचा, पूर्वजांचा मान राखणं, आणि आपल्या पुढच्या पिढीला अभिमान वाटेल असं आयुष्य जगणं हि आपली जबाबदारी आहे. आपल्या स्वतःच्या आणि आपल्या घरच्यांच्या शब्दाची किंमत आपण राखु तेवढीच.<br />
<br />
आणि कितीही मोठे झालो तरी आपल्या कुटुंबासमोर, मित्रांसमोर, गुरूंसमोर, उपकर्त्यांसमोर, आपल्या सेवक आणि कनिष्ठांसमोर सदैव विनम्र राहिलं पाहिजे. हाच त्यांचा संदेश आहे.<br />
<br />
अर्थात रामकथेत ज्या काही त्रासदायक गोष्टी (वालीचा वध, सीतेची अग्नी परीक्षा, सीतेला सोडणं) आहेत, त्याबद्दल नेहमी मन साशंक असतं. उत्तर रामायण तर मूळ रामायण नाही नंतर जोडण्यात आलेला भाग आहे असंही वाचनात येतं.<br />
<br />
पण त्याबद्दल विचार करताना एक जाणवतं कि तो काळच वेगळा होता. त्या काळातल्या लोकांना आजचे मापदंड लावुन चालणार नाही.<br />
<br />
प्रत्येक पिढीत इतका बदल होत जातो, कि ५०-६० वर्षांपूर्वीच्या लोकांना आपल्या सारखं धरून तोलू शकत नाहीत. हजारो वर्ष आधीच्या नायकांना कसं जोखणार?<br />
<br />
आजकाल जे इंग्रजीमध्ये अर्ध्या हळकुंडात पिवळे होऊन या कथा आपल्या संकुचित विचारांनी मोडतोड करत सादर करण्याचं पेव फुटलेलं आहे, तेवढंच वाचुन आणि खरं मानुन लोक वादविवाद करतात तेव्हा त्यांची कीव करावी वाटते.<br />
<br />
आजचं तंत्रज्ञान, चित्रपट मालिकांमध्ये झालेल्या सुधारणा, उत्कृष्ट नटांची वाढलेली संख्या या सगळ्यांचा पूर्वग्रह मनात ठेवुन हे रामायण पाहिलं तर अवघड आहे.<br />
<br />
पण ३३ वर्षांपूर्वीचा आजच्या तुलनेतला भाबडेपणा, जुनं तंत्रज्ञान, आणि रामानंद सागर यांचा प्रामाणिक प्रयत्न याकडे पाहिलं तर त्याचं महत्व कळतं.<br />
<br />
त्यामुळे या कठीण काळात रामानंद सागर कृत रामायण पाहण्याचा योग आला हि देवाचीच कृपा. नाहीतर याची सीडी, डीव्हीडी उपलब्ध असूनही पाहण्याचा कधी योग येणं अवघड होतं. आणि तेही इतक्या मोठ्या प्रमाणात आजच्या पिढीतल्या लोकांनी पाहणं तर फार अवघड.<br />
<br />
त्यानिमित्ताने आता पुन्हा यावर चर्चा सुरु झाली, नेट फोरम्स वर याबद्दलचे प्रश्न दिसु लागले. मी सध्या बऱ्याचदा तशाच भाषेत बोलण्याचा प्रयत्न करतोय.<br />
<br />
माझ्या सारख्या अनेकांना तर पुन्हा रामायण वाचुन काढण्याची इच्छा हि झाली असेल.<br />
<br />
हि मालिका बघुन खुप सकारात्मकता मिळाली, अनेक भावुक क्षण मिळाले, लोकांचं आणि नात्यांचं महत्व पुन्हा कळलं.<br />
<br />
सतत वाईट आणि चिंताजनक बातम्यांचा भडीमार होत असताना मनाला उभारी देणारं असं काही तरी समोर यावं हि रामाचीच इच्छा असावी.<br />
<br />
।। जय श्रीराम ।।</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-21062850728428105572019-11-28T09:03:00.003+05:302019-11-28T09:03:32.048+05:30चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ५ : ऋषिकेश रिव्हर राफ्टिंग<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
या सहलीतील अनुभवावर या आधीच्या पोस्ट्स पुढीलप्रमाणे<br />
<br />
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/06/choptaChandrashilaMarathi1.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : १ : हरिद्वार</a><br />
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/07/choptaChandrashila2Marathi.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : २ : हरिद्वार - सारी - देओरीया ताल</a><br />
<a href="http://skyposts.blogspot.com/2019/08/choptaChandrashila3Marathi.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ३ : देओरीया ताल - बनियाकुंड</a><br />
<a href="http://skyposts.blogspot.com/2019/09/choptaChandrashila4Marathi.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ४ : चंद्रशिला शिखर आणि तुंगनाथ</a><br />
<br />
---<br />
<br />
ऋषिकेशला सकाळी आम्ही ज्या हॉटेलमध्ये थांबलो होतो तिथे फार मोठी समस्या झाली. खरंतर ते हॉटेल म्हणजे एक हॉस्टेल होतं. ऋषिकेशमध्ये हॉटेलइतकेच होस्टेल आहेत.<br />
<br />
या हॉस्टेलमध्ये सिंगल बेड, डबल बेड, बंक बेड, हॉल आणि किचन सामाईक वापरासाठी आणि बेडरूम स्वतंत्र भाड्याने अशा अनेक प्रकारच्या व्यवस्था आहेत. स्वस्त भाड्यामुळे भटकंती करणाऱ्या तरुणांमध्ये हे युथ होस्टेल बरेच लोकप्रिय आहेत.<br />
<br />
आम्ही जिथे थांबलो होतो (दि अननोन प्लेस) तिथे सेवा खूपच वाईट होती. इतक्या मोठ्या होस्टेलमध्ये रात्रीच्या वेळी फक्त एकच माणूस थांबला होता.<br />
<br />
पहाटे जेव्हा आम्ही आवरायला उठलो तेव्हा आमच्या रूममध्ये पाणीच बंद झालं. आम्ही खाली गेलो तेव्हा ऑफिससमोर आणखी लोक जमले होते. आणि तो मुलगा ऑफिसचं दार बंद करून आत ढाराढूर झोपला होता.<br />
<br />
आम्ही सकाळी लवकरच राफ्टींग बुक करून ठेवली होती. जेणेकरून राफ्टिंग लवकर संपून आम्हाला उरलेला दिवस फिरायला मिळेल. पण पाणी नसल्यामुळे आम्हाला आवरायला मोठा अडथळा निर्माण झाला.<br />
<br />
खूपदा दार वाजवल्यावर शेवटी तो मुलगा उठला. आणि उद्धटपणे उत्तरे द्यायला. पाणी कधी येईल, मागवलं आहे का, हे काहीच नीट सांगत नव्हता. "त्याने पाणी येईल तेव्हा येईल" असं उर्मट उत्तर दिलं.<br />
<br />
"मला काहीच माहिती नाही मालकाशी बोला" असं म्हणून मालकाचा नंबर दिला आणि पुन्हा दार बंद करून आत निघून गेला.<br />
<br />
मालक काही फोन उचलत नव्हता. आणि लोक ऑफिसच्या दारावर धाडधाड वाजवत होते.<br />
<br />
आम्ही शेवटी राफ्टिंगवाल्याला फोन करून थोडा उशिरा येऊ असं सांगितलं. आम्हाला त्यादिवशी राफ्टिंग आणि जमलं तर बंजी जम्पिंग एवढंच करायचं होतं.<br />
<br />
पण बाकी काही बिचार्यांचे मात्र प्रवासाचे बेत होते. थोड्याच वेळात त्यांना निघायचं होतं. त्यांची फारच गैरसोय झाली. एक आजी तर त्या मुलाच्या नावाने खुप ओरडत होत्या. त्यांच्या मुलाचं का नातवाचं पोट बिघडलं होतं. आणि तो आत असताना पाणी गेलं होतं. आता हे वाचुन ऐकून गंमतशीर वाटेल पण जो त्या परिस्थितीत असतो त्याची मात्र फार फजिती होते.<br />
<br />
अर्ध्या एक तासाने थोडं थोडं पाणी नळाला यायला लागलं आणि पुन्हा संपायच्या आत आम्ही फटाफट आवरून निघालो. बाहेर एका ठेल्यावर पराठ्यांचा भरपेट नाश्ता केला.<br />
<br />
मग राफ्टिंग एजंटच्या ऑफिससमोर येऊन थांबलो. ऋषिकेशमध्ये ढिगाने राफ्टिंगचे एजंट्स आहेत. खास करून तपोवनमध्ये. ऋषिकेशच्या मुख्य गावाजवळ तपोवन हा एरिया आहे इथे होस्टेल्स, राफ्टिंग आणि ऍडव्हेंचर ऍक्टिव्हिटी खूप आहेत.<br />
<br />
राफ्टिंगची फीस अंतरानुसार असते. ९, १५, २३ असे वेगवेगळे पॅकेज असतात. जेवढं अंतर निवडाल तेवढं अंतर एका ट्रकमध्ये बसून रस्त्यावरून तपोवन पासून दूर जायचं. ह्या ट्रक/टेम्पो मधेच राफ्ट, वल्हे, कयाक, जॅकेट्स, प्रवासी आणि गाईड असे सर्व जातात. मग हि राफ्ट हाताने उतरवून नदीपर्यंत घेऊन जावी लागते.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlqyt0yzaMSRIysNRRhmximZnEs90YScBi6UaY1Xj5dXPSjMFjnvXA5QWR68OYQBWeGU7L1RxU59whswD0PwCn9uYZvIR0IV-Otv0NGMCj_0zTjO9EDTEZS8nVnHRxVogaSevypRRCPd0/s1600/IMG_20190606_092602627.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjlqyt0yzaMSRIysNRRhmximZnEs90YScBi6UaY1Xj5dXPSjMFjnvXA5QWR68OYQBWeGU7L1RxU59whswD0PwCn9uYZvIR0IV-Otv0NGMCj_0zTjO9EDTEZS8nVnHRxVogaSevypRRCPd0/s640/IMG_20190606_092602627.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
सर्व प्रवासी (जास्तीत जास्त ८) आणि एक गाईड राफ्टमध्ये बसतात. गाईड राफ्टच्या मधोमध बसून सर्वांना मार्गदर्शन करतो. दुसरा एक गाईड छोट्याशा एका माणसाच्या कयाकमध्ये बसून आपल्या राफ्टच्या आसपास राहतो. जर चुकून कोणी खाली पडलं किंवा काही झालं तर राफ्टवाला गाईड बाकी लोकांसोबत राफ्टमधेच राहतो. आणि कयाकवाला गाईड मदतीला जातो.<br />
<br />
राफ्टिंग सुरु करण्याआधी गाईड सुरक्षेसंबंधी सर्व सूचना अगदी सविस्तर पद्धतीने देतो. ह्या सविस्तर सूचना ऐकून आमच्या ग्रुपमधल्या एक दोन जणांना भीती वाटली. त्यांनी आधी एवढा विचार केलेलाच नव्हता. पण गाईडचं बोलणं ऐकून हे पण होऊ शकतं ते पण होऊ शकतं असं सर्व ऐकून त्यांना भीती वाटली. पण आम्ही थोडा धीर दिला कि हे सांगणं तर त्यांचं कामच आहे. असं होईलच असं नाही. पण काही झालं तर आपल्याला माहित तर हवं काय करायचं. त्यांनी हिम्मत करून ते आलेच.<br />
<br />
गंगेचा प्रवाह एकदम जोरदार असतो आणि पाणी महाथंड. तरी त्यामानाने राफ्टिंग सुरु केल्या केल्या प्रवाहाचा वेग थोडा कमी असतो. पण नंतर अतिजास्त वेगाच्या प्रवाहाचे काही क्षेत्र येतात, त्यांना रॅपिड म्हणतात. इथे प्रत्येक रॅपिडला एक नाव दिलेलं आहे. आमच्या गाईडच्या मते सर्वात जास्त डेंजर रॅपिड म्हणजे गोल्फ कोर्स.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4uYXL29xoZY7Dz8b1ZaeCMcU1dJ4ECSjGpwZs9vVhqAR1YuaNlWdbJJzqt6puLz8Btijd_qWj_org8vzNT5VFYC4e9iNHWBJq7yryRqFbQxzFgkKQ37CvlI0SUVxpDLnw5gat9S9VoPw/s1600/DSC_0607.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1064" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4uYXL29xoZY7Dz8b1ZaeCMcU1dJ4ECSjGpwZs9vVhqAR1YuaNlWdbJJzqt6puLz8Btijd_qWj_org8vzNT5VFYC4e9iNHWBJq7yryRqFbQxzFgkKQ37CvlI0SUVxpDLnw5gat9S9VoPw/s640/DSC_0607.JPG" width="424" /></a></div>
<br />
<br />
सर्वच रॅपिड्समध्ये खूपच मजा आली. बोट प्रचंड हेलकावे खात वर खाली आपटत राहते, इकडून तिकडून थंड पाणी अंगावर येत राहतं. गाईड सतत ओरडत राहतो, फॉरवर्ड, बॅकवॉर्ड, स्टॉप, स्लो. त्याच्या सूचना पाळत पाळत वल्हे मारताना आपली त्रेधा तिरपीट होते.<br />
<br />
थोड्या थोड्या अंतराने जिथे प्रवाह संथ आहे तिथे गाईड आपल्याला होडीला पकडून पाण्यात उडी मारायची आणि होडी जवळच तरंगण्याची परवानगी देतो. हे गंगेच्या पाण्यात डुंबणं मला सर्वात जास्त आवडलं. इतक्या थंड वाहत्या पाण्यात डुंबण्याची मजा शब्दात सांगण्यासारखी नाही. इतकं ताजं तवानं वाटतं आणि तिथून निघण्याची इच्छाच होत नाही.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYX15Kzt3HK52-s8y7nWEvvyfDHUvRsKOkBjwxY94iHRfF7XqG5MyQ27V8GcNB5h3eps0fX2utUFs0sM8HU37yMCYPrU8SPUdw_x2vGO4ltoGjMPHl6IT_NFyuG5t0mLhI7DVlJ4Up_lo/s1600/G0015128.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYX15Kzt3HK52-s8y7nWEvvyfDHUvRsKOkBjwxY94iHRfF7XqG5MyQ27V8GcNB5h3eps0fX2utUFs0sM8HU37yMCYPrU8SPUdw_x2vGO4ltoGjMPHl6IT_NFyuG5t0mLhI7DVlJ4Up_lo/s640/G0015128.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmZWK6BC8QcSnpz7MaWUbKl18ZRAvded1B50cv5yl03BUUOioioykYQG_4sX8utjYz_2lDPePvBIFAPEpsd82FEfX4xq9QzSBDcigw0Gi4xvrI8Lc8mrfftuF43y7dC5srZk1N5I_2uB4/s1600/G0025131.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmZWK6BC8QcSnpz7MaWUbKl18ZRAvded1B50cv5yl03BUUOioioykYQG_4sX8utjYz_2lDPePvBIFAPEpsd82FEfX4xq9QzSBDcigw0Gi4xvrI8Lc8mrfftuF43y7dC5srZk1N5I_2uB4/s640/G0025131.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
मजा तर मजा आणि गंगेत नाहण्याचं पुण्य मिळतं ते वेगळंच. हरिद्वार सारख्या तीर्थक्षेत्रात इतकी गर्दी अंघोळ करत असते, अंग कपडे धूत असते कि तिथे पाण्यात शिरावं सुद्धा वाटत नाही. (तरी या वेळी खरंच फरक पडलेला दिसला हरिद्वार ला). इथे स्वच्छ पाण्यात कळतं नदीमध्ये स्नान इतकं पवित्र का मानलं गेलं असेल.<br />
<br />
गोल्फ कोर्स रॅपिडजवळ एक छोटा अपघात घडला. तिथे लाटा इतक्या उंच उसळत होत्या कि एका क्षणी आमची बोट समोरून मागे पलटते कि काय असं वाटत होतं इतकी वर गेली. पण सुदैवाने आमची बोट वाचली. पण जवळच फिरणारी एक बोट उलटली आणि त्यातले २-३ लोक पाण्यात पडले. अचानक इतका कल्लोळ झाला कि काही काहीच कळेना. लाटांचा आवाज तर होताच.<br />
<br />
त्यातलीच एक मुलगी क्षणात वाहत आमच्या बोटीला येऊन धडकली आणि तिने लगेच घट्ट आमच्या बोटीचा दोरखंड आणि मध्ये बसलेल्या समीरचा पाय धरून ठेवला. सगळे ओरडायला लागले. काही सेकंद नुसते ओरडण्यात गेले. कोणाला काही समजत नव्हतं. शेवटी समीरला गाईडने सुरुवातीला सांगितलेल्या पद्धतीने तिला ओढून आत आणता आलं. (ती सुरुवातीची माहिती कामी आलीच म्हणायची)<br />
<br />
थोडा वेळ ती आमच्या बोटाच्या मध्यभागी बसून राहिली. ती इतकी घाबरली होती कि तिला काही बोलायला पण सुचत नव्हतं. गाईडने आणि आम्ही तिच्याशी बोलून वातावरण जरा हलकं केलं. मग ती जरा शांत झाली. पुढे एका सुरक्षित ठिकाणी ती तिच्या बोटमध्ये पुन्हा गेली.<br />
<br />
राफ्टिंगला जी गर्दी असते त्याचा असा एक फायदा आहे. एका वेळी २-४ राफ्ट आणि कयाकवाले गाईड पाण्यात जवळपास फिरत असतात. त्यामुळे असं काही झालं तर मदतीला सर्वजण धावून येऊ शकतात.<br />
<br />
राफ्टिंगच्या शेवटच्या स्टॉपआधी मॅगी पॉईंट आहे. का ते सांगायला नको. गरम मॅगी, चहा, पकोडे याचे बरेच ठेले तिथे लावलेले आहेत. तिथेच एका उंच खडकावरून लोक पाण्यात उद्या मारून क्लिफ जम्पिंगचा आनंद घेतात. आम्हाला आमच्या गाईडने पाण्याचा वेग खूपच वाढलेला असल्यामुळे ते न करण्याचा सल्ला दिला.<br />
<br />
आयुष्यातला पहिला राफ्टिंगचा थरारक अनुभव घेऊन आम्ही परत निघालो. राफ्टिंगलाच बराच उशीर झालेला होता. त्यामुळे दिवस फारसा उरला नव्हताच. ऋषिकेशला येऊन उरलेला दिवस टाईमपास केला. लक्ष्मण झुला पाहिला. ह्यावर इतकी गर्दी का असते मला समजत नाही. हँगिंग ब्रिज इतर ठिकाणी सुद्धा खूप आहेत. हा पहिला वहिला असेल म्हणून कदाचित.<br />
<br />
बंजी जम्पिंग आम्हाला करता आलं नाही. त्यासाठी पूर्व बुकिंग आवश्यक आहे. ऐन वेळेवर मिळण्याची शक्यता फार कमी आहे.<br />
<br />
रात्री जेवणानंतर दिल्लीची बस पकडली, आणि सकाळी दिल्लीहून विमानाने आम्ही पुण्याला परत आलो.<br />
<br />
हरिद्वारला खादाड भटकंती, चोपता चंद्रशिला ट्रेक आणि परतीच्या वाटेवर ऋषीकेशला रिव्हर राफ्टिंग अशी अविस्मरणीय सहल संपन्न झाली.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMPrgLmS-NiqfjMZQDEqvqWaN-ZUkGjs2CS44SppjuGQ44T_lUfkeC7gizwoxZU_BWeUilbnWbC5lR6luee66TIQoGmnIa9jJWKky6Hdc-nkMN2c9e1OGhrNRaK0yLEs8yVT76DCEuiJ4/s1600/IMG_20190606_121315432.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMPrgLmS-NiqfjMZQDEqvqWaN-ZUkGjs2CS44SppjuGQ44T_lUfkeC7gizwoxZU_BWeUilbnWbC5lR6luee66TIQoGmnIa9jJWKky6Hdc-nkMN2c9e1OGhrNRaK0yLEs8yVT76DCEuiJ4/s640/IMG_20190606_121315432.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWmt3E7KvQWJ2u4-U0UsxK4LWOkbzsJt8sghYJxYQ4U_uAIl2GZY-GYQk-RWNhgzVQjnNwVOrczm1ruNz8XNrUFQPfWjyp7BM1jrPYbNa7n1nqVKDkD-IwoQNdo4JGKYL2Fp5M1xoAAog/s1600/IMG_20190606_121517080.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWmt3E7KvQWJ2u4-U0UsxK4LWOkbzsJt8sghYJxYQ4U_uAIl2GZY-GYQk-RWNhgzVQjnNwVOrczm1ruNz8XNrUFQPfWjyp7BM1jrPYbNa7n1nqVKDkD-IwoQNdo4JGKYL2Fp5M1xoAAog/s640/IMG_20190606_121517080.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
---<br />
<br />
ह्या दिवशीचा थरार आणि हि संपूर्ण सहल तुम्ही माझ्या युट्युब चॅनलवर बघु शकता. लिंक खालील प्रमाणे.<br />
<br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="https://youtu.be/jzkVo8i4OL4" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 1 | A day in Haridwar</a></span><br />
<a href="https://youtu.be/eebV6KW3JLE" style="font-family: Verdana, sans-serif;" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 2 | Haridwar Sari Deoria Tal</a><br />
<a href="https://youtu.be/hUgFrT1gG2Y" style="font-family: Verdana, sans-serif;" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 3 | Deoria Tal to Baniya Kund</a><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="https://youtu.be/b5ZirOgPvCE" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 4 | Tunganath Temple Chandrashila Summit</a></span><br />
<a href="https://youtu.be/QBTXoPAQNXg" style="font-family: Verdana, sans-serif;" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 5 | Rishikesh River Rafting | Thats My Take</a><br />
<br />
आणखी व्हिडीओज बघण्यासाठी हे चॅनेल सबस्क्राईब करा. </div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Rishikesh, Uttarakhand, India30.0869281 78.26761160000000929.9770146 78.106250100000011 30.196841600000003 78.428973100000007tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-55377870475881904942019-09-21T22:28:00.005+05:302019-09-21T22:28:40.186+05:30चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ४ : चंद्रशिला शिखर आणि तुंगनाथ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
ह्या दिवशीचा वृत्तांत व्हिडीओद्वारे अनुभवण्यासाठी युट्युबवर जा : </div>
<div style="background-color: white;">
<span style="color: #5e5e5e; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif;"><span style="font-size: 14.85px;"><a href="https://youtu.be/b5ZirOgPvCE" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 4 | Chandrashila Summit 13100 ft | Tungnath Mandir</a></span></span></div>
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
<span style="font-size: 14.85px;">आणखी व्हिडीओस बघण्यासाठी हे चॅनेल सबस्क्राइब करा. </span></div>
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
<br /></div>
<span style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 14.85px;">या आधील वृत्तांत वाचा या ठिकाणी : </span><br />
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/06/choptaChandrashilaMarathi1.html" style="color: #74a3d0; text-decoration-line: none;" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : १ : हरिद्वार</a></div>
</div>
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif;">
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/07/choptaChandrashila2Marathi.html" style="color: #74a3d0; text-decoration-line: none;" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : २ : हरिद्वार - सारी - देओरीया ताल</a></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<div style="font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative; text-align: left;">
<a href="http://skyposts.blogspot.com/2019/08/choptaChandrashila3Marathi.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ३ : देओरीया ताल - बनियाकुंड</a></div>
<div style="font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative; text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
बनियाकुंडला दिवसाची सुरुवात सुंदर झाली. आम्हाला सकाळी एकदम लवकर जाग आली. या भागात खुप लवकर उजाडतं. सूर्य उगवण्याही आधी इतका प्रकाश असतो कि सकाळचे ८-९ वाजलेत असं वाटतं. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
आमच्या रूम्स समोरच छोट्या टेकाडावर एक हनुमान मंदिर होत.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLVGqwDD8TgU5zLVKVojwlpVQZvndrj-AV7Uh9UE6KnuLD81haDvCXKqOIh1OqHn1uJGxS9eZ3l2h-i-CZbfvpzfiCNuebfuWMCmaOQK18yppe9nVVdMkqHDosFMOr5-eGnI7_g0EMYh0/s1600/DSC_0333.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLVGqwDD8TgU5zLVKVojwlpVQZvndrj-AV7Uh9UE6KnuLD81haDvCXKqOIh1OqHn1uJGxS9eZ3l2h-i-CZbfvpzfiCNuebfuWMCmaOQK18yppe9nVVdMkqHDosFMOr5-eGnI7_g0EMYh0/s400/DSC_0333.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
तिथून समोर हिमालयाच्या पर्वतरांगा दिसत होत्या. हळु हळू सूर्य आमच्या उजवीकडच्या डोंगरामागून वर येत होता आणि प्रकाशाची तिरीप आपला कोन बदलत खाली खाली येत होती. ह्या दृश्यांनी आम्हाला किती तरी वेळ तिथेच खिळवून ठेवलं होतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5yZ1KFsAlH9dKYrxJ83OQZHcsgQeZvh6dV4j9AtjHxeDyp6KlzDhr-CbvHSwcEO-_IT8i7bP4DEpOcFdig3BA5VykV8VyhyELEY6Dtt6rVtklGRpRfXLmAqjIBNSZHhP9evIXznt-AiY/s1600/DSC_0327.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5yZ1KFsAlH9dKYrxJ83OQZHcsgQeZvh6dV4j9AtjHxeDyp6KlzDhr-CbvHSwcEO-_IT8i7bP4DEpOcFdig3BA5VykV8VyhyELEY6Dtt6rVtklGRpRfXLmAqjIBNSZHhP9evIXznt-AiY/s640/DSC_0327.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9p7CKgEqDRzH7rHQO-ZwPjRgb_N4mzyMUfhB_x_z1_gq8cr5NC_NCdnIIC1POQqQWoJ_nSoNCL9iiteKV9mAj34ueImLn9KLGFbku0ascdXvXGVodyNrtFUVkcuxHGW-UKsthyphenhyphen-NJzgA/s1600/DSC_0342.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9p7CKgEqDRzH7rHQO-ZwPjRgb_N4mzyMUfhB_x_z1_gq8cr5NC_NCdnIIC1POQqQWoJ_nSoNCL9iiteKV9mAj34ueImLn9KLGFbku0ascdXvXGVodyNrtFUVkcuxHGW-UKsthyphenhyphen-NJzgA/s640/DSC_0342.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
थोड्या वेळाने आम्ही आवरून नाश्ता करून निघालो. बनियाकुंड ते चोपताच्या पायथ्यापर्यंत आम्ही जीपने गेलो. एकच जीप तिथे पोहोचली होती त्यामुळे दोन चकरा करून जावं लागलं. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ असं या ट्रेकचं नाव आहे, आणि हे सगळं ह्या आजच्या दिवसातच आहे. चोपता गावातुन चढायला सुरुवात करावी लागते. आणि वर आधी तुंगनाथचं मंदिर लागतं.</div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
हे मंदिर महादेवाच्या पंचकेदारांपैकी एक आहे. (म्हणजे काय ते विचारू नका. १२ ज्योतिर्लिंगांसारखी ५ महत्वाच्या मंदिरांची दुसरी यादी समजूया. कोणाला समजत असल्यास खाली कमेंटमध्ये आपलं ज्ञान पाजळण्यास हरकत नाही. तेवढीच सगळ्यांना मदत होईल. :-) ) केदारनाथ पण ह्याच पंचकेदारांपैकी एक आहे. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
तर, पंचकेदारांपैकी एक असल्यामुळे ह्याला विशेष महत्व आहे. हे मंदिर केदारनाथपेक्षाहि उंच आणि जगातलं सर्वात उंचावरचं महादेव मंदिर आहे. इथे यात्रेकरूंची संख्या बरीच असते. त्यांच्यासाठी भरपूर घोडे, खेचरं, पिठू इथे उपलब्ध आहेत. त्यामुळे खालुन वरपर्यंत चांगली दगडी पायवाट बनवलेली आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeGLcO95G2AKo3luJ2f4v8gMcbtI4ZYzzQr40G1ix1XXB8ozMlRu0luqM7eEsff7TtAHa5-fjq8-T7KeDkNJaY2zbkyunH48EgUolXQ8dWZtHEltEI_M2dpDEvrxGJapHMjN6k3Iz7xws/s1600/DSC_0363.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjeGLcO95G2AKo3luJ2f4v8gMcbtI4ZYzzQr40G1ix1XXB8ozMlRu0luqM7eEsff7TtAHa5-fjq8-T7KeDkNJaY2zbkyunH48EgUolXQ8dWZtHEltEI_M2dpDEvrxGJapHMjN6k3Iz7xws/s640/DSC_0363.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
तुंगनाथ मंदिरापर्यंत तर ट्रेकला आल्यासारखं वाटतच नाही. <span style="font-size: 14.85px;">यात्रेकरू मध्ये पुष्कळ लोक घरातल्या </span><span style="font-size: 14.85px;">लहान मोठ्यांसकट </span><span style="font-size: 14.85px;">सर्व कुटुंबाला घेऊन येतात. त्यामुळे यात्रेला आल्यासारखंच वाटतं. तसे </span><span style="font-size: 14.85px;">सर्व वयाचे </span><span style="font-size: 14.85px;">लोक कुटुंबासकट ट्रेकवरसुद्धा भेटतात, पण तिथे संख्या कमी असते. </span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
तुंगनाथ मंदिराच्या आणखी पुढे चढत गेलं तर चंद्रशिला शिखर लागतं. हे १३१०० फुटावरचं शिखर आहे. आणि चहूबाजूला हिमालयाच्या पर्वतरांगा पसरलेल्या दिसतात. उत्तराखंडात कुठल्याही जागेचं वर्णन असंच करता येईल. पण प्रत्येक जागेहून दिसणारं दृश्य वेगळं, प्रत्येक ठिकाणचं सौन्दर्य वेगळं. कमी जास्त अशी तुलना करण्यासारखं नाही. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
ह्या भागाला परमेश्वराने उदारहस्ते सौन्दर्य बहाल केलं आहे. कितीही बघितलं तरी डोळ्यांचं पारणं फिटत नाही. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
आणि हे दृश्य अगदी वर गेल्यावरच दिसतं असं नाही. आजच्या ह्या पूर्ण ट्रेकमध्ये जागोजागी वेगवेगळ्या उंचीवरून हीच सुंदर दृश्य आपल्याला खुणावत राहतात.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT_CewVICyQASlhNQuMzxOitZYN6PjaCj-aCAQbn5RGx7YCa1LLWdw7jPAls2pOncwozmkz6p3EWwKuCGveFhnrqBEGMEpnrZ1JvjX1kgMCVckmvBRZvlZqi4-zRMG9NKMckHZVvyvxBA/s1600/p9.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="365" data-original-width="1600" height="146" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT_CewVICyQASlhNQuMzxOitZYN6PjaCj-aCAQbn5RGx7YCa1LLWdw7jPAls2pOncwozmkz6p3EWwKuCGveFhnrqBEGMEpnrZ1JvjX1kgMCVckmvBRZvlZqi4-zRMG9NKMckHZVvyvxBA/s640/p9.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsfCxw7wdyL9csJLoSSivEcf1-Wqn_h0AobyEFnrTS_IX1j1-yeJ0gVtz3eYuFLRnBPRCtF8KcbdkUaMYOUD9OTrh5xX9AOqQ2LFKyGH-8I-lIQNWVcpEzDIDNAsfC6PeBXhCDkpmJY7I/s1600/p12.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="412" data-original-width="1600" height="164" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsfCxw7wdyL9csJLoSSivEcf1-Wqn_h0AobyEFnrTS_IX1j1-yeJ0gVtz3eYuFLRnBPRCtF8KcbdkUaMYOUD9OTrh5xX9AOqQ2LFKyGH-8I-lIQNWVcpEzDIDNAsfC6PeBXhCDkpmJY7I/s640/p12.jpg" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
आम्ही प्रत्येक ठिकाणी फोटो काढत, थांबत चाललो होतो. एक दोन जणांची तब्येतसुद्धा बिघडली होती. त्यामुळे आमची गाडी आज जरा मंदावली होती. गाईड आम्हाला घाई करत होते. हळू हळू चालत आम्ही तुंगनाथला न थांबता आधी चंद्रशिलाला गेलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwScDRAbKpzy_5deChoNIibuaY8ElWpiO-Fm01OgKvA1RsLXIMqCP-I38oZVDmD-lQfQw-FYDRT33iE6pq916fDO3r4NK2yZ9p8I7A7NVnQhMBkvwhGg5xIdG4BltbeVGIzXKPwHAxoWo/s1600/p3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="311" data-original-width="1600" height="124" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwScDRAbKpzy_5deChoNIibuaY8ElWpiO-Fm01OgKvA1RsLXIMqCP-I38oZVDmD-lQfQw-FYDRT33iE6pq916fDO3r4NK2yZ9p8I7A7NVnQhMBkvwhGg5xIdG4BltbeVGIzXKPwHAxoWo/s640/p3.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSv-FDrKHG9Q_O3pjGQ13vT5CyMkyEWXI3fPbMqhk3gp0GE5cTPofE584QUhOYxEfDFkXZmzORJs2avybAk8wW4qx_GwSWHzbqt8FGE-Bd2Xsd3YdxOl0ib0U3LO2D4jn9Jo2JA8KhTOU/s1600/DSC_0441.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSv-FDrKHG9Q_O3pjGQ13vT5CyMkyEWXI3fPbMqhk3gp0GE5cTPofE584QUhOYxEfDFkXZmzORJs2avybAk8wW4qx_GwSWHzbqt8FGE-Bd2Xsd3YdxOl0ib0U3LO2D4jn9Jo2JA8KhTOU/s640/DSC_0441.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
तुंगनाथच्या पुढेसुद्धा चंद्रशिलाला पोहचायला आपल्याला आपल्या वेगानुसार तास दीड तास लागू शकतो. हा पूर्ण ट्रेक १२-१३ किलोमीटर चा आहे. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
इथे शिखरावर आपल्याकडे कळसुबाईला जसं छोटं मंदिर आहे तसंच एक छोटेखानी गंगेचं मंदिर आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihwxTO7IluEjLzzVFRt8kcsI9oVv6Pqmz_CimHnNhb2LIyrtnTUAdIUlnxncSnFlVaAQDczY4Wp53pxIgBTaC47Qy0uXn7dHbvwA5GMRFcWrZ4jiOhB4zvKqmkbNOOu1XpW5-6rGy1xKc/s1600/DSC_0456-EFFECTS.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1065" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihwxTO7IluEjLzzVFRt8kcsI9oVv6Pqmz_CimHnNhb2LIyrtnTUAdIUlnxncSnFlVaAQDczY4Wp53pxIgBTaC47Qy0uXn7dHbvwA5GMRFcWrZ4jiOhB4zvKqmkbNOOu1XpW5-6rGy1xKc/s640/DSC_0456-EFFECTS.jpg" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
वर पोहोचलो तेव्हा ढग यायला लागले होते . गाईड आम्हाला थोडं लवकर आला असता तर पूर्ण मोकळं आकाश आणि दृश्य बघायला मिळालं असतं अशी टोचणी लावत होता. पण येता येतासुद्धा आम्ही ह्या सौन्दर्याचा मनमुराद आनंद घेतला होता. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
शेवटी हिमालय माणसाच्या मनात मावणं अशक्य आहे. त्याची वेगवेगळी रूपं बघायला पुन्हा पुन्हा जाणं आपल्याला भाग आहे. </div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
आणि कुठलंही शिखर गाठल्यावर एक वेगळाच आनंद होतो. काही मिळवल्याचं समाधान मिळतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT_CewVICyQASlhNQuMzxOitZYN6PjaCj-aCAQbn5RGx7YCa1LLWdw7jPAls2pOncwozmkz6p3EWwKuCGveFhnrqBEGMEpnrZ1JvjX1kgMCVckmvBRZvlZqi4-zRMG9NKMckHZVvyvxBA/s1600/p9.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="365" data-original-width="1600" height="146" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiT_CewVICyQASlhNQuMzxOitZYN6PjaCj-aCAQbn5RGx7YCa1LLWdw7jPAls2pOncwozmkz6p3EWwKuCGveFhnrqBEGMEpnrZ1JvjX1kgMCVckmvBRZvlZqi4-zRMG9NKMckHZVvyvxBA/s640/p9.jpg" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
शिखरावर आम्ही बराच वेळ फोटो काढण्यात घालवला. सर्वांनाच त्या जागेवर ग्रुपचे, एकट्याचे, जोडीचे, वेगवेगळ्या कॉम्बिनेशनचे फोटो काढायचे होते. कोणाला एखादी पोज सुचली आणि दुसऱ्याला आवडली तर पुन्हा सगळ्यांचे त्या पोजमध्ये फोटो असं बराच वेळ चाललं होतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDhOHiL8GKdmIn7zgbz3vJK_hRW-3Nkgu66NrAMnx9ncNBJ2XzK82iYmUQlXi_3eXb1UYngk9Eo3J4AVapJzM96jinYNs2JWPNTBIswCk8Y_OIWJj3U5ortwDSfIt_5LNpJbO8hfnWjGI/s1600/DSC_0515.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDhOHiL8GKdmIn7zgbz3vJK_hRW-3Nkgu66NrAMnx9ncNBJ2XzK82iYmUQlXi_3eXb1UYngk9Eo3J4AVapJzM96jinYNs2JWPNTBIswCk8Y_OIWJj3U5ortwDSfIt_5LNpJbO8hfnWjGI/s640/DSC_0515.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
परत येताना आम्ही तुंगनाथला आलो तेव्हा दुपारच्या पूजा आरतीसाठी मंदिर काही होतं. मग आम्ही जवळ जेवण केलं. मंदिर अजून काही वेळ बंदच राहणार होतं. <span style="font-size: 14.85px;">आम्ही निघायचा निर्णय घेतला. </span><span style="font-size: 14.85px;">महादेवाला मनोमन नमस्कार केला. त्याच्या अगदी दारात पोहोचून फक्त आत दर्शन न झाल्याने तो आणि आम्ही नाराज व्हायचं काही कारण नव्हतं. आषाढी एकादशीला लाखो लोक पंढरपुरात जसं कळसाचं दर्शन घेतात तसंच आमचं झालं. </span><br />
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrqbFrjgE0MA9vJ-v-imtfVNxxv6_IGMfQ1Y4NAd9LfjaP-3kKEvHKAB8kyqFQJgSfAl78dsOvJ2lUBJ9ayz-HFSxd4uZLlv5xoPrbnKfzIhSGL0Y-KDwEl3znwDELcUjL-t-sFnpbBbA/s1600/DSC_0596.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrqbFrjgE0MA9vJ-v-imtfVNxxv6_IGMfQ1Y4NAd9LfjaP-3kKEvHKAB8kyqFQJgSfAl78dsOvJ2lUBJ9ayz-HFSxd4uZLlv5xoPrbnKfzIhSGL0Y-KDwEl3znwDELcUjL-t-sFnpbBbA/s640/DSC_0596.JPG" width="640" /></a></div>
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;">आमच्यातल्या एक दोघांना त्रास व्हायला लागला होता. त्यांना घोडी करून देऊन आम्ही निघालो. उतरताना पुन्हा निवांत रमत गमत खाली आलो. जीपने बनियाकुंडला पोहोचलो आणि आराम केला. </span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;">संध्याकाळी जेवणाआधी आम्हाला "ट्रेक दि हिमालया" कडून हा ट्रेक केल्याबद्दल सर्टिफिकेट देण्यात आलं. आमच्यापैकी काहीजणांचा हा पहिलाच मोठा ट्रेक होता. सगळ्यांना हा ट्रेक पूर्ण केल्याबद्दल अभिमान वाटत होता. </span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;">यानंतर दुसऱ्या दिवशी आम्ही दिवस भर प्रवास करून ऋषिकेशला गेलो. तिथे रिव्हर राफ्टिंग करायचा आमचा बेत होता. त्याबद्दल पुढील वृत्तांतात. </span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span></div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="font-size: 14.85px;">(क्रमशः)</span><br />
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span>
<span style="font-size: 14.85px;"><br /></span>
<div style="font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
ह्या दिवशीचा वृत्तांत व्हिडीओद्वारे अनुभवण्यासाठी युट्युबवर जा : </div>
<div style="color: black; font-family: "Times New Roman"; font-size: medium;">
<span style="color: #5e5e5e; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif;"><span style="font-size: 14.85px;"><a href="https://youtu.be/b5ZirOgPvCE" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 4 | Chandrashila Summit 13100 ft | Tungnath Mandir</a></span></span></div>
<span style="font-size: 14.85px;"></span><br />
<div style="font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; font-size: 14.85px;">
<span style="font-size: 14.85px;">आणखी व्हिडीओस बघण्यासाठी हे चॅनेल सबस्क्राइब करा. </span></div>
</div>
<div style="font-family: "Dancing Script"; font-size: 14.85px; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative;">
<br /></div>
</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Chopta, Uttarakhand 246495, India30.3461908 79.04850590000000930.3393393 79.0384209 30.3530423 79.058590900000013tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-40860731086577326042019-08-04T00:03:00.004+05:302019-08-04T00:03:51.537+05:30चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : ३ : देओरीया ताल - बनियाकुंड<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
ह्या दिवशीचा वृत्तांत व्हिडीओद्वारे अनुभवण्यासाठी युट्युबवर जा : </div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="https://youtu.be/hUgFrT1gG2Y" target="_blank">Chopta Chandrashila Trek | Part 3 | Deoria Tal to Baniya Kund</a></span></div>
<div>
आणखी व्हिडीओस बघण्यासाठी हे चॅनेल सबस्क्राइब करा. </div>
<div>
<br /></div>
या आधील वृत्तांत वाचा या ठिकाणी : <div>
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: "Dancing Script"; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative; text-align: left;">
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/06/choptaChandrashilaMarathi1.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : १ : हरिद्वार</a></div>
</div>
<div>
<div style="background-color: white; color: #5e5e5e; font-family: "Dancing Script"; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal; margin: 0px; position: relative; text-align: left;">
<a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/07/choptaChandrashila2Marathi.html" target="_blank">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : २ : हरिद्वार - सारी - देओरीया ताल</a></div>
</div>
<div>
---<br /><div>
<br /></div>
<div>
आदल्या दिवशी ३-४ किमीचा पिटुकला ट्रेक करून आमचा दिवस नंतर मजेत गेला. पण आज मात्र आमची परीक्षा होती. ३-४ किमीवरून ट्रेकच्या अंतराने थेट पाचपट उडी मारली होती. आज देओरीया ताल ते बनियाकुंड हे जवळपास २० किमी अंतर आम्हाला पार करायचे होते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
सकाळी आम्ही लवकर तयार झालो. दुपारच्या जेवणासाठी आम्हाला आमचे डबे घरूनच आणायला सांगण्यात आलं होतं. आज्ञेबरहुकूम सगळ्यांनी छोटे मोठे स्टील किंवा टप्परवेअरचे डबे आणले होते. ते सगळे एकत्र करून त्यात साईझप्रमाणे पोळ्या किंवा भाजी असे कॅम्पवरच्या लोकांनी भरून आम्हाला दिले. ते घेऊन आमचा ट्रेक सुरु झाला. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5AbcZMr222ntEkpcI9AY5CN_XDr8VSg_xTCMzBKJdbEFsE8YsBzP_vkRVlSJFYSwo5c8Cq4aywgYPRYkgWCu1x9RHCEr7J37P0ETxMdiOqU8Fik0j7foAPg0Ea9q-w-KvLWMUdUKui6I/s1600/DSC_0147.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5AbcZMr222ntEkpcI9AY5CN_XDr8VSg_xTCMzBKJdbEFsE8YsBzP_vkRVlSJFYSwo5c8Cq4aywgYPRYkgWCu1x9RHCEr7J37P0ETxMdiOqU8Fik0j7foAPg0Ea9q-w-KvLWMUdUKui6I/s640/DSC_0147.JPG" width="640" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
हा पूर्ण ट्रेक घनदाट जंगल, हिरवळ, उंच झाडे यांनी आच्छादलेल्या डोंगरांवरून आहे. आणि अंतर खूप असलं तरी दिलाशाची गोष्ट म्हणजे सलग चढ नाही. एखादा डोंगर चढून मग काही वेळ पठार, किंवा काही वेळ उतार असं असल्यामुळे अगदी असह्य होत नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यातही आम्ही मध्येमध्ये पाणी, चॉकलेट्स, बिस्कीट, फोटो अशा अनेक निमित्ताने थांबत थांबत ब्रेक्स घेत होतोच. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGPpw8ZHI4wjF2crybCl4vAjnkqhB_OtPxWKfX47YOGNtFDnsmjIzYg2FJWaXXI_OtKlgQ9re2XaTAvtikqSJUVMBdvoIfSGL9uu4sKGA-tV63GCiCs1SODmVbrFS6FCKpeaOFFQO8um8/s1600/p3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="311" data-original-width="1600" height="123" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGPpw8ZHI4wjF2crybCl4vAjnkqhB_OtPxWKfX47YOGNtFDnsmjIzYg2FJWaXXI_OtKlgQ9re2XaTAvtikqSJUVMBdvoIfSGL9uu4sKGA-tV63GCiCs1SODmVbrFS6FCKpeaOFFQO8um8/s640/p3.jpg" width="640" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
आदल्या दिवशी भरपूर पाऊस झाल्यामुळे ती एक धास्ती मात्र आम्हाला होती. आज खूप मोठा ट्रेक होता आणि त्यात भिजून चालणं नकोसं वाटत होतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पुण्याजवळ पावसाळ्यात खास भिजण्यासाठी आपण ट्रेकला जातो, तिथे भिजण्याची मजा असते. कारण तो ट्रेक करून एका दिवसात आपण घरी येतो, आराम करून पुन्हा रुटीन चालु. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण इथे आमच्या ट्रेकचा दुसराच दिवस होता. पुढच्या दिवशीसुद्धा ट्रेक करायचा होता. आणि इथल्या थंड वातावरणात आपल्याला सवय नसल्यामुळे पावसाचा काय परिणाम होईल सांगता येत नाही. ग्रुपमधल्या एक दोघांना हलका तापही येऊन गेलेला होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
सकाळी चांगलं ऊन असलं तरी ढगांचा ऊन सावल्यांचा खेळ चालु होता. आणि ट्रेक लीडर आम्हाला पावसाचीच भीती दाखवत पुढे पुढे दामटत होते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
या रस्त्यात रोहिणी बुग्याल लागतं. बुग्याल म्हणजे मेडोज किंवा कुरण. ह्या भागात असे वेगवेगळे प्रसिद्ध बुग्याल आहेत. त्यांचं संवर्धन करण्यासाठी सरकारने इथे कॅम्पिंग, मुक्काम ह्याला मज्जाव केलेला आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP4K185zHdP_Oy_ZDAcQxcpSSjFvmpU83q7A5YC33f3DvO8GahBitmy0YjdHpC0iNZsRMko6jUAuOdoQwaroVQ7mzMQwb5INE_4181VINkxkaYa9thZbahQgg0dmQBvZUknTFnNU-FW8k/s1600/DSC_0254.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiP4K185zHdP_Oy_ZDAcQxcpSSjFvmpU83q7A5YC33f3DvO8GahBitmy0YjdHpC0iNZsRMko6jUAuOdoQwaroVQ7mzMQwb5INE_4181VINkxkaYa9thZbahQgg0dmQBvZUknTFnNU-FW8k/s640/DSC_0254.JPG" width="640" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
चोहीकडे पसरलेलं पठार, हिरवं गार मैदान, भरपूर गवत असल्यामुळे इथे आसपासचे पहाडी लोक आपली गुरे चरायला येतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
असेच काही गढवाली लोक इथे आम्हाला भेटले. पाण्याच्या एका झऱ्याजवळ आम्ही ब्रेक घेतला आणि पाणी भरायला थांबलो. एकदम थंडगार छान पाणी होतं. तिथेच या लोकांनी चूल मांडून दाल चावलचा बेत केला होता. आम्हाला पाहुन त्यांनी आम्हाला जेवायला बोलावलं, खूप प्रेमाने आग्रह केला. आम्ही सांगितलं कि आमच्याकडे डबे आहेत आणि थोडं पुढे आमचा लंच ब्रेक होणारच आहे. पण ते डब्यातलं थंड जेवण सोडा, आमच्या सोबत गरम खा म्हणून त्यांनी आग्रह केला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यामुळे आम्ही मान राखण्यासाठी अगदी चवीपुरता वरण भात एका पत्रावळीवर घेतला. आधी २-३ जण होते पण मग बाकी सगळे पण आले आणि सगळ्यांनी त्यात खायला सुरु केलं. तेव्हा त्यांनी अगदी आग्रहाने अजून अजून करत वाढलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJdeimMb0H6Vc82RyUrx1WEBc6n-mCz8fFxfFARbXHc5thyOhqP6Ac4OHl4m3LCJ5AY7TGEh40EyNn5tum8_Fp9Md5mxt332rvHh2CVlkoOK77u1VIXU4Eeloar1wRYsN22smywdGiXBo/s1600/DSC_0270.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJdeimMb0H6Vc82RyUrx1WEBc6n-mCz8fFxfFARbXHc5thyOhqP6Ac4OHl4m3LCJ5AY7TGEh40EyNn5tum8_Fp9Md5mxt332rvHh2CVlkoOK77u1VIXU4Eeloar1wRYsN22smywdGiXBo/s640/DSC_0270.JPG" width="640" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
मग त्यांना हि मंडळी आपल्या सोबत खात आहेत हे बघुन अजून चांगली व्यवस्था करता आली नाही ह्याची खंत वाटायला लागली. भात कच्चाच राहिला, मीठ कमी पडलं अशा तक्रारी ते स्वतःच करून हळहळ करू लागले. कि आम्ही तर कसंहि बनवुन खातो, तुम्हाला थोडं अजून चांगलं मिळायला पाहिजे होतं. तुम्ही आमच्या घरी आले असते तर काय काय करून खाऊ घातलं असतं. त्यांचं हे प्रेमळ बोलणं बिलकुल तोंडदेखलं वाटत नव्हतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आमचा गाईड स्वतः गढवाली होता. तो आम्हाला अभिमानाने सांगतच असायचा कि तिथली लोकं खूप चांगली असतात, मदत करतात, प्रवाशांची पाहुण्यांची सेवा करतात. त्याच्या भागातल्या अनोळखी लोकांनी आमचा असा पाहुणचार केलेला पाहून त्याचा चेहरा अभिमानाने आनंदाने फुललेला दिसत होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तिथून थोडं पुढे एक डोंगर उतरल्यावर आकाश कामिनी नदीकाठी आमचा लंच ब्रेक झाला. छोटीशी डोंगराळ नदी, तिच्यावर पायी जाण्यापुरता छोटासा पूल, पाण्याचा आवाज, आणि आजूबाजूला डोंगर अशी छान जागा होती. आमचा ट्रेक बराचसा झाला होता. पण तिथे निवांत जेवण झाल्यावर पुढे जाण्याचं जीवावर आलं होतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9OmjzXGpEYiKLJg6T8Zz99RGfdOP7umTcPMirZtNaFH7dluHQ4HB5D1VvAz20zDMskAfAPIDjKTlp0U1zwq_FJbjGUkYvUvljvOHhvmFX6TolTMcnMuVgZx-7MA3X8Kix3ngpOh3x7AA/s1600/DSC_0305.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1064" data-original-width="1600" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9OmjzXGpEYiKLJg6T8Zz99RGfdOP7umTcPMirZtNaFH7dluHQ4HB5D1VvAz20zDMskAfAPIDjKTlp0U1zwq_FJbjGUkYvUvljvOHhvmFX6TolTMcnMuVgZx-7MA3X8Kix3ngpOh3x7AA/s640/DSC_0305.JPG" width="640" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
ट्रेकवर माझा अनुभव असा आहे कि छोटे छोटे ब्रेक्स (तेहि उभ्याउभ्या) घेत गेलो तर अंतर सहज पार होतं. सुका मेवा, चॉकलेट, बिस्किटे असं खात राहिलं तर भूकही लागत नाही. पण विश्रांतीसाठी जास्त वेळ थांबलो, जास्त वेळ बसलो, किंवा पद्धतशीर जेवलो तर त्यानंतर चालायला अवघड होतं. जितक्या वेळा बसू तितकं उठण्या-बसण्यात आपली ऊर्जा जाते, आपली ट्रेकची लय बिघडते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला स्वतःला चढावर दम बराच लागतो आणि उन्हाचाही त्रास होतो. त्यामुळे मी सावकाश एक गती राखत चालत राहतो. दम लागला कि काही सेकंद थांबतो आणि पुन्हा चालायला लागतो. बाकीचे आरामाला थांबले तरी मी शक्यतो टेकण्यासारखं झाड किंवा दगड पाहून उभ्याउभ्याच आराम करायचा प्रयत्न करतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
जेवण झाल्यावर सगळ्यांना ट्रेक कधी एकदा संपतो असं झालं होतं. अजून एक दिड तासभर चालल्यावर अचानक एक डांबरी रस्ता लागतो आणि लक्षात येतं कि ट्रेक आता जवळपास संपला. हा रस्ता एका घाटात निघतो. तिथून एका बाजूला चोपता आणि दुसऱ्या बाजूला बनियाकुंड. त्याचा पुढचा ट्रेक चोपतालाच असला तरी आमचा मुक्काम बनियाकुंडला होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तिथून मग उतारावर आरामात रमत गंमत आम्ही आमच्या मुक्कामी पोहोचलो. इथे बऱ्याच कॅम्प साईट्स आहेत. पण पाऊस झाल्यामुळे त्यांनी आमच्यातल्या काही जणांना रूम मध्ये राहण्याची सोय केली होती. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आज २० किमी चालून जवळपास सर्वच जण थकले होते. १०-१५ मिनीट स्ट्रेचिंग करून फार बरं वाटलं. इथे अंधार खूप लवकर पडतो. आणि थंडी सुद्धा भरपूर आहे. सुदैवाने त्यांनी शेकोटीची व्यवस्था केली होती. जेवणाआधी आणि जेवणानंतर आम्ही बराच वेळ शेकोटी जवळच होतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
रात्री गरम कपडे, तिथले अतिशय जाड ब्लॅंकेट ह्यात घुसून आम्ही झोपून गेलो. आराम आवश्यक होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पुढच्या दिवशी चंद्रशिला तुंगनाथ हा मुख्य ट्रेक करायचा होता. त्याबद्दल पुढच्या वृत्तांतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
क्रमशः</div>
</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Deoria Taal, Uttarakhand 24646930.5218818 79.12698169999998830.5201718 79.124460199999987 30.5235918 79.129503199999988tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-76567716361814310222019-07-07T18:30:00.000+05:302019-07-07T18:30:56.682+05:30Chopta Chandrashila Tunganath : 2 : Haridwar - Sari - Deoria Tal<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Previous Post in this series : <a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/06/choptaChandrashilaTunganath1.html" style="background-color: white;">Chopta Chandrashila Tunganath : 1 : A day in Haridwar</a></span><br />
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Experience this series on Youtube :</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="https://youtu.be/jzkVo8i4OL4">Chopta Chandrashila Trek | Part 1 | A day in Haridwar</a></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="https://youtu.be/eebV6KW3JLE">Chopta Chandrashila Trek | Part 2 | Haridwar Sari Deoria Tal</a></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">On second day of our trip, we had to go for a long road trip from Haridwar to Sari village.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKtk17ZVRLPMSZ33ZoSLJVcpnHijO8693uTiHmtqXhfjjLJ5ECpLGaBTDLEDV4KQBqhX8-Hj_-B-ocCvXK-PPlt1zz4xnO_HOQCt_OZOcoQstBi-FTIBCwC5yBRo326qauc2KlcG07-90/s1600/haridwar+saro.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="613" data-original-width="884" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKtk17ZVRLPMSZ33ZoSLJVcpnHijO8693uTiHmtqXhfjjLJ5ECpLGaBTDLEDV4KQBqhX8-Hj_-B-ocCvXK-PPlt1zz4xnO_HOQCt_OZOcoQstBi-FTIBCwC5yBRo326qauc2KlcG07-90/s400/haridwar+saro.png" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Even though the distance is merely around 200 km, the road is entirely among the mountains. There is only sigle lane on each side on most of this road. That makes this travel slow.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">And to add to that, there was a huge traffic jam around Haridwar and Rishikesh. Because of the peak season tourists and pilgrims have flocked to these cities. There are roadworks going on in many places. We came to know that because of this, the traffic jam is happening there on daily basis.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Our group of 8 people, and 6 other trekkers had arrived in Haridwar. Trek the Himalayas had arranged 3 cars (sumo / bolero) for us. They picked us from Haridwar Station and got stuck in traffic. It took 5-6 hours for just Rishikesh to pass.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Unfortunately, the car I that was travelling in broke down in the middle of traffic. Other two cars moved ahead and we got stuck just outside Haridwar.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">It took 2-3 hours to call the mechanic, try to repair the same car, but it did not work. By the time we feasted on delicious breakfast of various Parathas and Lassi. We also played a lot of card games to pass the time. They arranged for another car, but it also was coming from Haridwar and had to come to us through all that traffic. Finally we left from there.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After crossing Rishikesh the road was less crowded and then we could see the driving skills of our driver. All the drivers of this place drive cars in such tough mountainous roads. In cities we get cautious even in small lanes when a car comes from the opposite side and we go slowly. But they do not stop or slow down for anyone. Initially, it may be a bit of a shock, but you get used to it pretty soon.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjA_rsZuYkYeFetI8zw24_phURHr8XTJbu7jfHM09Fc-N_h8rpWXkmKbRKHD6kDStySdl5UnPD97PRhggr24p4Wgx8_Gp6HeBm-H42UHxv5XmKY-ULFgm3NT0GbVYlPNxPsatBsb6iRD88/s1600/IMG_20190601_171243447.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjA_rsZuYkYeFetI8zw24_phURHr8XTJbu7jfHM09Fc-N_h8rpWXkmKbRKHD6kDStySdl5UnPD97PRhggr24p4Wgx8_Gp6HeBm-H42UHxv5XmKY-ULFgm3NT0GbVYlPNxPsatBsb6iRD88/s640/IMG_20190601_171243447.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">On the way we came across the confluence of Alaknanda and Bhagirathi i.e. Devprayag. The color of the two rivers is different, the speed of the flow differs, and even after the confluence, the separation seems obvious. There is a beautiful Ghat and a village perfectly at the place of confluence. There is a way to get there. I really wanted to go to that place when I was last here on the way to Valley of Flowers and now as well. But it takes a lot of time, and its not possible when you are in rush. Especially today when we were so late already.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We did not stop anywhere except for the meal. We had to reach Sari at 5 o'clock but at we finally reached around 10. After dinner, we went to bed immediately.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">In the morning, our trek leader, Devender, conducted a briefing session. Everyone gave their introduction, talked about prior trekking experience and preparations for this trek so far. The trek from Sari to Deoria Tal is very short and easy. We started the trek after our breakfast.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ9jRrypvsUCYQ16_ZVS0xVGpsUxLTYer7CNNk3f3Rcd6nHytOj9RLclhR4uTD58KVBb7APINpFSOYgyJAa7UF5FQrap8mWQFicb67gHqQlUAEyE9C20bfo5Mf77RP1qdgOMIXQV-wjfM/s1600/IMG_20190602_115337683_HDR.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ9jRrypvsUCYQ16_ZVS0xVGpsUxLTYer7CNNk3f3Rcd6nHytOj9RLclhR4uTD58KVBb7APINpFSOYgyJAa7UF5FQrap8mWQFicb67gHqQlUAEyE9C20bfo5Mf77RP1qdgOMIXQV-wjfM/s640/IMG_20190602_115337683_HDR.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">This trek is 3-4 kilometers long and moderately steep. Even after taking many breaks we reached comfortably before lunch in 3-4 hours.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We were offered welcome drinks made from Rhododendron at camp site. Its a plant that grows around this area. The drink looks and tastes a lot like Rooh Afza and is equally tasty and refreshing.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0azI4qsDm4MpjqpXOJCyKJMVPdTu_iYvy98HnFZB-c0LoUVWvLx6HR3wk8s379CbaVsDlKPs9t3mV06ry3GPmsj27GfXyYHOIhA6T94AcyYBXEVEPPE4v6Efqy2DlPQjzqtYk1biaS0/s1600/IMG_20190602_130523158.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0azI4qsDm4MpjqpXOJCyKJMVPdTu_iYvy98HnFZB-c0LoUVWvLx6HR3wk8s379CbaVsDlKPs9t3mV06ry3GPmsj27GfXyYHOIhA6T94AcyYBXEVEPPE4v6Efqy2DlPQjzqtYk1biaS0/s400/IMG_20190602_130523158.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After reaching there Devender made us do stretching exercises for few minutes. I love this thing very much. The stretching right after the trek eases the body, reduces the usual body pain after trek considerably.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">I have done two Himalayan Treks (Valley of Flowers, Everest Base Camp ) prior to this. But we did not do this there and did not know about this. This was the first time I saw the magic of Stretching. So I loved this thing that Trek The Himalayas had thoughtfully put in the plan.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJKd2k9hJgSFhSOmUkhXG4VN6bAaZZhNs63ZeB0KG-kelNIsd28O_rMZ5n6JoKLasp5VzwZbw9fwpkS2hciOC-ZTsSh_ge5OkGqQ4ds-QxkeFUlpg4uclggs4w6IFep5RP-Mdrr4fBf28/s1600/IMG20190602150555.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJKd2k9hJgSFhSOmUkhXG4VN6bAaZZhNs63ZeB0KG-kelNIsd28O_rMZ5n6JoKLasp5VzwZbw9fwpkS2hciOC-ZTsSh_ge5OkGqQ4ds-QxkeFUlpg4uclggs4w6IFep5RP-Mdrr4fBf28/s640/IMG20190602150555.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Soon after that it started raining. We waited for some time after lunch for rains to stop. But it continued, so we went to see the lake after which this place is named. Tal in Deoria Tal means lake. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">This is a very beautiful lake, but due to the rain we could not enjoy the beauty there and around fully. We returned quickly.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We played games with everyone for a long time and had fun. In the evening the rain stopped a bit, and we then went on the small hillsides nearby. Clouds were slowly moving away and we were able to see the beautiful views around Deoria Tal. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9mILCmPaqmuPpuBmFqh7fdUkBxhlF8dfIDF0_5Ce6x4L59xixIKflOMrXIqvoPQTu6ycAaFM7KhADgx0iEAB4cwFBE4C2cQdHPcPWZO2LlsoFPTyC39LGZ1WSHhZRGDcmpXO_wa8mVj8/s1600/IMG_20190602_190638914_HDR.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9mILCmPaqmuPpuBmFqh7fdUkBxhlF8dfIDF0_5Ce6x4L59xixIKflOMrXIqvoPQTu6ycAaFM7KhADgx0iEAB4cwFBE4C2cQdHPcPWZO2LlsoFPTyC39LGZ1WSHhZRGDcmpXO_wa8mVj8/s400/IMG_20190602_190638914_HDR.jpg" width="400" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">And after some time we got to see the snow covered peaks for the first time in the trip. The joy everyone felt at that moment was beyond words. Everyone was just in awe and couldn't stop exclaiming how beautiful the sights were.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">It was evening time and clouds were playing with the light, we couldn't capture the beauty in camera as beautifully as we were seeing it first hand. Sometimes God shows man something so magnificent that his art and his devices lack the strength to capture that magnitude of beauty. In such moments you can just enjoy the moment fully and just be thankful for letting us be in it.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">With a small trek, games, nature and beauty this day was spent wonderfully. The next day, however, there was a challenge of 20 kilometers of trek to Baniya kund. Keep watching the space for more on it.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">(To be continued...)</span></div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Deoria Tal, Uttarakhand 24646930.522194 79.127694000000025.0001594999999988 37.81910000000002 56.0442285 120.43628800000002tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-45977169407981147262019-07-07T17:31:00.001+05:302019-07-07T17:31:05.894+05:30चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : २ : हरिद्वार - सारी - देओरीया ताल<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
या मालिकेतील मागील लेख: <a href="https://skyposts.blogspot.com/2019/06/choptaChandrashilaMarathi1.html">चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : १ : हरिद्वार</a><br />
<div>
<br />
हीच मालिका युट्युबवर दृकश्राव्य माध्यमात :<br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="https://youtu.be/jzkVo8i4OL4">Chopta Chandrashila Trek | Part 1 | A day in Haridwar</a></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><a href="https://youtu.be/eebV6KW3JLE">Chopta Chandrashila Trek | Part 2 | Haridwar Sari Deoria Tal</a></span><br />
<br /></div>
<div>
ट्रिपच्या दुसऱ्या दिवशी आम्हाला लांबलचक प्रवास करायचा होता. हरिद्वारहुन ऋषिकेश मार्गे सारी या गावी आम्हाला जायचं होतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKtk17ZVRLPMSZ33ZoSLJVcpnHijO8693uTiHmtqXhfjjLJ5ECpLGaBTDLEDV4KQBqhX8-Hj_-B-ocCvXK-PPlt1zz4xnO_HOQCt_OZOcoQstBi-FTIBCwC5yBRo326qauc2KlcG07-90/s1600/haridwar+saro.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="613" data-original-width="884" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKtk17ZVRLPMSZ33ZoSLJVcpnHijO8693uTiHmtqXhfjjLJ5ECpLGaBTDLEDV4KQBqhX8-Hj_-B-ocCvXK-PPlt1zz4xnO_HOQCt_OZOcoQstBi-FTIBCwC5yBRo326qauc2KlcG07-90/s400/haridwar+saro.png" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
अंतर म्हणायला सव्वादोनशे किमीच्या आसपास जरी असलं तरी पूर्ण रस्ता घाटातला आहे. उंच डोंगरात दोन्ही बाजूने फक्त एकच लेन आहे. त्यामुळे फार वेगात प्रवास होत नाही.<br />
<br />
आणि त्यात भर पडली ती हरिद्वार आणि ऋषिकेश जवळ झालेल्या ट्रॅफिक जॅमची. पर्यटनाचा मोसम असल्यामुळे या ठिकाणी यात्रेकरूची भरपूर गर्दी झालेली आहे. ठिकठिकाणी रस्त्यांची कामेही चालू आहेत. त्यामुळे सध्या रोज ट्रॅफिक होत असल्याचं आम्हाला समजलं.<br />
<br />
आमचा ८ जणांचा ग्रुप, आणि अजून ६ ट्रेकर्स हरिद्वार मध्ये आलेले होते. ट्रेक दि हिमालयाजकडून आमच्यासाठी ३ गाड्यांची (सुमो/बोलेरो) व्यवस्था करण्यात आली होती. हरिद्वार स्टेशनहुन आम्हाला घेऊन या गाड्या निघाल्या आणि ट्रॅफिकमध्ये अडकल्या. ऋषिकेश पार करायलाच ५-६ तास लागले.<br />
<br />
आणि त्यात दुष्काळात तेरावा महिना म्हणजे मी ज्या गाडीत होतो त्या गाडीचं चाक जॅम झालं. ट्रॅफिक जॅम असल्यामुळे बाकी गाड्या पुढेमागे झाल्या होत्या. आमची गाडी बाजूला घेईपर्यंत बाकी गाड्या पुढे गेल्या आणि आम्ही मागे हरिद्वार शहराच्या थोडंसंच बाहेर अडकलो.<br />
<br />
मेकॅनिक बोलावणे, तीच गाडी नीट करायचा प्रयत्न करणे ह्यात २-३ तास गेले. तोपर्यंत आम्ही बाजूला धाब्यावर वेगवेगळे चविष्ट पराठे, लस्सी असा भरपेट नाष्टा केला, पत्ते खेळले. दुसरी गाडी बोलावली पण तीसुद्धा हरिद्वारहुनच याच ट्रॅफिकमधुन येणार असल्यामुळे भरपूर वेळ गेला. शेवटी एकदाचे आम्ही निघालो.<br />
<br />
ऋषिकेशच्या पुढेच जरा रस्ता मोकळा झाला आणि ड्रायव्हरचं कौशल्य पाहायला मिळायला लागलं. तिथले सगळेच ड्रायव्हर अशा दुर्गम घाटातसुद्धा इतक्या सफाईनं आणि वेगात गाड्या चालवतात. आपण शहरातसुद्धा बारीक गल्ल्यांमध्ये समोर गाडी आली कि जरा जपून थांबत थांबत चालवतो. पण ते अशा घाटातसुद्धा कोणाच्या बापासाठी थांबत नाहीत. सुरुवातीला जरा धडकी भरू शकते, पण थोड्यावेळाने आपल्यालासुद्धा ह्याची सवय होते.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjA_rsZuYkYeFetI8zw24_phURHr8XTJbu7jfHM09Fc-N_h8rpWXkmKbRKHD6kDStySdl5UnPD97PRhggr24p4Wgx8_Gp6HeBm-H42UHxv5XmKY-ULFgm3NT0GbVYlPNxPsatBsb6iRD88/s1600/IMG_20190601_171243447.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjA_rsZuYkYeFetI8zw24_phURHr8XTJbu7jfHM09Fc-N_h8rpWXkmKbRKHD6kDStySdl5UnPD97PRhggr24p4Wgx8_Gp6HeBm-H42UHxv5XmKY-ULFgm3NT0GbVYlPNxPsatBsb6iRD88/s640/IMG_20190601_171243447.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
रस्त्यात अलकनंदा आणि भागीरथीचा संगम म्हणजेच देवप्रयाग लागतं. दोन्ही नद्यांचा रंग वेगळा, प्रवाहाचा वेग वेगळा, आणि संगम झाल्यावरसुद्धा काही अंतरापर्यंत हा वेगळेपणा स्पष्ट दिसत राहतो. बरोब्बर संगमाच्या कोपऱ्यावर एक सुंदर घाट आणि गाव आहे. तिथे जायला रस्ता पण आहे. मागे व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्सला जाताना आणि याही वेळेस तिथे थांबण्याची आणि जाण्याची खूप इच्छा होती. पण खूप दूर जायचं असल्यामुळे तेवढा वेळ नसतो. आणि आजतर आम्हाला खूप उशीरही झाला होता.<br />
<br />
जेवण सोडता आम्ही कुठेही थांबलो नाही. सारीला आम्हाला पोचायचं होतं ५ वाजता पण वाजले १०. जेवण करून आम्ही लगेच झोपून गेलो.<br />
<br />
सकाळी देवेंदर या आमच्या ट्रेक लीडरने ब्रिफींग घेतली. सगळ्यांच्या ओळखी झाल्या, कोणी कोणकोणते ट्रेक केलेत, काय तयारी केली आहे यावर बोलणं झालं. सारी ते देओरीया ताल हा आजचा ट्रेक अगदीच छोटा आणि सोपा असल्यामुळे आम्ही आरामात नाश्ता करून निघालो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ9jRrypvsUCYQ16_ZVS0xVGpsUxLTYer7CNNk3f3Rcd6nHytOj9RLclhR4uTD58KVBb7APINpFSOYgyJAa7UF5FQrap8mWQFicb67gHqQlUAEyE9C20bfo5Mf77RP1qdgOMIXQV-wjfM/s1600/IMG_20190602_115337683_HDR.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZ9jRrypvsUCYQ16_ZVS0xVGpsUxLTYer7CNNk3f3Rcd6nHytOj9RLclhR4uTD58KVBb7APINpFSOYgyJAa7UF5FQrap8mWQFicb67gHqQlUAEyE9C20bfo5Mf77RP1qdgOMIXQV-wjfM/s640/IMG_20190602_115337683_HDR.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
३-४ किलोमीटरचा हा ट्रेक आहे आणि ह्यात मुख्यतः चढच आहे. अगदी रमत गमत जाऊनसुद्धा आम्ही ३-४ तासात लंचच्या आधी आरामात पोचलो.<br />
<br />
कॅम्पसाईट वर आमचं वेलकम ड्रिंक देऊन स्वागत करण्यात आलं. तिथे एक बुरांश नावाची त्या भागात उगवणारी वनस्पती आहे. त्याला लालसर रंगाची फुलं येतात. त्याचं इंग्रजीतील नाव Rhododendron आहे. हे म्हणताना सगळ्यांची गम्मत येते. त्याचा अगदी रुह अफझासारखा दिसणारा ज्यूस बनतो. आणि हे वेलकम ड्रिंक सुद्धा रुह अफझासारखंच तजेलदार आहे. तिथे सर्व दुकानात कोकमसारख्या ह्याच्या बाटल्या मिळतात. ट्रिपहुन येताना मी बुरांश आणि बेलफळ अशा स्क्वाशच्या दोन बाटल्या ट्राय करायला घेऊन आलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0azI4qsDm4MpjqpXOJCyKJMVPdTu_iYvy98HnFZB-c0LoUVWvLx6HR3wk8s379CbaVsDlKPs9t3mV06ry3GPmsj27GfXyYHOIhA6T94AcyYBXEVEPPE4v6Efqy2DlPQjzqtYk1biaS0/s1600/IMG_20190602_130523158.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjs0azI4qsDm4MpjqpXOJCyKJMVPdTu_iYvy98HnFZB-c0LoUVWvLx6HR3wk8s379CbaVsDlKPs9t3mV06ry3GPmsj27GfXyYHOIhA6T94AcyYBXEVEPPE4v6Efqy2DlPQjzqtYk1biaS0/s400/IMG_20190602_130523158.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
तिथे कॅम्पसाईटवर पोचल्यावर देवेंदरने सगळ्यांकडून ५-१० मिनिटे स्ट्रेचिंग करून घेतलं. हि गोष्ट मला खूप आवडली. ट्रेकनंतर जो शीण येतो किंवा अंग दुखतं ते ट्रेक संपल्या संपल्या अशी स्ट्रेचिंग करण्यामुळे जवळपास नाहीसं होऊन जातं. एकदम ताजंतवानं वाटतं.<br />
<br />
मी या आधी व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्स, एव्हरेस्ट बेस कॅम्प असे दोन हिमालयातले ट्रेक्स केलेत, पण तिथे आमच्याकडून हे करून घेतलं नव्हतं. स्ट्रेचिंगची हि जादू पहिल्यांदाच पाहिली, त्यामुळे ट्रेक दि हिमालयाजच्या त्यांनी ह्या विचारपूर्वक टाकलेल्या गोष्टीचं कौतुक वाटलं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJKd2k9hJgSFhSOmUkhXG4VN6bAaZZhNs63ZeB0KG-kelNIsd28O_rMZ5n6JoKLasp5VzwZbw9fwpkS2hciOC-ZTsSh_ge5OkGqQ4ds-QxkeFUlpg4uclggs4w6IFep5RP-Mdrr4fBf28/s1600/IMG20190602150555.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJKd2k9hJgSFhSOmUkhXG4VN6bAaZZhNs63ZeB0KG-kelNIsd28O_rMZ5n6JoKLasp5VzwZbw9fwpkS2hciOC-ZTsSh_ge5OkGqQ4ds-QxkeFUlpg4uclggs4w6IFep5RP-Mdrr4fBf28/s640/IMG20190602150555.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
थोड्याच वेळात पाऊस सुरु झाला. ताजेतवाने होऊन जेवण वगैरे झाल्यावर आम्ही थोडावेळ पाऊस थांबण्याची वाट बघितली. पण कमीअधिक जोराने पाऊस चालूच होता. त्यामुळे आम्ही शेवटी पावसातच ताल म्हणजेच तलाव बघायला गेलो. ह्याच्यामुळेच ह्या जागेच नाव देओरीया ताल असं आहे.<br />
<br />
अतिशय सुंदर तलाव आहे, पण पावसामुळे आम्हाला तिथली दृश्य मात्र फार काही बघता आली नाही. परत आलो.<br />
<br />
मग सगळ्यांमध्ये मिळून बराच वेळ काही गेम्स खेळण्यांमध्ये छान टाईमपास झाला. संध्याकाळी पाऊस जरा थांबला आणि आम्ही मग जवळपासच्या छोट्या मोठ्या टेकड्यांवर जाऊन फेरफटका मारला. हळूहळू ढग बाजूला होत आम्हाला फार सुंदर दृश्य दिसायला लागली.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9mILCmPaqmuPpuBmFqh7fdUkBxhlF8dfIDF0_5Ce6x4L59xixIKflOMrXIqvoPQTu6ycAaFM7KhADgx0iEAB4cwFBE4C2cQdHPcPWZO2LlsoFPTyC39LGZ1WSHhZRGDcmpXO_wa8mVj8/s1600/IMG_20190602_190638914_HDR.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="1600" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj9mILCmPaqmuPpuBmFqh7fdUkBxhlF8dfIDF0_5Ce6x4L59xixIKflOMrXIqvoPQTu6ycAaFM7KhADgx0iEAB4cwFBE4C2cQdHPcPWZO2LlsoFPTyC39LGZ1WSHhZRGDcmpXO_wa8mVj8/s400/IMG_20190602_190638914_HDR.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
आणि काहीच वेळाने आम्हाला पहिल्यांदाच हिमाच्छादित शिखरे दिसायला लागली. तेव्हा सर्वांना झालेला आनंद शब्दांच्या पलीकडे होता. वाह, जब्बरदस्त, क्लास, एक नंबर असे सतत एका मागून एक उद्गार आमच्या सर्वांच्या तोंडून निघत होते.<br />
<br />
संध्याकाळची कातरवेळ आणि ढगांचा प्रकाशसोबत खेळ चालू असल्यामुळे कॅमेऱ्यात मात्र ते आम्हाला तितक्या ताकदीने टिपता आलं नाही.<br />
<br />
कधी कधी देव माणसाला असं काही दाखवतो कि ते टिपायला त्याची कला आणि त्याने बनवलेली यंत्रेसुद्धा पुरी पडत नाहीत. अशा वेळेस आपण फक्त तो सुंदर क्षण आपल्या डोळ्यात आणि मनात साठवु शकतो आणि तो अनुभवायला दिल्याबद्दल देवाचे आभार मानु शकतो. अनंत हस्ते कमला कराने देता किती घेशील दो कराने ह्या ओळी मला पुसटश्या आठवत होत्या पण नेमके शब्द आठवत नव्हते. नंतर गुगल करून शेवटी सापडल्या.<br />
<br />
छोटासा ट्रेक, गेम्स, निसर्गसौंदर्य असा हा दिवस छान गेला. पुढच्या दिवशी मात्र तिथून बनियाकुंडपर्यंत २० किलोमीटरच्या ट्रेकचं आव्हान होतं. त्याबद्दल पुढच्या वृत्तांतात.<br />
<br />
(क्रमशः) </div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Deoria Tal, Uttarakhand 24646930.522194 79.127694000000025.0001594999999988 37.81910000000002 56.0442285 120.43628800000002tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-65350874740278616912019-06-15T18:18:00.003+05:302019-06-15T18:18:22.092+05:30Chopta Chandrashila Tunganath : 1 : A day in Haridwar<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">You can experience this day in Haridwar in this </span><a href="https://www.youtube.com/watch?v=jzkVo8i4OL4&feature=youtu.be" style="font-family: Verdana, sans-serif;" target="_blank">Youtube video</a><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">.</span></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Once you experience the Himalaya up and close, it keeps calling you again and again. Words are not enough to describe the magical beauty, serenity and peace you witness there. I first saw it close in our trek to Valley of flowers. (<a href="http://skyposts.blogspot.com/2015/11/blog-post.html" target="_blank">You can read about it here.</a>) In couple of years I also had the opportunity to go for a trek to Everest Base Camp. (But sadly haven't yet managed to write about it)</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After that memorable trek, I was just waiting to go in Himalayas again.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">I got that chance this year. Just last week, me and my group of 8, did a trek to "Chopta Chandrashila Tunganath" with Trek The Himalayas. Trek the Himalayas is a company which arranges many treks in Himalayas, just like its name suggests. They have a headquarter in Rishikesh.</span><br />
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">This trek to Chandrashila was the last one this season by them. They allow upto 24 people in one batch. This time, our group of 8, another 6 trekkers and a trek leader from company, a total of 15 people were there in the trek.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghYudQaTKstkcSpXD3zPT5nTpzSVKf3qtnjYtCsnpTfT0KOZIbla10RzFw1x2f_MhYJwkex2BQsu1W5eB3G6i31dKVKh_fcVwTDzTDz3fc5xL1XwUuIet4NyzhZ1vgmWbXvBkJvckqxNg/s1600/IMG_20190531_183250.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghYudQaTKstkcSpXD3zPT5nTpzSVKf3qtnjYtCsnpTfT0KOZIbla10RzFw1x2f_MhYJwkex2BQsu1W5eB3G6i31dKVKh_fcVwTDzTDz3fc5xL1XwUuIet4NyzhZ1vgmWbXvBkJvckqxNg/s640/IMG_20190531_183250.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Many Himalayan trek locations in India are in Uttarakhand. Most of the trek packages start in Haridwar, Dehradun or Rishikesh. Our package was Haridwar to Haridwar. They gather everyone in Haridwar, and take them by road to a village Sari. That is the starting point of actual trek.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We traveled from Pune to Mumbai by cab, then direct flight to Dehradun, and then by cab again to Haridwar. Though Jolly Grant airport is known as Dehradun airport, its not in Dehradun city. In fact its between Haridwar Dehradun and Rishikesh. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Though the expected travel time from airport to haridwar is 1 hour, we were delayed because of traffic. We came to know from our driver, that because of the peak tourism season, this traffic has become the norm these days.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We reached in afternoon, and everyone was hungry by then. We checked into the hotel rooms and immediately inquired about good options for lunch. The hotel manager suggested a restaurant called Hoshiyarpuri. We decided to go there.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Our hotel was in a very small lane, and at that time there were no rickshaws passing by. There were few cycle rickshaws but we were hesitating to hire them. The thought of a man pulling 4 other individuals in good health in a cycle rickshaw was a bit awkward. </span></div>
<div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">But the other thought was if everyone hesitates to hire them, what will they do? As we didn't have much options in the scorching heat, we finally hired them. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We reached Hoshiyarpuri restaurant in about 10-15 minutes. "Since 1937" was written on the board there which was indicating how old the hotel is. Though not a grand one, there was enough crowd to suggest it's popularity. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We got the table for 8 in 4-5 minutes. By then the waiter had offered us temporary seats, served us water, helped settle inside as it was too hot outside. He also had provided menu card to decide the order even before we got the table.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Every dish that we ordered was yummy. But we specially liked the Kathal ki sabzi (Jackfruit), and lassi. In Pune, the lassi served in shops is generally usually thick and sweet. But the north indian style of making it fresh and thin, with less sugar is nice.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After having food we again looked for alternatives to cycle rickshaw for few minutes. But didn't get any. So again we hired cycle rickshaws back to our hotel.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We rested for just about an hour and it was time to go out again. We had to go to Har ki Paudi to experience the Ganga Aarti (worshipping the holy river of Ganga/Ganges). We had also heard a lot about the tasty street food around Har Ki Paudi. None of us were interested in visiting temples in so much crowd. When you get group of like minded people on trip, its more fun.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Luckily this time we got a e-rickshaw (that runs on battery). I got a chance to drive that for few seconds as none of us including the driver were in any rush.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">In this visit of mine to Haridwar, the river water seemed pretty clean to me. When I was here the last time, it was too dirty and polluted. I wasn't feeling like even touching it that day. But this time we entered the river, clicked some photos, had fun. Not sure if this happened automatically or due to the initiatives like Swachh Bharat (Clean India) and Namami Gange. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Har Ki Paudi is always crowded. And crowd keeps increasing as we get close to the time of Aarti. People occupy suitable spots from where its visible and stay there for hours. We didn't get a place in front. People in front were standing and the security guard was requesting repeatedly to sit down, but they were ignoring him. Obviously we had no choice but to stand and watch.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">The Puja, Aarti and other ceremonies keep going for long time. Several agents roam around and try persuading people to do the Puja. People believe that bathing in Ganga can absolve them of their sins, if someone's ashes are immersed in Ganga, he gets Moksha. So at the same moment there, many are bathing, many are immersing ashes or the Nirmalya (remnants from an offering to deity). </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After the Puja by several Pundits, the recorded Aarti of Ma Ganga begins. It is beautiful ceremony to both watch and listen. After the main aarti several people go amongst people with a puja thali in their hand hoping for offerings from people. Several people offer money to them. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Once it was over, we started our food journey in Haridwar. Sameer from our group had gathered some info from net. </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">The first eatery we went to was just around the corner. We ahd Samosa, Khasta Kachauri, Puri Sabzi, and a sweet dish called Chandrakala. The taste was okayish but everything was full of oil and ghee. We were fortunate to have a group of 8, so we could try many dishes. Its not possible with a small group.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We roamed around in the market with very small lanes, several shops and too many people. Sameer was navigating us using google maps towards Jain chaat bhandaar. Without google it will be difficult for outsiders. We tried few things on the way like Paan Di Gilauri (sweet dish), Juice of Bael fruit (it was refreshing). </span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Jain chaat bhandaar was the best part of the evening. The shopkeeper was a soft speaking and loving person. He chatted with us, told us about his cuisines, his speciality (Kaanjiwada). His food was as awesome as his sweet manner of speaking.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">We tried Kanji wada, Gol gappe, Aaaloo chaat. Everything was just awesome. I regretted not coming here before eating other stuff. I would have more space for the chaat dishes there. But anyway whatever we had was great. Thanks to Sameer and internet for this discovery.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">After that we had Kulfi and Badam (almond) milk for desserts and finally put a stop to eating.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">With heavy bellies we managed to sleep somehow, as we had to get up early next morning. Next day we had to travel to Sari, the actual starting point of our trek.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">To be continued...</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">P.S. You can experience this day in Haridwar in this <a href="https://www.youtube.com/watch?v=jzkVo8i4OL4&feature=youtu.be" target="_blank">Youtube video</a>.</span></div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Haridwar, Uttarakhand, India29.9456906 78.164247829.8356276 78.0028863 30.0557536 78.3256093tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-53059935377820938802019-06-12T23:00:00.000+05:302019-06-12T23:13:30.836+05:30चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ ट्रेक : १ : हरिद्वार<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
हिमालयात एकदा जाऊन आलं कि पुनःपुन्हा जाण्याची ओढ लागते. ते पर्वत आपल्याला साद घालत राहतात. हिमालय मी पहिल्यांदा अगदी जवळून पाहिला तो "व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्सच्या" ट्रेकमध्ये. (त्याबद्दल वाचा या <a href="http://skyposts.blogspot.com/2015/11/blog-post.html" target="_blank">लेखमालिकेत</a>) त्यानंतर एक दोन वर्षात "एव्हरेस्ट बेस कॅम्प" ट्रेक करण्याचा योग्य जुळुन आला. (त्याबद्दल लिहिण्याचा योग अजून जुळून यायचा आहे.) त्या अविस्मरणीय ट्रेकनंतर मी पुन्हा हिमालयात जाण्याची वाटच बघत होत<br />
<div>
<br /></div>
<div>
ती संधी पुन्हा या वर्षी मिळाली. आत्ता गेल्या आठवड्यात मी आणि आमचा ८ जणांचा ग्रुप, आम्ही ट्रेक दि हिमालयाज सोबत "चोपता चंद्रशिला तुंगनाथ" हा ट्रेक पूर्ण केला. ट्रेक दि हिमालयाज हि नावाप्रमाणेच हिमालयात ट्रेक आयोजित करणारी कंपनी आहे. ऋषिकेशला त्यांचं मुख्यालय आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
यावर्षीचा चंद्रशिला साथीचा हा त्यांचा अखेरचा ट्रेक होता. एका ट्रेकमध्ये ते २४ पर्यंत बुकिंग घेतात. आणखी ६ जण आणि ट्रेक लीडर असे एकूण १५ जण या ट्रेकमध्ये होते. </div>
<div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghYudQaTKstkcSpXD3zPT5nTpzSVKf3qtnjYtCsnpTfT0KOZIbla10RzFw1x2f_MhYJwkex2BQsu1W5eB3G6i31dKVKh_fcVwTDzTDz3fc5xL1XwUuIet4NyzhZ1vgmWbXvBkJvckqxNg/s1600/IMG_20190531_183250.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghYudQaTKstkcSpXD3zPT5nTpzSVKf3qtnjYtCsnpTfT0KOZIbla10RzFw1x2f_MhYJwkex2BQsu1W5eB3G6i31dKVKh_fcVwTDzTDz3fc5xL1XwUuIet4NyzhZ1vgmWbXvBkJvckqxNg/s640/IMG_20190531_183250.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br /></div>
<div>
भारतातले बरेच हिमालयातले ट्रेक हे उत्तराखंडमध्ये आहेत, आणि त्यांची सुरुवात होते हरिद्वार/देहरादून किंवा ऋषिकेशमधुन. आमच्या ट्रेकची सुरुवात होती हरिद्वारमधून. हरिद्वारमध्ये सगळ्यांना एकत्र करून गाडीने सारी या गावाला नेऊन तिथून खरा ट्रेक सुरु होतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यामुळे आम्ही पुणे-मुंबई कॅबने, मुंबई-देहरादून थेट विमान आणि मग देहरादून-हरिद्वार पुन्हा कॅब असे टप्पे खात हरिद्वारला दुपारी येऊन पोचलो. जॉली ग्रॅण्ट विमानतळ हे देहरादूनचं विमानतळ म्हणून ओळखलं जात असलं तरी ते देहरादूनमध्ये नाही. तेथून बऱ्याच अंतरावर आहे. देहरादून, ऋषिकेश आणि हरिद्वार अशा ३ मुख्य शहरांमध्ये आहे.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
तेथून हरिद्वारचा रस्ता तासाभराचाच असला तरी आम्हाला ट्राफिक खूप लागली. त्यामुळे थोडा जास्त वेळ लागला. हा पर्यटनाचा मोसम असल्यामुळे सध्या रोज खूपच ट्राफिक आहे असं ड्रायव्हरकडून समजलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
हरिद्वारला हॉटेलवर पोचलो तेव्हा सगळ्यांना भूक लागली होती. सामान रूममध्ये काढून ठेवलं आणि लगेच खाली येऊन खाण्यापिण्याची चौकशी केली. मॅनेजरने होशियारपूरी नावाचं एक हॉटेल चांगलं आहे असं सुचवलं. त्यावेळी त्या छोट्याशा गल्लीत जास्त रहदारी नव्हती.<br />
<br />
सायकल रिक्षा असल्या तरी आम्ही त्या करायला जरा बिचकत होतो. पण दुसरा पर्याय नसल्यामुळे आम्ही शेवटी दोन रिक्षा ठरवून निघालो. एका माणसाने आपल्यासारख्या ४ धडधाकट व्यक्तींना ओढून न्यावं हा थोडा विचित्र विचार मनात येत होता.<br />
<br />
पण त्यांच्याकडे पाहून सगळ्यांनी असा विचार केला तर हा रोजगार म्हणून निवडलेल्या माणसांनी काय करावं हा हि विचार येत होता.<br />
<br />
१५ मिनिटात आम्ही होशियारपूरी हॉटेलला पोचलो. १९३७ पासून असा त्याचा फलक ते किती जुनं हॉटेल आहे हे दर्शवत होता. फार मोठं टापटीप हॉटेल नसलं तरी तिथल्या गर्दीवरून ते लोकप्रिय आहे याचा अंदाज येत होता. आम्हाला ४-५ मिनटात ८ जणांना पुरेसं एक टेबल मिळालं.<br />
<br />
टेबल मिळण्याआधीच तिथल्या वेटरने अगत्याने दुसरी बसायला जागा दिली होती, पाणी आणून दिलं होतं, आणि ऑर्डर ठरवायला मेन्यूकार्डसुद्धा आणलं होतं. त्यामुळे इतक्या उन्हातून आलो असलो तरी टेबल मिळेपर्यंत आम्ही आत स्थिरावलो होतो, आमची ऑर्डर देऊन झाली होती.<br />
<br />
तिथल्या प्रत्येक पदार्थाची चव उत्तम होती. आम्ही मनसोक्त जेवलो. आम्हाला विशेष आवडली ती म्हणजे फणसाची भाजी. हा पदार्थ आपल्याकडे सहजासहजी हॉटेल मध्ये मिळत नाही. आणि लस्सी. आपल्याकडे लस्सी फारच घट्ट आणि अति गोड असते. उत्तरेकडे ताजी, पातळ आणि फेसाळती लस्सी पिण्याची मजा वेगळीच आहे.<br />
<br />
जेवुन निघाल्यावर पुन्हा ५-१० मिनिटे आम्ही सायकलरिक्षा ला काही पर्याय मिळतो का बघत होतो. पण तो काही मिळाला नाही. सायकलरिक्षा मधेच पुन्हा आमची स्वारी निघाली रूमकडे.<br />
<br />
अगदी तासभर पहुडलो आणि लगेच बाहेर निघण्याची वेळ झाली. तयार होऊन आम्ही हर कि पौडीला जायला निघालो. तिथे आम्हाला संध्याकाळची गंगा आरती बघायची होती आणि मग आजूबाजूच्या भागात खादाडगिरी करायची होती. त्याव्यतिरिक्त गर्दी मध्ये मंदिरांमध्ये फिरण्याची कोणाचीही इच्छा नव्हती. विचार जुळायला लागले कि ट्रिपची मजा जास्त असते.<br />
<br />
जाताना मात्र आम्हाला बॅटरीवाली रिक्षा मिळाली. आम्ही पण निवांत होतो, आणि तो रिक्षावाला पोरगा पण, त्यामुळे काही सेकंद ती रिक्षा चालवायची माझी हौस पूर्ण झाली.<br />
<br />
या वेळेस गंगेचं पाणी फार स्वच्छ वाटलं. मागच्या वेळेस इतकं काळं गढूळ पाणी होतं कि त्याला हात लावायची पण इच्छा होत नव्हती. पण यावेळी मात्र आम्ही बिनधास्त पाण्यात उतरलो, टाईमपास केला, फोटो काढले. आता हि कमाल आपोआप झाली का नमामि गंगे, स्वच्छ भारत योजनेमुळे ते ती गंगामैय्याच जाणे.<br />
<br />
गंगा घाटावर गर्दी सतत असते आणि आरतीची वेळ जवळ येते तशी ती वाढत जाते. लोक एकेक दोन दोन तास जागा पकडून बसून राहतात. त्यामुळे आम्हाला फार चांगली जागा मिळाली नाही. आणि मागे लोक उभेच होते. तिथले चौकीदार बसून घ्या बसून घ्या अशी विनंती करत होते पण आमच्या पुढचे लोक काही जुमानत नव्हते, त्यामुळे आम्हालासुद्धा उभं राहण्यावाचून गत्यंतर नव्हतं.<br />
<br />
तिथे बराच वेळ मंत्रघोष आणि आरती चालु असत. लोकांचे पूजापाठ चालु असतात. तुम्ही सुद्धा पूजा करा आरती करा दान करा म्हणत दलाल मागे लागत असतात. गंगेत स्नान केलं कि पाप मिटतात, अस्थी वाहिल्या कि मोक्ष मिळतो असे समज आहेत. त्यामुळे लोकांच्या अंघोळी, अस्थी/निर्माल्य विसर्जन हेही चालु असतं. लोकांची फोटोग्राफी चालु असतं. आणि हे सगळं सोबत चालु असतं.<br />
<br />
गुरुजींच्या मंत्रघोषानंतर गंगेची आरती (रेकॉर्डेड) सुरु होते. ती आठ दहा गुरुजी मिळून करतात. छान सोहळा आहे. त्यानंतर बरेच लोक आरतीचं ताट घेऊन फिरतात. कुठली ऑथेंटिक थाळी ते कळत नाही. पण दानाच्या अपेक्षेमुळे बरेच लोक फिरतात. आणि आलेले लोक दान टाकतात सुद्धा.<br />
<br />
आरती झाल्यावर आमची खादाड भटकंती सुरु झाली. आमच्यातल्या समीरने इंटरनेट वरून तिथे खायला चांगलं मिळतं अशी माहिती काढली होती.<br />
<br />
सर्वात पहिले खाल्लं ते म्हणजे सामोसे, खस्ता कचोरी, पुरी भाजी आणि चंद्रकला मिठाई. सगळ्यात तेल तूप अगदी भरपूर. चव अगदी विशेष नाही. नशीब चांगलं म्हणून आमचा ८ जणांचा ग्रुप होता. नाहीतर अशा भरपूर गोष्टी ट्राय करणे हे काही सोपे काम नाही.<br />
<br />
मग तिथल्या चिंचोळ्या गल्ल्यातुन फिरत फिरत, थोडी किरकोळ शॉपिंग करत आम्ही पुढे निघालो. मोठे पान दि गिलोरी, बेलफळाचा ज्यूस असा आस्वाद घेत घेत आम्ही पोचलो जैन चाट भांडारला. हे आपल्याला गुगल मॅप्स शिवाय सापडणे मुश्किल आहे. किंवा पुन्हापुन्हा विचारत जावे लागेल.<br />
<br />
जैन चाट भांडार अगदी पैसे वसूल होतं.तिथले काका अगदी गप्पिष्ट होते आणि आमच्या नशिबाने रात्र होत आली असल्यामुळे काहीच गर्दी नव्हती. त्यांनी अगदी निवांत त्यांच्या पदार्थांबद्दल माहिती देत प्रेमाने आम्हाला खाऊ घातलं.<br />
<br />
त्यांच्या गोडगोड बोलण्याइतकंच त्यांचे पदार्थ अप्रतिम होते. कांजिवडा (त्यांची खासियत), गोलगप्पे (पाणी पुरी), आलू चाट हे सगळं आम्ही मनापासुन एन्जॉय केलं. मला आधी इथे न आल्याचा आणि बाकी ठीकठाक गोष्टी खाऊन पोट थोडं भरल्याचा पश्चाताप झाला. पण तरी ह्या जागेची माहिती मिळाल्या बद्दल इंटरनेटचे आणि माहिती काढणाऱ्या समीरचे मी मनोमन आभार मानले.<br />
<br />
तिथून निघाल्यावर मग एका गाडीवर कुल्फी आणि बदाम मिल्क (दोन्हीही सुरेख) याने आम्ही आमच्या चरण्याची सांगता केली.<br />
<br />
रात्री साधी इकडच्या टमटम सारखी रिक्षा मिळाली. तुडुंब पोट घेऊन रात्री कसेबसे झोपलो. सकाळी लवकर उठून निघायचं होतं दिवसभराच्या प्रवासासाठी. सारी या आमच्या ट्रेकच्या आरंभ स्थानासाठी.<br />
<br />
<br />
क्रमशः<br />
<br />
ता. क. हरिद्वारचा हा दिवस दृक्श्राव्य माध्यमातून अनुभवण्यासाठी हा <a href="https://youtu.be/jzkVo8i4OL4" target="_blank">युट्युब व्हिडीओ</a> बघा.<br />
<br />
<br /></div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Haridwar, Uttarakhand, India29.9456906 78.164247829.8356276 78.0028863 30.0557536 78.3256093tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-86469577725434019272018-10-14T10:42:00.003+05:302018-10-14T10:42:42.257+05:30इतिहास नावाची ऐतिहासिक समस्या<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
लहानपणी इतिहास शिकायला सुरुवात झाली तेव्हा इतिहास असतो काय आणि का शिकावा हे हि सांगितलं गेलं होतं. हा तर परीक्षेतला प्रश्नसुद्धा होता. आणि त्यांचं रटलेलं उत्तर काहीसं असं होतं कि..<br />
<br />
<blockquote class="tr_bq">
इतिहास म्हणजे आजवर घडलेल्या घटनांची नोंद. ज्यातुन आपल्याला मानवजातीने आजवर केलेल्या प्रगतीची आणि चुकांची माहिती मिळते. पूर्वजांच्या पराक्रमाने आणि यशाने प्रेरणा मिळते. आणि त्यांच्या चुकांतुन शिकण्याची संधी मिळते.</blockquote>
<div>
<br /></div>
<div>
उत्तरावर हल्ली घडत राहणाऱ्या घटनांमुळे पुन्हा विचार मनात येत होते. आणि जाणवत होतं कि हे उत्तर साफ चुकीचं आहे, किंवा अपूर्ण आहे. अर्थात लहानपणी असलेल्या आकलनापुरतं ठीक आहे. आणि मुलांना दिशा दाखवण्याचा प्रयत्न सुद्धा. पण आजवर कोणी ती दिशा घेतलेली दिसत नाही. मनुष्यजात (हा जातीवाचक उल्लेख नाही. mankind ला समानार्थी मनुष्यजात अथवा मानवजात) आपल्या चुकांपासुन शिकलेली दिसत नाही.<br />
<br />
<br /></div>
<div>
इतिहासातुन आपल्याला प्रेरणा मिळते हे अगदी खरं आहे. महाराष्ट्रात वाढलेल्या माझ्यासारख्या माणसाला शिवाजी महाराज, संभाजी महाराज यांचं नाव घेतलं कि जे चैतन्य अंगात सळसळतं त्याचं कारण बुद्धीच्या कणाकणात भिनलेला त्यांचा इतिहास. कोणासारखं बनायचं याचं आणि कोणासारखं बनायचं नाही याचं उत्तर आपल्याला इतिहासातच मिळतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण इतिहास हि तेवढीच तापदायक समस्यासुद्धा आहे. मानवाचा एकूण इतिहास पाहिला तर, जंगलात भटकंती, टोळ्या, मोठे समुह, वस्त्या, शहरे, संस्कृती, राज्ये, राज्य पद्धती असा आपला प्रवास झालेला आहे. पण त्यात सतत एकमेकांवर कुरघोडी करण्यासाठी महत्वकांक्षा, लोभ, मत्सर अशा वेगवेगळ्या कारणांनी लढाया, आक्रमण, हार जीत, हिंसा, कत्तली यांनीसुद्धा हा प्रवास भरलेला आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUjXfx85K1vubPnluDRh9KnfMtTo96NOLEBGLyslJmG63S73q2CFf_F0_Bf4ZTCLk3b_fldUvZoGFCotwVhJN9r_Q7bXo2EVKVPiLiomRlQxpncsMN4-4Pld2C2vr2l0dkqfFjnBic2jY/s1600/historyBooks.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="203" data-original-width="249" height="325" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUjXfx85K1vubPnluDRh9KnfMtTo96NOLEBGLyslJmG63S73q2CFf_F0_Bf4ZTCLk3b_fldUvZoGFCotwVhJN9r_Q7bXo2EVKVPiLiomRlQxpncsMN4-4Pld2C2vr2l0dkqfFjnBic2jY/s400/historyBooks.jpeg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
शक्ती, सत्ता आणि त्यासाठीचा संघर्ष हि अगदी पुरातन काळापासुन अव्याहत चाललेली गोष्ट आहे. समूहात राहणाऱ्या काही प्राण्यांमध्ये सुद्धा हे दिसुन येतं. पण ते प्राणी काही इतिहास जपत नाहीत. माकडांची पेरूच्या झाडावरची टोळी आंब्याच्या झाडावरच्या टोळीशी कुठल्यातरी शेकडो वर्षांपूर्वीच्या गोष्टीवरून भांडत नाहीत. ते कायम वर्तमानात असतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मानवजातीचा अज्ञात इतिहास तर हजारो लाखो वर्षांचा आहे. त्यावरून अभ्यासक सोडले तर कोणी भांडत नाही. कारण तो कोणालाच नीट माहित नाही. पण जेव्हा इतिहास लिहुन ठेवायला सुरुवात झाली तेव्हा पासून मात्र पुढे मानव पृथ्वीवर असेपर्यंत भांडत राहण्यासाठी आणखी एक कारण मिळालं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आज फक्त आपल्या देशाचा विचार केला तर चर्चेत असणारे किती तरी प्रश्न इतिहास आणि पुराणाशी निगडित आहेत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
बाबरी मस्जिद, कोरेगाव भीमा, द्रविड विरुद्ध आर्य वाद, अमित शहा यांनी वामन जयंतीच्या शुभेच्छा देण्यावरून वाद, औरंगझेब रोडचे नामकरण करण्यावरून वाद, औरंगाबादच्या नामकरणावरून वाद, टिपू जयंतीवरून वाद, गणेशोत्सव नेमका कोणी सुरु केला यावरून वाद, इत्यादी इत्यादी. यादी न संपणारी आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
यातल्या एका एका प्रश्नावर बघा. संबंधित घटनेला १००, २००, १०००, सांगता येत नाही इतका काळ लोटला आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
१-२ शतके आधीपर्यंत असा काळ होता कि जगभरात अनेक राजवटी, राजवंश, साम्राज्ये उदयास येत होती, आणि लयाला जात होती. त्यांचा विस्तारवाद, एकमेकांवर आक्रमण सतत चालु असायचं. भारतात तर असंख्य राज्ये बनली आणि लोप पावली. स्वातंत्र्य मिळालं तेव्हासुद्धा शेकडो संस्थाने होती, जी नंतर भारतात विलीन झाली. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण तो काळ आता संपला आहे. राष्ट्रे उदयाला आली आहेत. विस्तारवाद आता इतका उघड उघड करता येत नाही. आडमार्गाने करावा लागतो. प्रत्यक्ष राज्याऐवजी आता आपले प्रभाव क्षेत्र आणि दरारा वाढवण्यासाठी महासत्तांमध्ये स्पर्धा चालू असते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
प्रत्येक प्रदेशाने वेगवेगळ्या वंशाचे, धर्माचे, संस्कृतीचे राज्य पाहिले आहे. आणि आता प्रत्येकाचं प्रदेशात त्या वेगवेगळ्या वंश धर्म संस्कृतीचे लोक कमी अधिक प्रमाणात राहतात. आणि तो ऐतिहासिक द्वेष आणि राग कोणीही विसरायला तयार नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
कोणीही वर्तमानात जगायला तयार नाही. हा द्वेष आपण कुठवर घेऊन जाणार आहोत? </div>
<div>
<br /></div>
<div>
राजकारण हा ह्या आगीत तेल घालणारा खूप मोठा उद्योग आहे. आपण आपल्या उत्कर्षासाठी एकत्र येऊया म्हटलं, त्यासाठी थोडे कष्ट घेऊया म्हटलं तर कोणी येत नाही. पण तेच कोणी शत्रू समोर उभा केला, कोणाची भीती, कोणाचा द्वेष उत्पन्न केला कि सहज लोक जमा होऊन एकमेकांना मारायला तयार होतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आणि इतिहास हा असे शत्रू शोधण्यासाठी आणि बनवण्यासाठी खूप सहज मार्ग आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आणि सर्वात सोयीची गोष्ट म्हणजे तो वाट्टेल तसा फिरवत येतो. आणि दुर्भाग्याची गोष्ट म्हणजे हातात हत्यार अगदी सहज येतं, पुस्तक इतकं सहजी येत नाही. कोणी इतिहासातले दाखले देऊन भावनिक साद घालत असताना कोणीही शहानिशा करायला जात नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आता सोशल मीडियामुळे कुठलीही गोष्ट इतकी लगेच पसरते, आणि अर्ध्यावर लोकांनी पुढचा मागचा विचार न करता असल्या गोष्टी शेअर केलेल्या असतात. आधी निदान चुकीची माहिती पसरायला वेळ लागायचा, कष्ट घ्यावे लागायचे. आता ते खुप सोपं झालय.<br />
<br />
आधी काही मोजके लोक अभ्यासक असायचे, त्यांच्यावर लोकांचा विश्वास असायचा आणि त्यांना सापडलेल्या गोष्टींवरून मत मतांतर होणे, वाद विवाद होणे, गट पडणे ह्यापुरतं मर्यादित होतं. पण आज काल तर जो उठतो तो फॉरवर्ड झालेले मेसेज वाचुन इतिहास तज्ञ बनतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
राजकारणी लोक आग लावुन सोडुन देतात. आणि होरपळतो सामान्य मनुष्य. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
इतिहासाला घेऊन आपण इतके भावुक होतो, जरा विचार करा, हेच मोठे लोक, देशाचा, पक्षाचा, स्वतःच्या फायद्याचा विचार करताना इतके भावुक होतात का?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
देशाच्या पातळीवर विचार करा. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
अमेरिकेने जपान वर अणु बॉम्ब टाकुन शहर बेचिराख केले. देश उध्वस्त झाला. पण त्याच अमेरिकेने नंतर जपानच्या पुनर्वसनाला हातभार लावला, जपान आणि अमेरिकेचे आज उत्तम संबंध आहेत, आणि जपान पुन्हा प्रगत देश आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
इंग्लंड ने भारतावर इतकी वर्ष राज्य केले, पारतंत्र्यात ठेवले. पण स्वातंत्र्या नंतर भारताने इंग्लंड शी शत्रुत्व पत्करले नाही. आपले त्यांच्याशी उत्तम संबंध आहेत आणि आपण राष्ट्रकुलात सहभागी आहोत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
चीन ने भारतावर हल्ला केला. पण चीन आणि भारताचे व्यापारी संबंध आज तागायत आहेत. विवादास्पद मुद्द्यांवरून आजही संघर्ष चालू असतो. पण व्यापारी संबंध तोडण्याची भाषा दोन्ही सरकारे करू शकत नाहीत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
देशांतर्गत पातळीवर<br />
<br />
भारताच्या प्रत्येक भागावर वेगवेगळ्या काळात वेगवेगळ्या राजवटीने राज्य केलंय. आणि त्यांच्या सीमा विस्तारल्या, कमी झाल्या. काही भाग एके काळी सोबत होते, नंतर वेगळे झाले. आणि असं अगणित वेळा झालं. भारताची फाळणी, संस्थानांचे विलीनीकरण, भाषावार प्रांतरचना, त्यानंतरचं काही राज्याचं विभाजन हि अगदी अलीकडची उदाहरणं.<br />
<br />
कितीतरी समुह भारतात आले आणि इथलेच झाले. ह्या अशा अखंड चालत राहणाऱ्या गोष्टींमुळेच आपली संस्कृती घडत गेली, बदलत गेली. त्यात सर्व राजवटी, लोकसमुह, भाषा यांचा प्रभाव होता, योगदान होतं. </div>
<div>
<br />
तो इतिहास, भाषा, जात, राज्य ह्या तपशिलात फरक असला तरी आपल्या संस्कृतीमध्ये एक समान धागा आहे.<br />
आपली मूल्ये सारखी आहेत, परंपरांमध्ये साम्य आहे. विचारधारांमध्ये साम्य आहे. ह्या साम्याच्या बळावर आपल्या स्वातंत्र्ययोद्ध्यांनी बलशाली भारताचं स्वप्न पाहिलं.<br />
<br />
हे सगळं विसरून आता आज त्या इतिहासातली कुठली तरी गोष्ट पकडून, मुद्दे उकरून काढुन भांडण लावण्यात तात्पुरता राजकीय फायदा यापलीकडे काही दिसतंय का?<br />
<br />
नसते वाद उकरून काढून आपण तो धागा कमजोर करतोय. नवीन पिढ्या ज्या सोशल नेटवर्क, तंत्रज्ञान ह्यामुळे जवळ जवळ येऊ शकतात त्यांच्यात उलट द्वेषाची पेरणी करतोय. भावी भारताची शक्ती कमी करतोय.<br />
<br />
आज प्रत्येक जातीधर्माच्या लोकांनी फक्त आपल्याच जातीच्या लोकांचा इतिहास आणि वारसा जपण्याचं धोरण ठेवलेलं दिसतं. प्रत्येक जातीने आपापले संत शोधले आहेत, वीर आणि राजे शोधले आहेत. आणि त्यांना फक्त त्यांचंच महत्व वाटतं असं दिसतंय. पण आपण ह्यामुळे त्या महापुरुषांच्या कार्याची व्याप्ती आपल्या कर्मदळीद्री पण मुळे कमी करतोय.<br />
<br />
त्या महापुरुषांवर ज्या जातीत ते जन्माला आले फक्त त्यांचाच कॉपीराईट आहे का? त्यांचं कार्य त्यांचा इतिहास हा काही जातीधर्मापुरता मर्यादित नाही. अशा लोकांचं कार्य पूर्ण देशातल्या जनमानसावर परिणाम करत असतं. देशातले सर्व लोक, सर्व पिढ्या त्यांच्यापासुन प्रेरणा घेऊ शकतात.<br />
<br />
पण असा मर्यादित इतिहास लक्षात ठेवुन भांडण्याच्या घातक सवयीमुळे आपल्याला ह्याचा विसर पडतोय.<br />
<br />
आता अगदी घरातलं उदाहरण घ्या. दोन भावांचं किंवा सासू सुनांचं भांडण झालं तरी त्यात दोन बाजु असतात. दोन्ही जणांना आपलं बरोबर वाटत असतं. पण शेवटी एक कुटुंब म्हटलं तर कधी तरी ते बाजूला ठेवुन एकत्र यावं लागतं, राहावं लागतं.<br />
<br />
भूतकाळ सोबत बाळगत राहिलं तर वर्तमान असह्य होतो.<br />
<br />
जे दोन व्यक्तींमध्ये आहे, तसच दोन लोकसमूहात सुद्धा आहे. दोन किंवा किती तरी बाजू आहेत. प्रत्येकाचा दृष्टिकोन वेगळा आहे. पण त्या भूतकाळात घडलेल्या गोष्टींमुळे आजचा विकास, प्रगती, यात काय फरक पडतो.<br />
<br />
इतिहास, अस्मिता महत्वाची आहे. पण ते अभ्यासकांना पुराव्यानिशी करू द्या, त्यांच्यावर सोडा. हि गोष्ट आज लाठीकाठीने लादण्याची नाही.<br />
<br />
जर आज सामान्य माणसाला लढायचं आहे तर ते आजचे प्रश्न, भविष्यावर परिणाम करणारे महत्वाचे विषय ह्यावर असायला हवं. ज्याने तुमच्या आमच्या आजच्या आयुष्यावर काहीही फरक पडत नाही अशा शेकडो वर्ष जुन्या वादावरून नाही.<br />
<br />
आपल्या देशात अशा मुद्द्यांनी कायम मुख्य मुद्द्यांना बगल दिली आहे, भावनेने बुद्धीला बाजूला सारलं आहे आणि विकास दुय्यम झाला आहे. हा सर्वज्ञात इतिहास आहे. आपण ह्यापासुन तरी काही शिकणार का?</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-7488701376330182872017-10-24T10:15:00.000+05:302017-10-24T10:15:39.673+05:30तुळापुर : संभाजीराजांची समाधी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
पुण्याहुन औरंगाबादला जाताना, लोणीकंदच्या थोडं पुढे एक फलक दिसतो. संभाजी राजांची समाधी हायवेपासून ५ किमी डावीकडे तुळापुर गावात आहे अशी माहिती त्यावर आहे. हा फलक इथुन जाताना खूपदा पाहिला. प्रत्येक वेळी तो दिसला कि त्या ठिकाणी जायचंय हि इच्छा मी गाडीत सोबत असणाऱ्यांना बोलून दाखवायचो.<br />
<br />
सण अथवा काही कामानिमित्त नेहमी जात असल्यामुळे तिथे थांबता आलं नाही. एका मित्राच्या रविवारच्या लग्नाला जायचं होतं, आणि आम्हाला शनिवारी पण सुटी होती. त्यामुळे यावेळी शनिवारी निवांत निघून तुळापूरला भेट द्यायचीच असं ठरवलं.<br />
<br />
पुण्याहुन सकाळी लवकर निघालो, आणि भूक लागलेली असल्यामुळे रस्त्यात लागणाऱ्या पहिल्या विठ्ठल कामतला थांबून नाश्ता करू असं बोलत बोलत आम्ही त्या तुळापूर फाट्याच्या पुढं निघून गेलो. तो फाटा मागेच राहिला हे आम्हाला नाश्ता झाल्यावर लक्षात आलं. गुगलवर अंतर पाहिलं तर आम्ही जवळपास १६-१७ किमी पुढे आलो होतो. आता पुन्हा मागे फिरून जायचं का असा अंदाज घेतला तेव्हा सर्वांचाच यावेळी तुळापुरला जायचंच असा मुड दिसला.<br />
<br />
गाडी परत फिरवून आम्ही तुळापूरला गेलो, हायवेपासून आत गेल्यावर अगदी दहा मिनिटात समाधीस्थळ आलं. सापडायला काही अडचण आली नाही.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfWUPu8ER-nyOEXuN4CWL-HqK5WczCsbh1n_A-k_HNPpgcF3bWKNjKGgMYLDHe_o4c26Dynaz52ZD9AqMuVToPGXWJwj8LuMOv-YBoT2d46zc8wtt-54DU-9u-mKSPAqfp-CfC8pHrsNo/s1600/DSC_0083.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjfWUPu8ER-nyOEXuN4CWL-HqK5WczCsbh1n_A-k_HNPpgcF3bWKNjKGgMYLDHe_o4c26Dynaz52ZD9AqMuVToPGXWJwj8LuMOv-YBoT2d46zc8wtt-54DU-9u-mKSPAqfp-CfC8pHrsNo/s400/DSC_0083.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
संभाजी राजांचा पुतळा असलेलं प्रवेशद्वार होतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizvE1o9St6V8yzkqXrTtY_AVsaX_QVJtyTjaiq2EDc104SsWskKNdYlRCFBBr7bgs0S09ZHBClORoWre9ocEa2ynWBH_aGznWJBjhZZMNX4tg6YguCd6PGbzu6boaxywPzY7CEekbzyek/s1600/DSC_0087.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizvE1o9St6V8yzkqXrTtY_AVsaX_QVJtyTjaiq2EDc104SsWskKNdYlRCFBBr7bgs0S09ZHBClORoWre9ocEa2ynWBH_aGznWJBjhZZMNX4tg6YguCd6PGbzu6boaxywPzY7CEekbzyek/s400/DSC_0087.JPG" width="265" /></a></div>
<br />
<br />
आत संभाजी राजांचे अजून दोन पुतळे आहेत. एक समाधी मंदिरात आणि एक बाहेर.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizq5ZSrz9NjYnT5IhM3RBpk_-6CELOChEeqt9o6r9K1FB4inltcUWRJJhaX4YUCU2t_lLZ_nuQxzHouy4F0aWaPmImKKxUlG9-3rDfJVfmHVfQ9APvSmYRDIBUflllE1pi0datHJ_00Eo/s1600/DSC_0088.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizq5ZSrz9NjYnT5IhM3RBpk_-6CELOChEeqt9o6r9K1FB4inltcUWRJJhaX4YUCU2t_lLZ_nuQxzHouy4F0aWaPmImKKxUlG9-3rDfJVfmHVfQ9APvSmYRDIBUflllE1pi0datHJ_00Eo/s400/DSC_0088.JPG" width="400" /></a></div>
हे स्थळ मुळात त्रिवेणी संगमाचे आहे. भीमा, भामा, इंद्रायणी या तीन नद्यांचे.<br />
<br />
त्यामुळेच संगमेश्वराचे तिथे प्राचीन मंदिरसुद्धा आहे. या मंदिराचा मुरार जगदेव यांनी जीर्णोद्धार केला अशी माहिती आणि चित्रे आहेत.<br />
<br />
या जगदेवांची इथे सुवर्णतुला झाली होती.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
इथेच शहाजी राजांचीसुद्धा एक चातुर्याची गोष्ट आहे. हत्तीचे वजन कसे करावे असा प्रश्न होता. (हत्तीचे वजन करण्याचे एका ठिकाणी वाचलेले कारण म्हणजे त्याच जगदेवांना हत्तीच्या वजनाइतके सोने दान करायचे होते.) तर शहाजी राजांनी युक्ती लढवली. हत्तीला नदीमध्ये होडीत चढवुन नदीचे पाणी जितके काठावर येईल तिथे खुण करायची. मग हत्तीला बाहेर काढुन त्याच होडीत दगडधोंडे भरायचे, आणि हत्तीच्या खुणेपर्यंत पाणी येईपर्यंत दगड भरत राहायचे. आणि मग तेवढ्या दगडांचे वजन म्हणजेच हत्तीचे वजन.<br />
<br />
युरेका!!! म्हणजे आर्किमिडीज तत्व शहाजी राजेंना चांगलेच माहित होते.<br />
<br />
संभाजी राजे फितुरीमुळे मोगलांकडून पकडले गेले. त्यांच्यासोबत त्यांचे सोबती कवी कलश हेसुद्धा होते. औरंगजेबाने त्यांची धिंड काढली, बरेच दिवस कैदेत ठेवुन छळ केला. डोळे फोडले. आणि शेवटी तुळापुरजवळच तुकडे तुकडे करून मारले. त्यांचे अंतिम संस्कार करू नयेत असा त्याचा हुकूम होता.<br />
<br />
पण आसपासच्या गावकऱ्यांना आपल्या राजाची अशी परवड बघवली नाही. त्यांनी संभाजी राजांच्या शरीराचे मिळतील तेवढे भाग एकत्र करून अंतिम संस्कार केले.<br />
<br />
त्यामुळे हि समाधी येथे उभी राहिली. या समाधी मंदिरात मध्यभागी संभाजी राजांचा पुतळा आहे, आणि भिंतींवर या सर्व प्रसंगांची चित्रे आहेत.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7053q0P5ELjdYSKJw1ZHAhaRLbvZxyQVFvOURGo7akGq9XvWGQb8BSHFFaMMQ4o0KsHoe08jEoLyp5zAXhgCkpIqMTjkXkKz-ckE7SgZVT-cDYEw1Fdvtvumg7R3yFmcon6KBBni2kfM/s1600/DSC_0100.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7053q0P5ELjdYSKJw1ZHAhaRLbvZxyQVFvOURGo7akGq9XvWGQb8BSHFFaMMQ4o0KsHoe08jEoLyp5zAXhgCkpIqMTjkXkKz-ckE7SgZVT-cDYEw1Fdvtvumg7R3yFmcon6KBBni2kfM/s400/DSC_0100.JPG" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhItPG3vGkQpeXwg3SsMMY154AGtVNsSivLTrEvKNgXnaOwkdVS1VK9aeFDWzwyrnxkq0nCjgOM0YUwE7CCUyqTpgCx697ERC4e9Ft13jqZv5NdrOZ6GZgiViT3auK2jqygNRm-xGkng0k/s1600/DSC_0098.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhItPG3vGkQpeXwg3SsMMY154AGtVNsSivLTrEvKNgXnaOwkdVS1VK9aeFDWzwyrnxkq0nCjgOM0YUwE7CCUyqTpgCx697ERC4e9Ft13jqZv5NdrOZ6GZgiViT3auK2jqygNRm-xGkng0k/s400/DSC_0098.JPG" width="265" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioIMyAA6yTQOpcMr44K9ibGPOia57fTSvOnHqti9XKmn8L1qtgD9ZkvM2Z5KcDoICf0kKz0WcRPr-_HNUZViq7bcxsb_xKrzaU5LaHOPtg-4RJK0f-8v-7TWHE55MccOE8jo8EWHdTYGY/s1600/DSC_0099.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioIMyAA6yTQOpcMr44K9ibGPOia57fTSvOnHqti9XKmn8L1qtgD9ZkvM2Z5KcDoICf0kKz0WcRPr-_HNUZViq7bcxsb_xKrzaU5LaHOPtg-4RJK0f-8v-7TWHE55MccOE8jo8EWHdTYGY/s400/DSC_0099.JPG" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
वढू आणि तुळापूर हि शेजारची गावे. पण त्यांच्यात नेमके अंतिम संस्कार कुठे झाले आणि खरी समाधी कोणती अशा काही गोष्टींवरून वाद आहेत. तुळापूरला जायचे म्हणून उत्सुकतेने त्याबद्दल नेटवर माहिती वाचत होतो तेव्हा हे कळले.<br />
<br />
वढू गावातल्या पाटील कुटुंबीयांनी ह्या अंतिम संस्कारात भाग घेतला होता आणि, संभाजी राजांच्या शरीराचे भाग एकत्र शिवले होते, म्हणून त्यांच्या औरंगजेबाच्या विरोधात आणि संभाजी राजांच्या सन्मानार्थ केलेल्या या शौर्याबद्दल "शिवले पाटील" म्हणुन ओळख मिळाली असे हि वाचले.<br />
<br />
पण आता उद्भवलेल्या या वादाची चिन्हे तुळापुरला दिसली. इथे काही माहितीफलकांवर वढूचा उल्लेख होता तो खोडलेला आहे. अंतिम संस्कार इथेच झाले अशा आशयाची वाक्ये आहेत.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZjhug-F24HKnmV5cely5chFs_pm6ZqnW23JF5p7a5RjpIuecAPP5lebTCDZrC0yel-CWLnZ89jeUvR4vP1ZLObIdpsKy5k-cSS3KJXVgCriuU4JB0uYmwz5rQYrDWosu4nFouov_fwsA/s1600/DSC_0220.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZjhug-F24HKnmV5cely5chFs_pm6ZqnW23JF5p7a5RjpIuecAPP5lebTCDZrC0yel-CWLnZ89jeUvR4vP1ZLObIdpsKy5k-cSS3KJXVgCriuU4JB0uYmwz5rQYrDWosu4nFouov_fwsA/s400/DSC_0220.JPG" width="400" /></a></div>
त्याच बरोबर कवी कलश यांना याच ठिकाणी मारले असे सांगणारा एक छोटा स्तंभ आहे.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
शिवाजी महाराजांनी रायरेश्वराच्या मंदिरात स्वराज्याची शपथ घेतली असा आजवर माहित असलेला इतिहास होता. पण येथे असे लिहिले आहे कि रायरेश्वराच्याही आधी शहाजी राजांनी शिवाजी महाराजांना स्वराज्याची शपथ या ठिकाणी दिली होती. <br />
<br />
वढूला जायला पुरेसा वेळ नव्हता. पण तिथे हि एकदा जायचे आहेच.<br />
<br />
हा वाद आपल्या ठिकाणी. पण शिवाजी महाराज, संभाजी महाराज यांच्याबद्दल नितांत आदर आणि भक्ती असलेल्या आमच्यासारख्या प्रत्येकाला जे ठिकाण महाराजांची स्मृती जपत आहे त्या ठिकाणी नतमस्तक व्हायला दुसरे कारण लागत नाही.<br />
<br />
मी विश्वास पाटलांची "संभाजी" हि कादंबरी झपाटल्यासारखी वाचुन काढली होती. आणि त्यातला संभाजी राजांना पकडल्यानंतरचा जो शेवटचा भाग आहे तो अत्यंत अस्वस्थ मनोवस्थेत वाचला होता. महाराज आणि कवी कलश यांचे झालेले अतोनात छळ आणि तरी टिकून राहिलेला त्यांचा ताठ बाणा बघुन भावुक झालो होतो.<br />
<br />
शिवाजी सावंतांची "छावा" वाचताना सुद्धा तीच गत.<br />
<br />
समाधीस्थळी पोचताना आणि तिथे असताना हे विचार करून पुन्हा थोडे अस्वस्थ वाटले. पण ती जागा खूप शांत आहे. नद्या, मंद वारा, आणि तिथली शांतता यांचा प्रभाव असेल. तिथलं वेगळंच वातावरण आहे. यामुळे खूप शांत वाटायला लागले.<br />
<br />
संगमेश्वराचे दर्शन घेतले.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvFo1wcPTowF_4p9_eDgLUy8cGliqUUiQCzeHEKjV9z9VC7vRERwqa2DrhklhLHM6g8FSqc9cL69TQfiXiKijRj-m3HgHmVEKwaqAoIboHprZ9B9-3bieDWeFJm_RvMZo1KO0yfXqvIb4/s1600/DSC_0103.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvFo1wcPTowF_4p9_eDgLUy8cGliqUUiQCzeHEKjV9z9VC7vRERwqa2DrhklhLHM6g8FSqc9cL69TQfiXiKijRj-m3HgHmVEKwaqAoIboHprZ9B9-3bieDWeFJm_RvMZo1KO0yfXqvIb4/s400/DSC_0103.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjm6MaUzqf3OTmLQCAtm2_GIRXr0N6vBej5tqoBtAc_A70bQfNovk4cGQXDi0L9D_sXe-IFT8n0Qty9axIXlXPeKuSNAyVB1xcWxKfeog9ZmApsNaV1F25m3wpCPCKUou7lmSVu4DQbRdc/s1600/DSC_0105.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjm6MaUzqf3OTmLQCAtm2_GIRXr0N6vBej5tqoBtAc_A70bQfNovk4cGQXDi0L9D_sXe-IFT8n0Qty9axIXlXPeKuSNAyVB1xcWxKfeog9ZmApsNaV1F25m3wpCPCKUou7lmSVu4DQbRdc/s400/DSC_0105.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
नदीच्या घाटावर आणखी बरीच मंदिरे आहेत.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIgYT3OWhxIcKmnIay-LDVJU8_N6vvYwYJFLCjfIc9l17cRzJErdT0moMmkrAFddpySDcD6qNKhUfy5MqM0rWZWylW75Ex5VbcQ0fMV1CZG8A8wMxkWbV1wOHrQ7pEoaXdcQm3MvapxLg/s1600/DSC_0121.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIgYT3OWhxIcKmnIay-LDVJU8_N6vvYwYJFLCjfIc9l17cRzJErdT0moMmkrAFddpySDcD6qNKhUfy5MqM0rWZWylW75Ex5VbcQ0fMV1CZG8A8wMxkWbV1wOHrQ7pEoaXdcQm3MvapxLg/s400/DSC_0121.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
या वर्षी पाऊस चांगला झाल्यामुळे नद्यांना चांगले पाणी होते. खाली उतरून संगम जवळून पाहिला. आणि थोडा वेळ निवांत घालवुन पुढे निघालो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghFBoLeRxZJCXB9GnPb_sSVdp72jWGqoXbSooCqe9LqkVuACMabPaIVDrEXcQK4HXWfP5qwScKyqTQRP4kMVMvLDs7KBvLApokFay2cagnYPQReh5NSxtKtl-bpw4qjskTRPAfzMt8b18/s1600/panoTulapur.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="185" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEghFBoLeRxZJCXB9GnPb_sSVdp72jWGqoXbSooCqe9LqkVuACMabPaIVDrEXcQK4HXWfP5qwScKyqTQRP4kMVMvLDs7KBvLApokFay2cagnYPQReh5NSxtKtl-bpw4qjskTRPAfzMt8b18/s640/panoTulapur.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
संभाजी राजांच्या व्यक्तिमत्वात खूप महान पैलू आहेत. ते विद्वान होते, कवी होते, शूर होते, स्वाभिमानी होते. त्यांच्यापासून सर्वांनाच खूप प्रेरणा आणि शक्ती मिळू शकते. त्या महान राजास कोटी कोटी प्रणाम. </div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Tulapur, Maharashtra 412216, India18.6694438 73.9954909000000518.6619223 73.985405900000046 18.6769653 74.005575900000053tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-16228695958805186652017-01-03T12:49:00.000+05:302017-01-03T12:49:26.402+05:30मकरंद बोरीकर<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
आमचा एक मोठा सॉफ्टवेअरचा प्रोजेक्ट चालू होता. आमचा क्लायंट होता,अमेरिकेचा. तिथला एक मोठा उद्योगसमूह त्यांचा होता. हा प्रोजेक्ट आमच्या कंपनीसाठी खूप महत्वाचा होता. त्यामुळे खूप मोठी टीम, ज्यात भरपूर डेव्हलपर, टेस्टर, डीबीए, इन्फ्रा, त्यांचे लीड्स, प्रोजेक्ट मॅनेजर, रिलीज मॅनेजर, व्हर्जन मॅनेजर, अशी सगळी मांदियाळी कामाला जुंपली होती.<br />
<br />
भारतात दोन तीन शहरात तर जोमात काम चालु होतच. पण तिकडे क्लायंटच्या ऑफिसमध्ये म्हणजेच साईटवरसुद्धा आमची मोठी टीम होती. त्या देशातल्या आमच्या कंपनीच्या ऑफिसमध्येसुद्धा काही लोक काम करत होते. असं भौगोलिक दृष्ट्या वेगवेगळ्या ठिकाणी, वेगवेगळ्या टाईम झोन मध्ये आमचा प्रोजेक्ट सुरु होता.<br />
<br />
त्या प्रोजेक्टची पहिली आणि सर्वात मोठी, महत्वाची रिलीज यशस्वीरित्या झाली. त्यानंतर रीतसर क्लायंटकडून आभाराचे मेल आले. आमच्या कंपनीमधल्या डिरेक्टर, सिनियर मॅनेजमेंट कडून कौतुकाचे, हे ह्या टीममुळेच शक्य झालं, हा सांघिक विजय आहे, आपण असंच काम करत रहायला हवं, वगैरे वगैरे नेहमीचे मेल आले.<br />
<br />
पुढच्या रिलीजमध्ये पहिल्या इतके मोठे काम नसल्यामुळे टीममधले काही लोक दुसऱ्या प्रोजेक्टमध्ये गेले. काही दिवसांनी अचानक ऑफिसमधली गर्दी वाढलेली दिसली. भरपूर लोक इकडे तिकडे गप्पा मारत उभे होते. पाहतो तर आतापर्यंत ऑनसाईट असलेले लोक आधीची रिलीज संपल्यामुळे भारतात परत आले होते. जवळपास वर्षभराने हे सगळे भारतात आलेले असल्यामुळे उत्साहाचे वातावरण होते.<br />
<br />
सगळ्या जुन्या मित्रांच्या गप्पा टप्पा, नव्या लोकांशी ओळखी, हास्यविनोद चालु होतं. हळूहळू ते दुपारपर्यंत ऑफिसमध्ये स्थिरावले. एक वर्षाने ते आजच आले असल्यामुळे त्यांची जागा ठरलेली नव्हती. आणि अशा गोष्टी क्वचितच अगदी योजनाबद्ध, आणि वेळेआधी केल्या जातात. मग त्यांच्यासाठी जागा बघणे, लॅपटॉप कनेक्ट करणे अशी कामे सुरु झाली. मग कोणाला जागा नाही, कोणाच्या डेस्कवर नेट कनेक्शन चालु नाही, अशा समस्या आल्या. त्याचं निराकरण झालं.<br />
<br />
त्यांना आता इथे कोणत्या प्रोजेक्टमध्ये टाकायचं हेही पक्कं नव्हतं. सर्वाचंच नाही. काही लोक आधीच दुसऱ्या प्रोजेक्टमध्ये गेले होते. काही तात्पुरते एखाद्या ठिकाणी काम करत होते. सावकाश हे हि ठरलं आणि सर्वांना प्रोजेक्ट मिळाले.<br />
<br />
या लोकांपैकी आमच्यासोबत आला मकरंद बोरीकर. एकदम बोलघेवडा. सतत बडबड करणारा. माझ्यापेक्षा एखाद वर्ष पुढे असेल. उंच. अंगापिंडाने मजबूत. आणि कायम आपल्या दाढीची आणि केसांची नवनवी स्टाईल करणारा.<br />
<br />
मकरंद साईटवरून भारतात आला तरी मनाने अजून तिकडेच होता. तिकडे सगळं त्याला इतकं आवडलं होतं कि इकडे प्रत्येक गोष्टीत नाव ठेवण्याला जागा सापडत होती. आणि मुख्य म्हणजे इथे कमवायला संधी कमी, म्हणुन नाराज होता.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4D_qQ3h_FOgedVWrfAYrMZDWFHT_tYuR4-kBXA7GL5HBx8vx3cjm1Os5SlbFGpLJZ2LGfK0MK2NXfZFnzr4eTzBZGZlJYGqK2Cxqbg7oISG42NrNnRakITU6WlKLoKgeZR9IGbSVBkk4/s1600/things-to-complete-before-becoming-NRI.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="498" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4D_qQ3h_FOgedVWrfAYrMZDWFHT_tYuR4-kBXA7GL5HBx8vx3cjm1Os5SlbFGpLJZ2LGfK0MK2NXfZFnzr4eTzBZGZlJYGqK2Cxqbg7oISG42NrNnRakITU6WlKLoKgeZR9IGbSVBkk4/s640/things-to-complete-before-becoming-NRI.png" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">चित्र स्रोत : http://insight.choicebroking.in/wp-content/uploads/2015/08/things-to-complete-before-becoming-NRI.png</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<br />
पहिल्याच दिवशी तो त्याच्या पगाराचं बोलत होता. एका मुलीला सांगत होता, तिकडे तर एकदम भारी होती यार कमाई. ती कधी कुठे गेलेली नव्हती म्हणून तिला फंडे समजावून सांगत होता. आता मी एक वर्ष तिकडे होतो न तर तिकडच्या नियमानुसार तिकडच्या पेरोल वर होतो. कमी दिवस असेल तर फक्त अलोअंस मिळतात. पण माझी केस लॉंग टर्म होती ना, सो मला तिकडच्या पेरोलवर टाकून दिलं. इकडचा पगार बंद. आता मी परत आलोय ना, सो तात्पुरतं माझं आधीचंच पॅकेज चालु होईल. पण आता एचआरवाले ते माझा एक्सपीरियंस आणि परफॉर्मंस वगैरे बघुन रीस्ट्रक्चर करतील. बघु किती मिळतंय ते…<br />
<br />
आणि नंतर काही खास मिळालं नाही हे त्याच्या वागण्यावरून समजलंच.<br />
<br />
साईटवरून आलेल्या सगळ्यांकडे तिकडे प्रोजेक्ट यशस्वी झाल्यानंतर क्लायंटकडच्या माणसांसोबत काढलेला एक ग्रुप फोटो होता. असे वेगवेगळ्या प्रसंगी काढलेले बरेच फोटो लोकांच्या डेस्कवर दिसतात. तसे ह्या लोकांकडे तो फोटो होता. मकरंदच्या डेस्कवर त्यासोबत तिकडचे आणि फक्त तिकडचे आणखीही काही फोटो, आणि स्मृतीचिन्हे लावलेली होती.<br />
<br />
साईटवर त्याची भक्ती होती. दिवसा तो भरपूरदा साईटचा जप करायचा. कदाचित म्हणूनच त्याने देवासारखे ते फोटो लावले असावेत.<br />
<br />
सकाळपासून संध्याकाळपर्यंत इथल्या प्रत्येक गोष्टीचीसाईट शी तुलना करायचा, किंवा गप्पातला प्रत्येक विषय शेवटी साईटवर नेऊन सोडायचा.<br />
<br />
<b>ऑफिसमध्ये पोचल्यावर</b>, केवढी ट्राफिक असते यार इथे. किती वेळ लागतो. साले काय फालतू गाडी चालवतात सगळे. तिकडे असं काही नाही. फार शिस्त असते.<br />
<br />
<b>काम करताना</b> इथे मजा नाही रे काम करण्यात. ना मजा ना पैसा. साईटवर दोन्ही मिळतं. वाट लागते कधी कधी. ती तर इथेपण लागते. पण तिकडे काही वाटत नाही. कारण तुला पैसे मिळतात ना तेवढे. वर्थ आहे तिकडे.<br />
<br />
<b>जेवताना</b>, यार काय बकवास जेवण आहे यार इथे कॅंटीनमध्ये. इंडियामध्ये आहोत तर इंडियन फूड तरी चांगलं पाहिजे ना यार. तेही फालतू. आणि वेस्टर्न फूड तर विचारायचं काम नाही. तिकडे ऑफिसच्या कॅंटीनमध्ये ज्या टाईपचं फूड असेल ते चांगलं असणार. कधी कधी आम्ही इतके इंडियन लोक होतो तर इंडियन फूड पण मागवायचो ते पण एकदम ऑथेंटिक. आणि जवळ इतके आउटलेट होते भारी.<br />
<br />
<b>सॉफ्टवेअर डेव्हलप करताना</b> किंवा त्यातले इश्यू सोडवताना अनेक पर्याय असतात. एक गोष्ट बऱ्याच पद्धतीने करता येते. काही पद्धती चांगल्या असतात, काही तितक्या चांगल्या नसतात. काही पद्धतीने एखादा इश्यू लगेच सुटतो, पण पुढे चालुन नवे इश्यू येऊ शकतात. त्यामुळे होईल तितका सर्वांगीण विचार करून त्यातल्या त्यात चांगला पर्याय निवडायचा असतो. त्यामुळे हि निवड सहज सोपी नसेल तर आम्ही चर्चा करतो, एकमेकांचे मत घेतो कारण प्रत्येकजण वेगळा विचार करतो.<br />
<br />
अशा चर्चेमध्ये मकरंद सहसा फक्त ते हि गोष्ट साईटवर कशी करायचे हेच सांगायचा. कधी कधी त्या साईटवरून आलेले लोक सहभागी व्हायचे. त्या लोकांमध्ये मकरंदचं एकदम कुल असं टोपण नाव होतं. "मॅक्स".<br />
<br />
त्याला मॅक्स म्हटलं कि त्याच्या चेहऱ्यावर जरा चमक यायची. ते त्याला पिन मारायचे. "क्या चल रहा है, मॅक्स? एक इश्यू सॉल्व नाही हो रहा तेरे से? साले अपनी युएस टीम का नाम बदनाम करेगा क्या?"<br />
<br />
मग तर बास. अरे आठवतं का, आपण तो इश्यू सोडवायला कसे बसलो होतो दोन तीन वाजेपर्यंत. गेला विषय भरकटत. मग ते दोन तीन वाजेपर्यंत कसे बसले होते. अमका तमका कसा पेंगत होता. मग त्यांना कशी भूक लागली. मग ते बाहेर जाऊन काय खाउन आले. कधी काय पिउन आले. मग तो इश्यू कसा सॉल्व झाला. मग कसा मॅनेजरच्या जीवात जीव आला. वगैरे वगैरे वगैरे.<br />
<br />
भारतातला इश्यू तिथल्या तिथेच.<br />
<br />
ह्या सगळ्या गोष्टींमुळे बहुतेक त्याचं कामात पण मन लागत नव्हतं. कारण तो असल्या गप्पाच जास्त मारायचा.<br />
<br />
ऑफिसमध्ये डेस्कजवळ किंवा आता जिला बे(bay) म्हणतात तिथे होणाऱ्या अवांतर चर्चा सहसा खूप मस्त असतात. सिनेमे, राजकारण, क्रिकेट, फुटबाल, ऑफिसमधल्या बातम्या, अश्या कुठल्याही विषयावर. एक दोघांची चर्चा सुरु होते. आणि बाकीच्यांना रस येतो. आणि एक एक जण त्या चर्चेत उडी मारतो आणि ग्रुप मोठा होत जातो. चर्चा रंगत जाते.<br />
<br />
मकरंद अशा चर्चेमध्येसुद्धा कुठून तरी साईट आणायचाच. हळूहळू सगळे याला पकत चालले होते. आम्ही त्याची टिंगल पण करायचो. अरे मक्या, (मॅक्स नाही), हि अमकी गोष्ट तिकडे कशी असते रे? अरे जरा सांगा ना राव आम्हा गरीब लोकांना." फिरकी घेतोय हे त्याच्या लक्षात आलं कि तो म्हणायचा अरे साल्या तू गेला नाही तिकडे म्हणून तुला माहित नाही.<br />
<br />
"काय मग भाऊ, कधी जाणार तुम्ही साईटवर?", हा खिजवणारा प्रश्न मी त्याच्याकडून कितीदा तरी ऐकला असेल.<br />
<br />
साईटसुद्धा एक चटक लावणारी गोष्ट आहे. एकदा माणसाला ती चटक लागली कि सुटत नाही. भारतात करमत नाही. काही जणांना कुठेही का असेना पण साईटवर जायचेच असते. तर काही जणांना फक्त अमेरिकेचे आकर्षण असते.<br />
<br />
साईटमध्येसुद्धा उच्चनीच दर्जा असतो. अमेरिका, इंग्लंड ह्या उच्च दर्जाच्या साईट. बाकी अमेरिकन खंडातले देश, आणि युरोपातले देश जरा दुय्यम दर्जा. ऑस्ट्रेलिया त्यातल्या त्यात बरे. सिंगापूरसुद्धा. पण बाकी चीन, मलेशिया, केनिया, असला कुठला देश सांगितला कि ह्या, हि काय साईट झाली असा प्रश्न विचारतात लोक.<br />
<br />
काही जण फक्त पैसा पाहतात. ज्या देशात पैसा चांगला, त्या देशात जायला काही हरकत नाही. बाकी कशाशी देणं घेणं नाही. काही जणांना साईटचे प्रेम नसले तरी एक लवकर पैसे कमावण्याचा मार्ग म्हणुन आकर्षण असते.<br />
<br />
एक वर्ष जाऊन येऊ, दोन वर्ष जाऊन येऊ, एवढे पैसे साठवून येऊ, फ्लॅटचं डाऊन पेमेंट करण्यापुरतं कमावु, असे बेत आखून लोक जातात. विशेषतः अमेरिकेत बहुतांश लोक असले बेत फक्त थोडं अजून, थोडं नंतर असे करत पुढे ढकलत राहतात आणि शेवटी तिकडचेच होऊन जातात. परतीची वाट धरणारे फार कमी.<br />
<br />
मकरंदला चॉईस दिला असता तर तो तिथेच राहिला असता. नाईलाज म्हणुन फक्त तो परत आला होता. आणि इथे कुढत होता. त्याला पैशाची गरज होती असं नाही म्हणता येणार, पण एकदा तिकडची जीवनशैली अंगवळणी पडल्यावर इकडे जुळवुन घेणं त्याला जमलं नाही, किंवा जमवायचं नव्हतं.<br />
<br />
येन केन प्रकारेण, मॅनेजरच्या मागे अक्षरशः धोशा लावून त्याने पुन्हा आपली वर्णी तिकडे लावून घेतली. एकदाचा पुन्हा आपल्या प्रिय साईटवर गेला. तो गेला आणि आम्हाला रटाळ झालेला साईट एके साईटचा जप अखेर बंद झाला. </div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-25918750697378540802016-12-30T09:59:00.000+05:302016-12-30T15:13:59.261+05:30पेन्स<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
आज खूप वर्षांनी रेनॉल्ड्सचा पेन लिहायला मिळाला. हा पेन माझ्या लहानपणी फार चालायचा. माझे बाबा तेव्हा हाच पेन वापरायचे आणि सुरुवातीला हा सोडून दुसरा कुठला पेन आम्हाला माहितसुद्धा नव्हता.<br />
<br />
प्राथमिक शाळेत २-३ वर्षे आम्हाला पेन वापरायला चालत नव्हतं. पेन्सिलच वापरावी लागायची. लहान मुलं चुका खूप करतात, आणि त्यांना त्या खोडून सुधारता याव्यात म्हणुन पेन्सिल वापरावी असं सांगायचे. म्हणजे वहीत आणि परीक्षेच्या उत्तरपत्रिकेत खाडाखोड जास्त दिसणार नाही. जेव्हा पेन वापरायला परवानगी मिळाली तेव्हा पुन्हा बजावण्यात आलं कि आता तुम्ही मोठे झालात (तिसरी का चौथीमधेच), तुम्ही खाडाखोड करू नये अशी अपेक्षा आहे.<br />
<br />
तेव्हा रेनॉल्ड्सपासूनच पेनने लिहिण्याच्या प्रवासाची सुरुवात झाली. तेव्हापासून शाळेत असेपर्यंत आम्हा मुलांमध्ये कपड्यांसारखी पेनचीसुद्धा फॅशन यायची जायची.<br />
<br />
बॉल पेनपेक्षा शाई पेनने अक्षर चांगले येते असा एक समज होता. म्हणून तो प्रयोग करून झाला. मग शाई पेन असेल तर शाईची बाटली बाळगणे, सांडणे, शाईचे डाग गणवेशावर पाडणे, शाई दुसऱ्यांवर उडवणे, शाई संपली म्हणून एकमेकांकडे पेन पेन्सिल मागणे असे सगळे प्रकार करून झाले.<br />
<br />
मग चायना पेनची लाट आली. ह्या पेनला शाई ओतून भरण्याची गरज नव्हती. यांच्यात ड्रॉप/पंप लावलेला असायचा, तो दाबून शाई भरावी लागायची. त्यामुळे शाई सांडायची नाही, पण पेन बाटलीत बुडवावा लागायचा, आणि मग तो पुसायला एक कापड सोबत ठेवावा लागायचा. तो पेन तेव्हा ४० रुपयाला मिळायचा, आणि तो सगळ्यांना घ्यावा वाटायचा.<br />
<br />
टोपण असलेल्या पेन सोबतच जेटरसारखे खटका दाबून उघडायचे पेनसुद्धा होते. टोपण पडायचे किंवा हरवायचे म्हणून हे पेन सोयीचे वाटायचे. पण ते चुकून उघडे राहिले तर खिशाला डाग लागायचे.<br />
<br />
खटका असलेल्या पेनमधेच दोन तीन रंगाच्या रिफील असलेले पेनपण हटके म्हणून भाव खाऊन जायचे. असा पेन घेऊन मग उत्तर लिहिताना महत्वाचे मुद्दे वेगवेगळ्या रंगाच्या शाईने अंडर लाईन करता यायचे.<br />
<br />
शिक्षक गृहपाठ आणि परीक्षेचे पेपर तपासताना लाल शाई वापरत असत, म्हणून हे रंगीत पेन त्यांच्यात विशेष लोकप्रिय होते.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL3VZNhnWLJPoPff6iheJT3BKMDJLO3ZjIRvlRkUthWg6Guoec6jqoTsjJRXBBICY3KS_fXP3r3teSrDvQIcCXvzPdgNwlLZDbZOmHI8c6XEPSw8Yh7ULSXivjNN_LdY0NjHf2GeyBONQ/s1600/pen-700x328a-700x328.gif" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="298" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL3VZNhnWLJPoPff6iheJT3BKMDJLO3ZjIRvlRkUthWg6Guoec6jqoTsjJRXBBICY3KS_fXP3r3teSrDvQIcCXvzPdgNwlLZDbZOmHI8c6XEPSw8Yh7ULSXivjNN_LdY0NjHf2GeyBONQ/s640/pen-700x328a-700x328.gif" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">चित्र स्रोत : http://www.promogallery.com.au/Vogue-Pens</td></tr>
</tbody></table>
<br />
काही दिवस अशा खटकावाल्या पेनमधेच बटन दाबून उघडण्याऐवजी खटका फिरवून उघडण्याचे पेन आले होते. या पेनाची शाई सुगंधित होती. अशा पेनांचा वेगळा रुबाब होता. एकाने जरी हा पेन आणला तरी हा थोडावेळ म्हणून सगळे मागून घ्यायचे. एखाद्या तासाला तो पेन वापरून परत करायचा, आणि आपल्या वहीत तो सुगंध घेत बसायचा.<br />
<br />
हायस्कुलमध्ये पोचेस्तोवर ऍडजेलमुळे आम्हाला जेलपेनची ओळख झाली. जेल पेन मग काही दिवस भरपूर लोकप्रिय झाले. त्याने लिहिलेल्या कागदाला बॉल पेनने लिहिलेल्या कागदापेक्षा एक वेगळीच चकाकी यायची. आणि काही दिवस अक्षर सुधारल्यासारखे वाटायचे. असेच काही पायलटपेनसुद्धा उपलब्ध होते.<br />
<br />
त्या काळात अमिताभ बच्चनने पार्कर पेनची जाहिरात करायला सुरुवात केली होती. "व्हाय अ पेन? नॉट अ पार्कर?" अशी त्याची कॅच लाईन होती. त्यामुळे आपल्या १०-२० रुपयांच्या पेन पलीकडे पेनमध्येसुद्धा प्रीमियम अशी रेंज उपलब्ध आहे हे आकलन झाले.<br />
<br />
बाबांना कोणाकडून तरी हा पेन भेट म्हणून आला होता. तो मीच वापरला. आणि तिथून पुढे काही दिवस वाढदिवसासारख्या प्रसंगी पार्करचे पेन भेट म्हणून देण्याघेण्यात दिसु लागले.<br />
<br />
एकीकडे हे उच्च श्रेणीतले पेन येत असताना बाजारात २ रुपयाचे वापरून फेकून देण्याचे पेन यायला लागले. १० रुपयाचा पेन घेणं जमत असतानासुद्धा मुलं सगळे वापरतायत म्हणून हे २ रुपयाचे पेन वापरायला लागले. तेव्हापासून हे पेन, ऑफिसमध्ये वाटप करताना, सेमिनारमध्ये, ट्रेनिंगमध्ये असा सर्व ठिकाणी वापरात दिसत आहेत.<br />
<br />
एक रायटोमीटर नावाचा पेन आला होता. ह्याची जाड रिफील खूप दिवस चालायची. एका रिफील मध्ये तुम्ही १०००० मीटर, म्हणजेच १० किमी म्हणजेच माउंट एव्हरेस्टच्या उंचीपेक्षा जास्त तुम्ही लिहू शकता असा त्यांचा दावा होता. त्या रिफील वर एक स्केलसुद्धा होती, १०००० मीटर दाखवणारी. म्हणूनच नाव रायटोमीटर. तोसुद्धा मी वापरून पाहिला. आणि खरंच एकच रिफील काही महिने चालली. त्या पेनचा रंग उडाला, टोपण तुटलं, पेन लूज झाला, तरी ती रिफील संपेना. शेवटी कंटाळून मी तो फेकून दिला. कदाचित नोट्स वगैरे काढून लिहून अभ्यास करण्याची ज्यांना सवय आहे, त्यांच्याकडून लवकर संपला असता.<br />
<br />
नऊवी दहावीच्या वर्षात दहाविची महत्वाची परीक्षा जवळ येत होती. आमच्या आवडीनिवडी पक्क्या होत होत्या. आणि त्याचबरोबर शिक्षकसुद्धा सांगायचे कि आता एकाच पेनाने लिहिण्याचा सराव करा. त्या पेनची सवय झाली पाहिजे, हात बसला पाहिजे, म्हणजे अक्षरात सातत्य येईल.<br />
<br />
माझ्या वर्गातल्या बऱ्याच जणांचा सेलो ग्रीपर हा पेन आवडता होता. मला स्वतःला सेलोचाच सेलो पिनपॉईंट हा पेन आवडता होता. आणि त्याच प्रकारचा सेलो टेक्नोटीप हा पेन मला जास्त आवडला, आणि तोच मी आजतागायत वापरतोय.<br />
<br />
पण शिक्षण संपलं कि लिहिण्याची सवय सुटली. आता ब्लॉगसुद्धा संगणकावर लिहितात लोक. त्यामुळे आजकाल मला लेखनाची आवड आहे म्हणण्यापेक्षा टंकनाची आवड आहे म्हटलेले जास्त बरोबर ठरेल. :D<br />
<br />
असो. तर माझा आवडता टेक्नोटीप घरी विसरल्यामुळे मला सहकाऱ्याकडून रेनॉल्ड्स पेन मागून घ्यावा लागला. तो पेन पाहून पेन या विषयावर गप्पा झाल्या, आणि हे स्मरण रंजन झाले.<br />
<br />
टीप : मला स्वतःला सर्व प्रकारच्या गोष्टी करून बघण्याची, वापरून बघण्याची आवड असल्यामुळे मी एवढे पेन वापरले. त्यासोबतच काही केल्या अक्षर चांगले येत नव्हते हे हि एक कारण होते. सर्वांनी एवढे पेन वापरले असतील असे नाही.<br />
काही जणांचे एका पेनने अक्षर चांगले यायला लागले, किंवा अक्षर चांगलेच होते, ते कुठल्या पेनमुळे छान दिसायला लागले कि त्यांचा शोध संपला. अस्मादिकांचे अक्षर ह्या जन्मात कधी कुठल्याही पेन अथवा पेन्सिलीमुळे चांगले आले नाही. त्यामुळे हा फक्त लहानपणात वापरलेल्या पेन्सबद्दल स्मरणरंजनाचा लेख असून कुठल्या अमुक पेनमुळे अक्षर चांगले येते असा लेखकाचा दावा मुळीच नाही.</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-50977891009893014712016-10-02T05:25:00.000+05:302016-10-02T05:25:00.884+05:30ब्लॅक अँड व्हाईट<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
चेक इन झालं. सिक्युरिटी, इमिग्रेशन सगळं झालं. आता फक्त विमानाची वाट बघत बसायचं. यावेळी पाय निघत नाहीये इकडुन. बाबा आता अर्ध्या रस्त्यात असतील. असं वाटतंय त्यांना फोन करून पुन्हा बोलवावं, आणि तिकीट कॅन्सल करून पुन्हा घरी जावं. पण किती दिवस राहणार असं. आज ना उद्या तर पुन्हा स्वतःच्या घरी सॅनफ्रॅन्सिस्कोला जावंच लागेल. <div>
<br /></div>
<div>
किती दिवसांनी एवढी मजा आली, एवढी हसले खुलून मी. दीपेशला कितीदा म्हटलं चल सोबत, तर काही आला नाही. कामाचा आणि सुटीचा बहाणा केला. खरं कारण बोलुन नाही दाखवलं तरी दोघांना माहित आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
यावेळेस त्याच्या एका आतेबहिणीचं लग्न तर होतंच पण माझ्या बॅचचं रीयुनियनसुद्धा होतं पहिलं. इतक्या वर्षांनी पहिलंच. ते मला चुकवायचं नव्हतं, आणि ते नेमकं त्याला टाळायचं होतं. झालं मग. त्याने भारतात यायचंच टाळलं. त्याच्या बाजूच्या लग्नात मीच आईबाबांसोबत लावली हजेरी प्रतिनिधी म्हणुन. आणि रियुनियनलासुद्धा गेले एकटीच. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
किती मजा आली. सगळे आपापल्या नवराबायकोला घेऊन आले होते. म्हणजे ज्यांची लग्न झालीयेत ते. काहीजण अजूनही एकटे जीव सदाशिव. मी लग्न झालेली असून एकटीच गेली होते. सगळे मला विचारत होते काय गं राधा एकटीच का आलीस. दीपेशला का नाही आणलं. दिपेशचाच कामाचा बहाणा सांगुन दिली उत्तरं त्यांना. तरी बरं खोलात नाही शिरले कोणी. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
या वेळेस जाणवलेला सगळ्यात सुखद बदल म्हणजे माझी बेस्ट फ्रेंड तनु. केवढी बदलली आहे ती. तिचा पोशाख, वावर, आत्मविश्वास सगळंच नवीन. लग्न मानवलेलं दिसतंय तिला. तिचा नवरा गौरवपण आला होता रियुनियनला. सगळ्यांत मिसळला. ओळखी करून घेतल्या. जोडी आवडली सगळ्यांनाच. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तनु जशी सगळ्यांशी बोलत होती, उत्साहाने गेम्स गाणीवगैरेमध्ये भाग घेत होती ते पाहून सगळ्यांनाच आश्चर्य वाटलं. हे कॉलेजमध्ये असताना मुळीच नव्हतं तनुचं. शांत असायची. आपल्यात गुंग. माझ्यासोबत यायची सगळी कडे. पण सोबतीपुरतीच. तिचा स्वतःचा सहभाग कमी असायचा खुप. आता फारच फरक पडलाय. मस्त दिसतेय काय, हसतेय काय. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तो सुजय तर बोललासूध्दा. लग्नानंतर कसा सगळ्यांमध्ये वेगवेगळा फरक पडतो पहा. राधा काकूबाई झाली, आणि तनु तर आधीपेक्षा यंग दिसतेय. विक्षिप्तच आहे तो आधीपासून. कुठे काय बोलावं याची जरासुद्धा अक्कल नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
एक दिवस तनु घरी राहायला येऊन गेली. दिवस कमी पडला आम्हाला बोलायला. अमेरिका आणि भारतात दिवस रात्रीचा फरक. वेळेची गणितं सांभाळून दोन्हीकडचे आई बाबा, महत्वाचे नातेवाईक यांच्याशी फोनवर बोलणं झालं तरी पुरे. तनुशी मेसेज आणि फोनवर कितीही बोललं तरी समोर आल्यावर अजून विषय निघतात. </div>
<div>
तिच्यात लग्नामुळे म्हणजे खरं तर गौरव मुळे फरक पडला हे निश्चित.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी कॉलेजात असताना पॉप्युलर होते. बऱ्याचजणांनी प्रपोज केलं मला. तनु दिसायला पण साधी होती आणि राहायची पण अगदी साधी. तिच्या वाट्याला कोणी फारसं जायचं नाही. पण ती माझी बेस्ट फ्रेंड होती. आम्ही नेहमी सोबत असायचो. त्यामुळे माझी मैत्रीण म्हणून ती पण सगळ्यांना माहित होती. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तिला याचा कधीकधी राग यायचा. म्हणायची मी पिक्चरमधल्या सारखी सुंदर हिरोईनची साधी मैत्रीण वाटते सगळ्यांना. काही मुलं माझ्याकडे येऊन तुझ्याबद्दल बोलतात. मी काय नोकर आहे का तुझी. पण यात माझी काय चूक होती? हे तिलासुद्धा माहित होतं. म्हणून यायची पुन्हा नॉर्मलवर. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आपण बरं आपलं काम बरं असा तिचा स्वभाव होता. कॉलेजच्या फेस्टिवल्समध्ये तिचा क्रिएटिव्ह गोष्टीत सहभाग असायचा खरा. पण होस्ट करायला, बाकी कॉलेजमध्ये जाऊन प्रमोशन करायला मलाच सांगायचे. मला आणि अजून अशा कॉलेजमधल्या गुड लुकिंग मुलामुलींना. हे मार्केटिंगचे फंडे, कॉलेजात पण वापरतात. चांगले चेहरे जिकडे तिकडे दिसायला हवेत. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला सहानुभूती वाटायची कधी कधी. आज तिला माझी स्थिती सांगितली तर तिला सहानुभूती वाटेल माझ्याबद्दल. असो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी फक्त सुंदर होते असं नाही. हुशार पण होते. मार्क्स नेहमी चांगले असायचे, अभ्यास चांगला करायचे. पण हे कोणाला दिसत नसावच. माझी ओळख कॉलेजातली मस्त पोरगी म्हणुनच होती. तनु माझी बेस्ट फ्रेंड तर होतीच. पण बाकीपण ग्रुप होता आमचा मोठा. मुलं आणि मुली दोन्ही होते त्यात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण काही छपरी पोरांना राग यायचा याचा. माझ्या जोड्या लावायचे कोणा कोणासोबत, कमेंट्स पास करायचे. बाकी मुलांशी बोलते आणि त्यांच्याशी बोलत नाही याचा राग असावा बहुतेक. ते चांगले वागले असते तर का नसते बोलले त्यांच्याशी? तनुला तसा त्रास कमी होता तुलनेने. तसा सगळ्याच मुली बायकांना इकडे तिकडे रस्त्यावर वगैरे काही न काही त्रास होतच असतो. पण जितकं रूप चांगलं तितका त्रास जास्त असं मला वाटतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
बऱ्याच जणांना मी शिष्ट वाटते. माझे हावभाव शिष्ट वाटतात. दिसत असेल काही चेहऱ्यावर. मला अगदी नाही नाही म्हणायचं. पण सगळीकडे सगळ्यांचा वळलेल्या माना, रोखलेल्या नजरा, एक्सरेसारखी फिलिंग याचा काही परिणाम होत नसेल का चेहऱ्यावरच्या हावभावांवर?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
मुलींमध्ये लोक रूपापेक्षा दुसरं काही बघतात का असा मला प्रश्न पडतो. म्हणजे मुलींकडे अक्कल पण असते, त्या आपलं डोकं वापरू शकतील अशी अपेक्षाच नसावी लोकांना. आणि सुंदर मुलींना अक्कल कमी असते हा तर सगळ्यांचा आवडता डायलॉग आहे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
लग्नाआधी माझं रिलेशनशिप होतं पंकजशी एक दोन वर्ष. त्यानेसुद्धा रूप सोडून दुसरं काही पाहिलं नाही असंच वाटतं. ऑफिसमध्येच भेटला. लगेच अट्रॅक्ट झाला. "लव्ह अँट फर्स्ट साईट" म्हणायचा तो. माझा आता या गोष्टींवरचा विश्वास उठलाय. फर्स्ट साईट म्हणजे तुम्ही काय बघता? फक्त रूप. तुम्हाला त्या व्यक्तीचा स्वभाव कळतो? आवडी कळतात? बॅकग्राउंड कळतं?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
सुरुवातीला छान वागायचा तो. पण नंतर मी त्याच्याच ऑफिसमध्ये काम करते, मला पण तेवढाच ताण असतो, सुटीला दुसरे काही प्लॅन असू शकतात, मी माझ्या आधीच्या मित्र मैत्रिणी (खास करून मित्र) यांच्यासोबत कुठे जाऊ शकते. हे सगळं विसरून वागायचा. म्हणजे या "लव्ह अँट फर्स्ट साईट"मध्ये फक्त फिजिकल अट्रॅक्शन आलं तर. बाकी आपलं व्यक्तिमत्व आणि आयुष्य राहिलं बाजुला. भांडणं होऊन होऊन शेवटी संपलं एकदाचं रिलेशन. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
ऑफिसमध्ये बाकी लोकांचं पण तेच. मी न मागता मला जास्त अटेन्शन मिळायचं. माझ्या सोबत जॉईन झालेल्या लोकांमध्ये, मुलींना, त्यातल्या त्यात आम्हा एक दोघींना जास्त तत्परतेने मदत मिळायची. मग साहजिकच बाकीजण हे कडवट नजरेने बघायचे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी हुशार होतेच. मेहनत पण करायचे बरीच. कशात काही कौतुक झालं, किंवा अवॉर्ड, प्रमोशन वगैरे मिळायचं. तेव्हा लोकांना माझी मेहनत दिसायची नाही. मी सुंदर आहे म्हणून मला एवढा भाव मिळतो, असाच भाव त्यांच्या चेहऱ्यावर असायचा. फक्त मुलांच्याच नाही तर मुलींच्यासुद्धा. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
कंटाळा आला होता मला या सगळ्याचा. आणि पंकजबद्दल घरी सांगितलेलं होतंच. त्याच्याशी ब्रेकप झालं तेव्हा काही दिवस थांबून आईबाबांनी माझ्या लग्नाचं मनावर घेतलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
नातेवाईक पण हेच बोलायचे. एवढी सुंदर आहे आपली मुलगी, हजार चांगली स्थळं येतील. म्हणजे मी शिकलेली होते, चांगल्या नोकरीला होते, याचं काही महत्व नव्हतं. </div>
<div>
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0kWITpurzPjPU0HJq9gzmw3_SIIEYlPjQ6Qwg6kAhpFTKD3CzdOuhsIL7dcoSRT3SeC-f2b0Suyvya8PhL-yjibqkfdoTrRFah8OtftHFa_5BEI-oCgzaxrIC9L-B0nJxw8PiGGiWHUg/s1600/1beauty.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0kWITpurzPjPU0HJq9gzmw3_SIIEYlPjQ6Qwg6kAhpFTKD3CzdOuhsIL7dcoSRT3SeC-f2b0Suyvya8PhL-yjibqkfdoTrRFah8OtftHFa_5BEI-oCgzaxrIC9L-B0nJxw8PiGGiWHUg/s1600/1beauty.png" /></a></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
दीपेशचं स्थळ आलं. दिसायला खूप भारी नसला तरी स्मार्ट आहे दीपेश. स्वभावाने पण छान आहे. त्याच्या घरचे पण आवडले सगळ्यांना. त्याच्या अमेरिकेतल्या नोकरीचं कौतुक तर होतंच. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला इथल्या ह्या वातावरणाचा कंटाळा आला होता. दीपेशला तो सुटीवर भारतात आला असताना दोन तीनदा भेटले. तो आवडला, त्याला मी आवडले. अमेरिकेत गेल्यावर, स्थिर स्थावर झाल्यावर नोकरी बघायची असा माझा बेत होता. त्यानेही माझ्या काम करण्याला कसली हरकत घेतली नव्हती. मी त्याला होकार दिला, आणि लग्न करून भारतातली नोकरी सोडून अमेरिकेत आले. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
झालं. पैसे पाहून अमेरिकेतला नवरा पकडला, असा सगळ्यांचा समज झाला. तो माझ्या तुलनेत दिसायला ठीक ठाक असल्यामुळे पैसे पाहूनच लग्न केला अशी खात्रीच पटली सगळ्यांची. आमची जोडी पाहून लग्नात काही जणांनी "लंगूर के हाथ अंगूर" असल्या छापाच्या थेट किंवा छुप्या कमेंट्स पण केल्या. मला वाटतं प्रॉब्लेम तिथूनच सुरु झाला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
दीपेश सुरुवातीला खूप छान राहिला. स्वभाव चांगलाच आहे त्याचा. आम्ही हनिमूनला गेलो, तेव्हा मी सर्व प्रकारचे ड्रेस नेले होते, ते सगळे त्याला आवडले. कुठल्याच ड्रेसला त्याने कसली आडकाठी केली नाही. भरपूर फिरलो आम्ही, एन्जॉय केलं. फोटो काढले, </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पहिल्या वर्षी आम्ही प्रत्येक सण, प्रत्येक ऑकेजन खूप उत्साहाने साजरे केले. भारताबाहेर भारतीय लोक जरा जास्त जवळ येतात. आम्ही अशा कार्यक्रमांना जायचो, गेट टुगेदर्स ना जायचो. आमच्या घरीसुद्धा आम्ही बऱ्याचदा पार्टी केली. आम्ही बरेच फोटो काढून आमच्या ग्रुप्स मध्ये, फेसबुक वर टाकायचो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्याच्या काही बावळट मित्रांनी भाई थोडा फेअर अँड हँडसम लगा ले, भाभी के सामने अच्छा लगेगा, असल्या कमेंट टाकल्या. इथून जरा दीपेशचा मुड बदलायला लागला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला जे अटेन्शन आधीपासून मिळतं ते त्याला खुपायला लागलं. आमच्या रूपात जो फरक आहे त्यामुळे त्याच्या मनात एक अढी, एक कॉम्प्लेक्स निर्माण झाला. त्याने माझ्या ड्रेसमध्ये लक्ष देणं सुरु केलं. मी बाहेर जाताना जास्त तयार झालेलं त्याला खटकायला लागलं. मी अगदी साधं राहावं अशी त्याची अपेक्षा होती. आमची भांडणं सुरु झाली. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आमचं बाहेर जाणंच हळू हळू कमी झालं. हे फोटो शेअरिंग वगैरे त्या फालतू कमेंट्सनंतर तसंही जवळपास बंदच झालं होतं. मला आता घरात बसून कंटाळा आला होता. आणि पुरेसा ब्रेक झाला होता. मी नोकरीचा विषय काढला. त्याने आता आढेवेढे घेणं सुरु केलं. पण मी हट्टाला पेटून नोकरी मिळवलीच. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
अगदी साधे कपडे घालून, काहीच विशेष तयार न होता मी ऑफिस ला जाते. रोज सकाळी दीपेशचं माझ्या कडे लक्ष असतं. मी कशी तयार होऊन जाते हे तो बारीक नजरेने पाहत असतो. बोलत नाही. पण वाद नको म्हणून मीच काही करत नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण मला नाही आवडत हे असं मन मारून जगणं. तयार होणं, छान दिसणं, बाहेर जाणं, लोकांत मिसळणं हे आपण फक्त दुसऱ्यांसाठी करतो का? हे सगळं करून आपल्याला सुद्धा छान वाटतं ना? आपण आपल्यासाठीसुद्धा काही नको का करायला? जाऊ दे. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तनुचं माझ्या उलट. दिसायला, राहायला साधी सावळी. कॉलेजात, ऑफिसात कुणाच्या अध्यात न मध्यात अशी राहायची. तिचं लग्न जुळायला तसा वेळ लागला जरा. बऱ्याचदा पत्रिकेचं कारण सांगुन नकार यायचा. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी आणि दीपेशसारखे गौरव आणि तीसुद्धा लग्ना आधी काही वेळा भेटले. त्यांना एकमेकांचा स्वभाव आवडला. त्याचं लग्न झालं तेव्हा मी गडबडीत भारतात येऊन गेले. गौरवशी भेटणं बोलणं तर जमलं नाही. पण आत्ता तनु भेटली तेव्हा गप्पा मारताना त्याच्याबद्दल भरभरून बोलली. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
गौरव तिच्यापेक्षा दिसायला उजवा आहे. हे तिच्या आणि त्याच्या दोन्हीकडच्या नातेवाईकांनी टिप्पणी करून आपलं मत नोंदवलंच. असे कुचकट लोक आपले नातेवाईक का असतात, आणि का आपण त्यांना भाव देतो? दीपेशसुद्धा कोण कुठल्या लोकांच्या मनात आमची जोडी कशी दिसते हे एवढं मनावर का घेऊन बसलाय?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
गौरवला तनुचं खूप कौतुक आहे. त्याचं पण तिच्या ड्रेसेसकडे, मेकअप कडे लक्ष असतं. पण वेगळ्या अर्थाने. तो तिच्या सगळ्याच गोष्टींत खूप इंटरेस्ट दाखवतो. तिचं कौतुक करतो. त्यामुळे हळू हळू तिने पण स्वतःकडे जास्त लक्ष देणं सुरु केलं. फटाफट शॉपिंग उरकणारी ती बाकी मुलींसारखी चुझी होत गेली. कुणी कौतुक करणारं असलं कि आपोआप आपल्यामध्ये रिफ्रेशिंग फिलिंग येते. उत्साह येतो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मला तिचा हेवाच वाटायला लागला. ती इतकी सुंदर नाही, त्यामुळे गौरवला कसली चिंता नसेल, त्याला सेफ वाटत असेल म्हणुन तो इतका छान राहत असेल असा निरर्थक विचारसुद्धा माझ्या मनात येऊन गेला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण नाही. मी भेटले ना गौरव ला. रियुनियनला, तनुच्या घरी जेवायला गेले तेव्हा. तो ज्या नजरेने, ज्या प्रेमाने तनु कडे बघतो, त्या नजरेने दिपेशने मला पाहिलं, तर मला मी कोणते कपडे घालतेय, मेकअप करतेय कि नाही याचं काहीच वाटणार नाही. बाकी कोणी मला काकूबाई म्हटलं तरी काही वाटणार नाही. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
तुमच्या आयुष्यातली माणसं, वातावरण, सुख दुःख, हे सगळं तुमच्या चेहऱ्यावर दिसतं. देहबोलीत दिसतं. जो माणूस आनंदी असतो, खुलून हसतो, तो सुंदरच दिसतो. रूढार्थाने सुंदर अशी मी, पण मी माझ्या बॅचमेटला काकूबाई वाटले, आणि रूढार्थाने साधी अशी तनु, ती छान चमकत होती. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
प्रत्येक लहान बाळ आपल्या सगळ्यांना क्युट वाटतं. मग तेच मोठं झाल्यावर काय होतं?</div>
<div>
<br /></div>
<div>
आज मला पटलं. सौंदर्य हे माणसाच्या मनात असतं. विचारांत असतं. पाहणाऱ्याच्या नजरेत असतं.</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-80264286403494048332016-08-08T12:35:00.000+05:302016-08-08T12:35:27.392+05:30मैत्री<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; line-height: 1.38; white-space: pre-wrap;">काल फ्रेंडशिप डे साजरा झाला. सगळीकडून शुभेच्छा आणि मैत्रीविषयी मेसेजेसचा पाऊस पडला. माझ्याही मनात काही विचार घोळत होते. म्हटलं वाहत्या गंगेत हात धुवून घ्यावा आणि लिहावं थोडं.</span></div>
<b id="docs-internal-guid-3371d2a2-68d9-d982-4070-0bfdbc667053" style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मैत्रीची बऱ्याच जणांनी व्याख्या केली आहे. ती प्रसंगानुरूप बदलत जाते. मला वाटतं बऱ्याचदा आपण मैत्रीचा अर्थ फार संकुचित असा लावतो. कुटुंबाबाहेर, नातेवाईकांच्या व्यतिरिक्त जे आपले चांगले संबंधित लोक असतात त्यांनाच आपण मित्रांमध्ये पकडतो.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">पण तसं नसतं. मैत्री हि प्रत्येक नात्यात असू शकते, पण प्रत्येक नातं हे मैत्रीचं नसतं. विचित्र वाटतं ना?</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मैत्री म्हणजे दोन व्यक्तींनी एकमेकांशी केलेली शेअरिंग. ह्याला सुयोग्य मराठी शब्द सुचत नाहीये. एकमेकांच्या आयुष्यात सहभागी करून घेऊन साथ देणं म्हणजे मैत्री. आणि अशी मैत्री कोणासोबतही होऊ शकते.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">नात्याला नाव आई बाबांचं असू शकतं. पण शेअरिंग असेल, एकमेकांशी चर्चा करून समोरच्याच्या मताला किंमत देण्याची पद्धत असेल, तर ती त्या नात्यातली मैत्रीच आहे. हे नसलं तरी त्यात नातं तर असेलच पण मैत्री नसेल. बऱ्याच मुलांना बाबांचा फक्त धाक, भीतीयुक्त आदर असतो, त्यामुळे त्यांच्यात काहीच शेअरिंग नसतं. आणि हे असलं तर ते आईबाबा मित्रसुद्धा असतात.</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglk0J38uwA2QP23xWR0e2LWZVWYCTKLVTGYm7T1K88bP5hRlqI-qna2Whcu-B3yTlEhvZw2zMQ7J91w2JBpCs6gAqlvKG0XZKu7l2jFZp59Gdy-4SKJkoAKyi0cx0BQwuhnSIfYApWeus/s1600/friends.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglk0J38uwA2QP23xWR0e2LWZVWYCTKLVTGYm7T1K88bP5hRlqI-qna2Whcu-B3yTlEhvZw2zMQ7J91w2JBpCs6gAqlvKG0XZKu7l2jFZp59Gdy-4SKJkoAKyi0cx0BQwuhnSIfYApWeus/s1600/friends.png" /></a></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">आपले नातेवाईक खूप असतात, त्यात नातं सगळ्यांशीच असतं. तरीसुद्धा काही जवळची नाती लांबची वाटतात, काही दूरची जवळ वाटतात. कारण असतं त्यातली शेअरिंग आणि मैत्री.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">आपल्या शाळेत कॉलेजात किमान साठ-सत्तरजण एका वर्गात असतात, पण मित्रांमध्ये गणना होते ती त्यातल्या काही मोजक्यांचीच. सगळ्यांशी सुरुवातीला संबंध सारख्याच पद्धतीने येतो, पण वाढत जाणाऱ्या शेअरिंगमुळे क्लासमेट ते मित्र हा प्रवास होतो.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">हेच कॉलनी, ऑफिस, बस, लोकल अशा कुठल्याही ठिकाणी होतं. प्रत्येक ठिकाणी सहज मित्र जोडणारे मी काही लोक पाहिलेत. त्यांचा हेवा वाटतो आणि त्यांच्याकडून शिकावं वाटतं.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">हे खूप महत्वाचं आहे. कारण माणूस अनाथ म्हणून वाढू शकतो, कुटुंबाला पारखा होऊ शकतो. पण तरी मित्र जोडून “आपली माणसं” मिळवू शकतो. म्हणूनच मित्रांना मित्र परिवार असंही म्हणतात.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">नागरिकशास्त्रात शिकलोय आपण, माणूस हा समाजप्रिय प्राणी आहे. आपल्याला माणसांची गरज असते. आपण काहीही यश मिळवू, पण त्याचा आनंद साजरा करायला, किंवा दुःखात आधारासाठी माणसंच लागतात.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">आपली गरज एवढाच हा स्वार्थी विचार नाही. तुमची किती आपली माणसं आहेत यासोबतच तुम्ही किती जणांचा आपला माणूस आहात हेही महत्वाचं आहे.</span></div>
<b style="font-weight: normal;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 14.666666666666666px; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">कुटुंब आणि नातेवाईक जन्मतानाच ठरतात. ती नाती त्यात मैत्री असो व नसो आयुष्यभर राहणार असतात आणि त्याला पर्याय नसतो. पण मैत्री (कुठल्याही नात्यात) हि मर्जीने, दोन व्यक्तींच्या सहभागाने केली जाते, म्हणून खास असते. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666669845581px; line-height: 20.2399997711182px; white-space: pre-wrap;">करा विचार तुमच्या आयुष्यात किती नाती आहेत, आणि किती नात्यात मैत्री आहे? </span><span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; line-height: 1.38; white-space: pre-wrap;">सुदैवाने मला माझ्या कुटुंबातसुद्धा खूप मित्र आहेत, आणि कुटुंबाबाहेरसुद्धा. </span><span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">संबंध कसाही येवो, नातं कुठल्याही नावाचं असो, संपर्क आणि शेअरिंग यानेच मैत्री होते आणि टिकते.</span><span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; line-height: 1.38; white-space: pre-wrap;"> </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; line-height: 1.38; white-space: pre-wrap;"><br /></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 14.6666666666667px; line-height: 1.38; white-space: pre-wrap;">प्रत्येक नात्यातली मैत्री जपा, आणि मैत्रीचं प्रत्येक नातं जपा.</span></div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-51175037372923558952016-02-26T17:17:00.004+05:302016-02-26T17:17:37.952+05:30वॅली ऑफ फ्लॉवर्स : ९ : माहिती आणि समाप्त<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
वॅली ऑफ फ्लॉवर्सची आमची ट्रिप खूपच छान आणि संस्मरणीय झाली. त्याबद्दल तुम्ही या मालिकेत वाचलंच आहे. आता त्या संदर्भात तिकडे जाऊ इच्छिणाऱ्या लोकांना उपयोगी पडेल अशी माहिती देत आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCAbcuyBCLhTzOBORf8MSeHn3UjvtSiylxQKc3k9aLz9QRRp8GOl2t89jWTf4HQIrEHPjKq6TFnSTdz891ymgPbTYLHtqPufAn_9bbeGmzD2OqbfrATQxVo9AYovqHBogkDIm7fnaxSF0/s1600/DSC_0245.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCAbcuyBCLhTzOBORf8MSeHn3UjvtSiylxQKc3k9aLz9QRRp8GOl2t89jWTf4HQIrEHPjKq6TFnSTdz891ymgPbTYLHtqPufAn_9bbeGmzD2OqbfrATQxVo9AYovqHBogkDIm7fnaxSF0/s640/DSC_0245.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<b>मार्ग/टप्पे</b> :<br />
<br />
-१. <b>दिल्ली पर्यंत :</b> आम्ही पुणे आणि मुंबईचे लोक मिळून गेलो होतो. तिथून दिल्लीला विमानाने पोचलो आणि एकत्र आलो.<br />
०. <b>दिल्ली ते हरिद्वार</b> हा प्रवास ट्रेनने केला. दिल्ली ते देहरादून मार्गावर हरिद्वार येते आणि यासाठी कमी अधिक वेगाच्या अनेक ट्रेन आहेत. आम्ही देहरादून जनशताब्दी एक्स्प्रेसने गेलो. ४-५ तासात आम्ही हरिद्वारला पोहोचलो. हरिद्वारपासून आमचे वॅली ऑफ फ्लॉवर्सचे टूर कंपनीचे पॅकेज सुरु झाले.<br />
<u>मुक्काम : हरिद्वार</u><br />
१. <b>ट्रीपमधला पहिला दिवस</b> हरिद्वार ते गोविंदघाट या प्रवासासाठी होता. साधारण ३०० किमीच्या या डोंगराळ प्रवासाला १०-१२ तास लागतात. आणि दरड कोसळली तर कितीही वेळ खोळंबा होऊ शकतो.<br />
<u>मुक्काम : गोविंदघाट</u><br />
२. <b>दुसरा दिवस</b> : गोविंदघाट ते घांगरीया पायी जाण्यासाठी. १४ किमीचे अंतर आहे. ८-१० तास लागतात. आपल्या क्षमता आणि वेगानुसार वेळ कमीजास्त होऊ शकतो. इथुन पुढे चार दिवस घांगरीयामधेच राहिलो. वॅली ऑफ फ्लॉवर्स, आणि हेमकुंड या दोन्हीच्या पायथ्याशी हे गाव आहे, आणि दोन्ही ठिकाणी राहण्याची सोय नसल्यामुळे याच गावी राहावे लागते.<br />
<u>मुक्काम : घांगरीया</u><br />
३. <b>तिसरा दिवस</b> : वॅली ऑफ फ्लॉवर्समध्ये पहिली वारी. घांगरीयापासून ६ किमीपर्यंत फिरून आलो. जाऊन येउन १२ किमी.<br />
<u>मुक्काम : घांगरीया</u><br />
४. <b>चौथा दिवस : </b>वॅली ऑफ फ्लॉवर्समध्ये दुसरी वारी. घांगरीयापासून १० किमीपर्यंत वॅली ऑफ फ्लॉवर्समध्ये फिरून आलो. जाऊन येउन २० किमी. हा दिवस राखीव दिवस आहे. हि ट्रीप मुख्यतः वॅली ऑफ फ्लॉवर्ससाठी आहे, तिचा मनमुराद आनंद घेता यावा आणि पहिल्या दिवशी काही समस्या आली, किंवा गोविंदघाटला पोहचायलाच उशीर झाला तर हा दिवस कामी येतो. काही लोक एकदाच फिरून या दिवशी आराम करणेसुद्धा पसंत करतात.<br />
<u>मुक्काम : घांगरीया</u><br />
५. <b>पाचवा दिवस : </b>हेमकुंड साहिब गुरुद्वाराला जाण्यासाठी. घांगरीयापासून ६ किमी अंतर असले तरी सलग चढण चढत जायला बराच वेळ लागतो. आणि विकीपेडियावरील माहितीनुसार तेथे जाताना बऱ्याच जणांना उंचीचा त्रासहि होतो. मलासुद्धा त्या दिवशी उन लागल्यामुळे खूप त्रास झाला होता. वर लंगरमध्ये प्रसादाचे जेवण मिळते.<br />
<u>मुक्काम : घांगरीया</u><br />
६. <b>सहावा दिवस : </b>घांगरीया ते गोविंदघाट पायी परत. उतार असल्यामुळे येतानापेक्षा निम्म्या वेळात प्रवास होतो. याच दिवशी वेळ उरल्यास बद्रीनाथ आणि मानाला भेट देता येते.<br />
<u>मुक्काम : गोविंदघाट</u><br />
७. <b>सातवा दिवस : </b>गोविंदघाट ते हरिद्वार परतीचा प्रवास. पुन्हा तेवढाच वेळ. आम्ही मध्ये थांबून लक्ष्मण झुला पाहून घेतला. हरिद्वारला जाऊन रात्री दिल्लीसाठी मसुरी एक्स्प्रेस पकडली. हि जनशताब्दीपेक्षा संथ जाते. आम्ही मुद्दाम हि निवडली कारण त्यामुळे आमची रात्रभर झोप झाली आणि आम्ही सकाळी दिल्लीला पोहोचलो. दिल्लीहून विमानाने मुंबई/पुणे परत.<br />
<br />
<b>टूर कंपनी : </b><br />
<br />
<ul style="text-align: left;">
<li>आम्ही ब्लू पॉपीज हॉलिडेज या कंपनीकडून गेलो होतो. </li>
<li>त्याचे व्यवस्थापक देवकांत संगवान स्वतः आमच्या सोबत वॅली ऑफ फ्लॉवर्समध्ये आले होते. </li>
<li>त्यांचे पॅकेज हरिद्वार ते हरिद्वार आहे. त्यातल्या गोष्टी याप्रमाणे</li>
<ul>
<li>हरिद्वारला पहिल्या दिवशीचा मुक्काम </li>
<li>हरिद्वार ते गोविंदघाटला जाण्यासाठी सदस्यांच्या संख्येप्रमाणे गाडी. </li>
<li>हीच गाडी तुम्हाला हरिद्वारला परत सोडते. </li>
<li>गोविंदघाटचा मुक्काम (त्यांनी स्वतः चालवायला घेतलेले चांगले हॉटेल आहे )</li>
<li>घांगरीयामध्ये ४ रात्रींचा मुक्काम </li>
<li>घांगरीयामध्ये असेपर्यंत सर्व जेवणे (न्याहारी, दुपारच्या जेवणाचे पार्सल सोबत घेऊन जाण्यासाठी, रात्रीचे जेवण)</li>
<li>वॅली ऑफ फ्लॉवर्समध्ये जाताना सोबत गाईड </li>
</ul>
<li>शुल्क : १५-१८ हजार. मुद्दाम अंदाज देत आहे. ग्रुपमधली सदस्यांची संख्या, जातानाची वेळ, किती आधी आरक्षण केले आहे, आणि किती घासाघीस केली आहे यानुसार शुल्क कमीजास्त होईल. </li>
<li>त्यात पुन्हा या वर्षी त्यांनी वॅली ऑफ फ्लॉवर्समधला ज्यादा दिवस वगळण्याचा, आणि सोबत औली पाहून येणाचा पर्याय उपलब्ध केला आहे. त्यामुळे शुल्क वेगळे असेल. </li>
<li>मला त्यांची सेवा चांगली वाटली. ते ठिकाण दुर्गम आहे. राहण्याखाण्याची चांगली सोय झाल्यामुळे आपल्याला जास्त काही बघावे लागत नाही. </li>
<li>आणि त्यांच्या म्हणण्यानुसार वॅली ऑफ फ्लॉवर्समधला ज्यादा दिवस आणि जास्त खोलात जाऊन फिरणे हे फक्त तेच करून आणतात. तुम्ही प्लान करताना याची खात्री करून मग जाऊ शकता. </li>
<li>त्यांची वेब साईट : <a href="http://www.valleyofflowers.info/">http://www.valleyofflowers.info/</a> </li>
<li>यावर खूप सविस्तर आणि चांगल्या प्रकारे माहिती दिली आहे. </li>
<li>देवकांत संगवान यांनी स्वतः काढलेल्या फुलांच्या आणि पक्ष्यांच्या छायाचित्रांचे संकलन करून एक फोटो बुक दिले आहे. यात सुंदर फोटोज आणि उपयुक्त माहिती आहे. </li>
<li>काही कंपन्या तंबूमध्येसुद्धा व्यवस्था करून देतात, त्याचा खर्च बराच कमी असू शकतो. पण तंबू लावलेल्या जागेपर्यंत जाण्यायेण्यामुळे अंतर वाढू शकते.</li>
</ul>
<div>
<b>इतर खर्च : </b></div>
<div>
<ul style="text-align: left;">
<li>वर दिल्याप्रमाणे घांगरीयामध्ये आपला मुख्य मुक्काम असतो, तिथली जेवणे मुख्य शुल्कात असल्यामुळे आपल्याला फक्त घरून तिथे पोहचेपर्यंत, आणि तिथून घरी जाईपर्यंतचा खाण्याचा खर्च करावा लागतो. </li>
<li>हरिद्वारला जाणे आणि येणे हा खर्च आपला असतो. </li>
<li>याखेरीज आपण काही खरेदी केली तर. </li>
<ul>
<li>खरेदी करण्यासारखे काही विशेष नाही. पण गरम कपडे, टोप्या, ट्रेकिंगचे साहित्य अशा गोष्टी सोबत आणल्या नसतील तर इथे घेऊ शकता. </li>
</ul>
</ul>
</div>
<br />
<b>कधी जावे : </b><br />
यात काही फार पर्याय उपलब्ध नाहीत. हिवाळ्यात या ठिकाणी बर्फ जमतो, तो उन्हाळ्यात वितळायला सुरुवात होते. इथे फक्त पावसाळ्यात जाता येते. प्रत्येक फुलाचा स्वतःचा हंगाम असतो. हे बर्फ लवकर किंवा उशिरा वितळण्यावर अवलंबून आहे. जुलैच्या दुसऱ्या भागात आणि ऑगस्टच्या पहिल्या भागात हा सर्वाधिक फुले असण्याचा काळ. जुलै हाच जास्त चांगला म्हणतात. पण आम्ही जुलैमध्ये गेलो, तरी यावर्षी बर्फ उशिरा वितळल्यामुळे फुले उशिरा आली. म्हणून मी ऑगस्टचा पहिला भागसुद्धा म्हणतोय.<br />
<br />
<b>घांगरीयामधल्या सोयीसुविधा :</b><br />
<br />
<ul style="text-align: left;">
<li>घांगरीया या गावात फक्त पावसाळ्यात हंगामी वस्ती असते. त्यामुळे येथे मर्यादित हॉटेल्स आहेत. </li>
<li>ट्रेकिंगसाठी लागणाऱ्या सर्व गोष्टी येथे मिळतात. पण किंचित जास्त भावाने. </li>
<li>सर्वाधिक महाग टेलिफोन आहे. एका मिनिटाचे १० रुपये घेतात. </li>
<li>इथे फक्त बीएसएनएल आणि आयडिया चालते असे आम्हाला सांगितले होते. पण आमच्यापैकी ज्यांनी मुद्दाम हे फोन नंबर आणले होते त्यांचेसुद्धा इथे काही चालले नाहीत. </li>
<li>बहुधा फक्त उत्तराखंड सर्कलचे चालत असावेत. </li>
<li>गोविंदघाटला पोचल्यानंतर फोन बंद पडतात. त्या आधी मात्र सर्वांचे चालू होते. </li>
<li>त्यामुळे येथे येताना रोमिंग सुविधेची खात्री करून या. </li>
<li>बाकी आम्ही थांबलेले प्रिया हॉटेल राहण्यासाठी ठीक ठाक होते, येथली सर्व हॉटेल्स तशीच आहेत. </li>
<li>सेवा मात्र तत्पर होती. </li>
<li>जेवण सर्व ठिकाणी उत्तम होते. </li>
</ul>
<b>काय बदलू शकता?</b><br />
<br />
<ul style="text-align: left;">
<li>वेळ असल्यास पुणे/मुंबई ते दिल्लीपर्यंतचा (आणि परतीचा) हाच प्रवास ट्रेनने सुद्धा होऊ शकतो. त्यात एका वेळेस एक दिवस अख्खा जातो. पण भाडे कमी लागते. काही महिने आधीपासून बेत आखल्यास विमानाचे तिकीटसुद्धा स्वस्तात मिळू शकते. </li>
<li>बद्रीनाथ आणि माना आमच्या प्लानमध्ये घांगरीयाहून गोविंदघाटला लवकर पोचता आले तरच शक्य आहे. आणि दुपारी ३-४ नंतर कधीही रस्ते बंद होतात. तिकडे जाण्याची जोरदार इच्छा असेल तर मुक्काम वाढवून त्यासाठी एक दिवस राखीव ठेवू शकता. </li>
<li>हरिद्वार आणि आसपासची तीर्थक्षेत्रे पाहण्यासाठी जास्त वेळ देऊ शकता. </li>
</ul>
<div>
<b>तयारी </b></div>
<div>
<ul style="text-align: left;">
<li>ट्रीपसाठी वर दिलेल्या साईटवर सविस्तर माहिती आहे. </li>
<li>त्याखेरीज मला जाणवलेल्या गोष्टी </li>
<ul>
<li>तुमच्याकडे अगोदरच असल्यास ट्रेकिंग स्टिक सोबत बाळगा </li>
<li>किंवा गोविंद घाट हून जाताना ३०-४० रुपयात लाकडी स्टिक मिळेल ती घ्या. </li>
<li>हिचा चढताना फार उपयोग होतो. </li>
<li>चालण्याचा रोजचा सराव नसेल तर काही आठवडे आधी नक्की सराव करा आणि आपली क्षमता वाढवा. </li>
<li>सवय नसेल तर इथे अचानक एवढे किमी चालून त्रास होऊ शकतो, आणि तुम्ही आनंदास मुकु शकता. </li>
</ul>
</ul>
<div>
अजुन काही माहिती हवी असल्यास मला विचारा. हिमालय आयुष्यात किमान एकदा तरी पहावाच. आमची ट्रीप एकदम जोरदार झाली. आयुष्यभर लक्षात राहील. तुम्ही गेलात तर तुमचीसुद्धा तशीच होवो अशी आशा करतो. </div>
<div>
<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtrkPs0vndZeMF-Jzhyphenhyphent3-Rd1m9REflgjxJdd9-CnaW5YKTtKcaHVzzQWYu032lrAkfknSe8muiWvbN0BYg3bL5zquwZj4ykFC-FebrOIGVAAj9WU1Mi803mGjT7ngGsDvu5ZmJ9PIf4s/s1600/DSC_0358.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtrkPs0vndZeMF-Jzhyphenhyphent3-Rd1m9REflgjxJdd9-CnaW5YKTtKcaHVzzQWYu032lrAkfknSe8muiWvbN0BYg3bL5zquwZj4ykFC-FebrOIGVAAj9WU1Mi803mGjT7ngGsDvu5ZmJ9PIf4s/s640/DSC_0358.JPG" width="640" /></a></div>
</div>
</div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Valley of Flowers National Park, Uttarakhand 246443, India30.72804 79.6053030000000495.2060055 38.29670900000005 56.2500745 120.91389700000005tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-84687972032093305172016-02-25T20:10:00.002+05:302016-02-25T20:27:58.018+05:30वॅली ऑफ फ्लॉवर्स : ८ : बद्रीनाथ आणि हरिद्वार<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<a href="http://skyposts.blogspot.in/2016/02/valleyOfFlowersMarathi7.html" target="_blank">मागच्या पोस्टमध्ये</a> मी बद्रीनाथ आणि जवळचे भारतीय सीमेवरचे अंतिम गाव माना येथे जाऊन आल्याचे वर्णन केले आहे. पण बद्रीनाथला थोडा संतापजनक अनुभव आला, त्याबद्दल सविस्तर सांगायचं होतं. मागची पोस्ट हि प्रामुख्याने महाभारताच्या खुणांवर होती.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD8DgYxzi8Qoz-99b2K3Tq2Mns4NKDyiSycByeskCsZerT5TQYGTtUwv0Qoh2LNX4GndvtHP2pRn-O0d_lNXNXzPZcFX9CNl4AXfCR658Eghdl_e1FvmAmXs4XIsHpqBby9H59qxgIrIc/s1600/DSC_0828.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD8DgYxzi8Qoz-99b2K3Tq2Mns4NKDyiSycByeskCsZerT5TQYGTtUwv0Qoh2LNX4GndvtHP2pRn-O0d_lNXNXzPZcFX9CNl4AXfCR658Eghdl_e1FvmAmXs4XIsHpqBby9H59qxgIrIc/s640/DSC_0828.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
बद्रीनाथला आम्ही गेलो आणि अनपेक्षित रित्या अगदी सहज पटकन दर्शन झाले. प्रवेशद्वारावर मोठी घंटा आहे ती वाजवून आम्ही आत गेलो. गर्दी नसल्यासारखीच होती. एक साधूबाबा आम्ही न बोलावताच समोर आले. "इधर से जाओ, यहा से अंदर जाना है" अशा सूचना द्यायला लागले.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWvH2s8K5X93Mp8CZbNhXcXxE5JYBSD1khsc6NJ0iPjiaWa5K9-opgdSwBrb09tpHA_YImZba-5EivyTI6kaYpbSfF-r32BVXIZxcs4CNZg41wBdtEX-D5vaQ3CTSgrfgfrGYrv6rVBaY/s1600/DSC_0824.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWvH2s8K5X93Mp8CZbNhXcXxE5JYBSD1khsc6NJ0iPjiaWa5K9-opgdSwBrb09tpHA_YImZba-5EivyTI6kaYpbSfF-r32BVXIZxcs4CNZg41wBdtEX-D5vaQ3CTSgrfgfrGYrv6rVBaY/s640/DSC_0824.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
आत गेलो, आतमध्ये अगदी बारीक चार पाच मुर्त्या होत्या. त्यांच्याभोवती दागिने, फुले, हार यांची इतकी रेलचेल होती कि त्यातली कोणती मूर्ती कोणाची हेच कळत नव्हते. त्यामुळेच एक गुरुजी माइक घेऊन बसले होते. त्यांची कमेंटरी चालू होती. "आपके दाये बाजू ये है, बीच मे ये है. वगैरे."<br />
<br />
मला मंदिरात दान दिलेले आवडत नाही. (त्याबद्दल सविस्तर <a href="http://skyposts.blogspot.in/2013/07/blog-post_29.html" target="_blank">येथे वाचा</a>.) त्यामुळे बद्रीनाथाला काहीही न चढवता मी बाहेर आलो.<br />
<br />
बाहेर ते मघाशीचे बाबा पुन्हा भेटले. मंदिरात चारी बाजूला आणखी लहानसहान मंदिरे आहेत. आम्ही प्रदक्षिणा मारत तिथे फिरतच होतो. हे आमच्या मागेमागे, "अब यहा, अब वहा" करत फिरत होते.<br />
<br />
समोर आमचे काही मित्र एक दुसरे बाबा आसनावर बसले होते त्यांच्याभवती उभे होते. ते काहीतरी लक्ष देऊन ऐकत आहेत असं वाटलं. मला वाटलं चेहरा पाहून भविष्य वगैरे सांगत असतील म्हणून मला जरा कुतूहल वाटलं. मी तिथे गेलो. ते फक्त तोंडाला येईल तो आशीर्वाद देत होते, आणि टिळा लावत होते. आणि हि सेवा अर्थातच मोफत नव्हती. आम्ही पामर तो साधूचा आशीर्वाद समजून पुढे निघालो तेव्हा त्यांनी थाळी वाजवून दक्षिणा वसूल केली.<br />
<br />
मंदिरात फिरून झाले आणि बाहेर निघालो कि हे मागे फिरणारे बाबा दक्षिणा मागायला लागले. जे कोणीही सांगायची आवश्यकता नाही, असली माहिती स्वतःहून भाविकांच्या मागे फिरून देऊन त्याची दक्षिणा त्यांना अपेक्षित होती. त्या आशीर्वादवाल्या बाबांकडे तरी मी स्वतःहून गेलो होतो, ह्या अनाहूत माणसाला काही देणे शक्यच नव्हते. मी त्यांना नकार दिला.<br />
<br />
तेव्हा त्यांनी हात उंचावून शिव्याशाप द्यायला सुरु केले. "वाह रे भक्त. वापस मत आना यहा." मी त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करून बाहेर गेलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVV4K1YexLCVVPksh_S2JIIzXgcuRkDw3Qh4sD9hOR4bFx24atfpOKLORD43e5d06NSBrJzMs-PprnlvD-8nyLVnuo5E1uybsD-1kRI4yLZEdlomvnM2cpJRuJqyx6CGjApaOZouYJrc/s1600/DSC_0822.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVVV4K1YexLCVVPksh_S2JIIzXgcuRkDw3Qh4sD9hOR4bFx24atfpOKLORD43e5d06NSBrJzMs-PprnlvD-8nyLVnuo5E1uybsD-1kRI4yLZEdlomvnM2cpJRuJqyx6CGjApaOZouYJrc/s640/DSC_0822.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
देवकांत यांनी मानाहून येताना नीलकंठ शिखर दाखवले होते. आणि ते म्हणाले कि हे दिसायला पुण्य लागते. ते शिखर खूप कमी वेळा दिसते. बऱ्याचदा ढगांमध्ये गुडूप होते. ते आता पुन्हा दिसत होते. आम्ही त्याचे फोटो काढत होतो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjC6dKZxJlcv_8yimy6yfQ5mOBQ5UUAiLTXh74S4zxLH-uhcplfkM7BEI2k74CtDlZ1i3GVQJ15w4qWdLkKOYfbnBF8G-vX4xuaSR7Y1jTJUipyqoc79V8wUcqM5IfGSqVOneuTe-c1NtA/s1600/DSC_0851.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjC6dKZxJlcv_8yimy6yfQ5mOBQ5UUAiLTXh74S4zxLH-uhcplfkM7BEI2k74CtDlZ1i3GVQJ15w4qWdLkKOYfbnBF8G-vX4xuaSR7Y1jTJUipyqoc79V8wUcqM5IfGSqVOneuTe-c1NtA/s640/DSC_0851.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
तोच अजून एक बाबा माझ्याजवळ आले. म्हणाले, "बेटा यात्रापर निकला हु, एक छाता या ऐसी कोई काम कि चीज दिलवा दो." येउन त्यांनी सरळ ऑर्डरच दिली. ५-१० रुपयात खुश होणारे भिक्षुक नव्हते ते.<br />
<br />
मी त्यांना नकार दिला आणि किंचित दूर गेलो. बाकी जणांना पुन्हा मलाच असा बाबा येउन भेटला म्हणून जरा हसु आलं. तोपर्यंत या बाबांनीसुद्धा रागारागात बडबडायला सुरु केलं.<br />
<br />
"कलयुग है बेटा, कलयुग!!! नारायण कि सेवा नाही करोगे, तो यहा आनेका क्या फायदा? दरिद्र नारायण जानते हो? यु हि तो बाड आती है. तुम जैसे लोग ले डूबोगे दुनिया को."<br />
<br />
त्यांच्याकडेसुद्धा दुर्लक्ष करून आम्ही गावात, बाजारात थोडा फेरफटका मारला. फिरत फिरत गाडी लावली होती तिकडे गेलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjp4o-63NTeob5Ct4lyT2S9md7xVT8QENSNCfx4sxUucK5_j-bKelvy9DXBBpK4fEGdbJ2Ksxt1pD4OiA9e3iaUHLrnuOLyuOkdAZNT8BFgx5oHSptuUze58LJQjuQNMT32vWScqYyOCc/s1600/DSC_0852.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjp4o-63NTeob5Ct4lyT2S9md7xVT8QENSNCfx4sxUucK5_j-bKelvy9DXBBpK4fEGdbJ2Ksxt1pD4OiA9e3iaUHLrnuOLyuOkdAZNT8BFgx5oHSptuUze58LJQjuQNMT32vWScqYyOCc/s640/DSC_0852.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
तिथे एक सगळी चाके काढलेला टेम्पो उभा होता. देवकांत यांनी आम्हाला त्याबद्दल एक गमतीशीर गोष्ट सांगितली. खरी कि खोटी माहित नाही. त्या गाडीच्या मालकाने खोटा विमा अर्ज दाखल केला होता. गाडी व्यवस्थित असूनसुद्धा ती पुरात वाहून गेली असा अर्ज केला. विमा कंपनीने तो दावा खोटा असल्याचे सिद्ध केले आणि तो मालक तुरुंगात गेला. तेव्हापासून टेम्पो तिथेच पडून होता. मालक दूर तुरुंगात असल्यामुळे बाकी भामट्यांनी बिनधास्त तिची चाके लंपास करून टाकली.<br />
<br />
बद्रीनाथहून आम्ही परत गोविंदघाटला गेलो. दुसऱ्या दिवशी सकाळी हरिद्वारला निघालो. आजचा दिवस फक्त या प्रवासासाठी होता. येताना आम्ही या भागात पोचलो तेव्हा अंधार झाला होता. त्यामुळे आम्हाला काहीच दिसले नव्हते. तेच सौंदर्य आता जाताना पाहत होतो. हिमालय सोडून तिथून निघण्याची इच्छा होत नव्हती.<br />
<br />
गोविंदघाटवरून थोडं खाली जोशीमठच्या पुढेमागे आमचे मोबाईल पुन्हा सुरु झाले. आणि उत्तराखंड पोलिसकडून मेसेज यायला सुरुवात झाली. जाताना आम्हाला येताना लागली होती त्याहून मोठी दरड कोसळली होती. त्यामुळे भरपूर आधीपासून मार्ग वळवला होता. थोडाथोडा वेळ काही ठिकाणी वाहतूक खोळंबून राहत होती, पण तासंतास एका ठिकाणी थांबावं लागलं नाही.<br />
<br />
गाडीत आमचा अंताक्षरीचा गेम रंगला होता. वाटेत थांबून लक्ष्मण झुला पाहिला.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgb0UivWYDql2tYM90pgwKVst34KUIYrX-bQ1mmHgqH4JjjxsvjJVQvWOPXHOi8kUCCQuK4tJC1kZPIXmzmktA5DFbv3RPpq217PgIUAlZzJN6P5jB7u5myxSyUpxnb72bfc4szFzZlbVc/s1600/DSC_1010.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgb0UivWYDql2tYM90pgwKVst34KUIYrX-bQ1mmHgqH4JjjxsvjJVQvWOPXHOi8kUCCQuK4tJC1kZPIXmzmktA5DFbv3RPpq217PgIUAlZzJN6P5jB7u5myxSyUpxnb72bfc4szFzZlbVc/s640/DSC_1010.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmsUEKStq3BwSWrkwQr7PiM5i203zFOhiBYaw1zuudxmEeip2-rA-dD9GhScLABB3ovM-3uFt53FqUAcKcTUF_WW48tnFFVdYTCYmGj6TvkJaGTFWmoKBNIQNZPnDvDB1BijD8mi3wYo8/s1600/DSC_1016.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmsUEKStq3BwSWrkwQr7PiM5i203zFOhiBYaw1zuudxmEeip2-rA-dD9GhScLABB3ovM-3uFt53FqUAcKcTUF_WW48tnFFVdYTCYmGj6TvkJaGTFWmoKBNIQNZPnDvDB1BijD8mi3wYo8/s640/DSC_1016.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
संध्याकाळी हरिद्वारला पोचलो. तेव्हा रात्रीच्या ट्रेनला काही तासांचा वेळ शिल्लक होता. आम्ही फ्रेश होण्यासाठी आणि आराम करण्यासाठी दोन रूम घेतल्या. हॉटेलवाल्यांनी आमची अडवणूक करण्याचा प्रयत्न केला, होईल तितकी घासाघीस करून आम्ही रूम ताब्यात घेतल्या.<br />
<br />
आमच्यापैकी काही जणांना घाटावरची आरती पाहण्याची खूप इच्छा होती. पण बाथरूम दोनच असल्यामुळे आवरायला वेळ लागला. इथे पोचल्यावर सगळे थकले होते. कोण नक्की येणार, थांबणार काही समजत नव्हते. फक्त काही मिनिटे शिल्लक होती. आणि वेळ पुढे सरकत होता. अरूप आणि अमित जास्त थांबण्यात अर्थ नाही असा विचार करून मी तोंड धुवेपर्यंत पुढे पळाले.<br />
<br />
मी तसाच ओल्या तोंडाने हॉटेलच्या बाहेर पळत आलो. घाटापर्यंत मी पळत तर पोचू शकणार नव्हतो. म्हणून मी तडक समोर आली ती सायकल रिक्षा केली. तोच निखिलसुद्धा मागे पळत आला, आणि माझ्या सोबत बसला. ह्या पळापळी मुळे काहीजण थोडे नाराज झाले. त्यांना पण यायचे होते. :D.<br />
<br />
आमची सायकलरिक्षा सवारी मजेदार झाली. हिंदी पिक्चरमध्ये उत्तर भारतातली शहरे, गल्ल्या, बोळी, बाजार, गर्दीतून फिरणारा कॅमेरा असं चित्रण असतं तसंच अगदी वातावरण होतं. दोन्ही बाजूला दुकाने, त्यांच्यासमोर रस्त्यावर आलेले वेगवेगळ्या गोष्टींचे ठेले, अमर्याद गर्दी, ती सगळी मुख्य रस्त्यावर फुटपाथ असल्यासारखी फिरत होती. त्यांच्यामधून वाहने नो एन्ट्रीमध्ये घुसल्या सारखी अंग चोरून वाट काढत दोन्ही बाजूने चालली होती. आमचा सायकल रिक्षावाला फुल ताकद लावून आम्हाला पुढे ओढून घेऊन जात होता. कोणाशीही आपली टक्कर होईल अशी भीती वाटतच होती तोच एका दुचाकीच्या खेटून जाण्यामुळे सायकल रिक्षा कलंडला, आणि मी खाली सांडलो.<br />
<br />
"गिरे तो भी सर उप्पर" असे म्हणतात तसे आमचे "गिरे तो भी कॅमेरा उप्पर" असे आहे. मला त्याचीच काळजी होती. बारीक से खरचटले, पण बाकी काही नाही. पुन्हा रिक्षात बसलो आणि पुढे निघालो. घाटावर पोचलो तेव्हा आरती जस्ट म्हणजे अगदी जस्ट संपली होती. हुकलीच शेवटी.<br />
<br />
अरूप आणि अमितसोबत अनुजासुद्धा पळत गेली होती हे तिथे गेल्यावरच समजले. ते तिघे खूप पळाले होते आणि घामाघूम झाले होते. त्यांनासुद्धा अगदी शेवटचे काही क्षण बघायला मिळाले होते, पण अगदी परिपूर्ण दृश्य दिसले नव्हते. गंगा नदीच्या घाटावर हजारो लोक आरती करताना खूप छान दृश्य असते, हे फक्त टीव्हीवर पाहिले होते, पण प्रत्यक्षात संधी हुकली होती.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibQsZOWrFBHETZwXJOJB1XGsntKgyHwsU8BN8a-Jz47CMyL16_ZVKfAK7401e6SARhCvikpc4h5eowHcH8pxmbPEhGvlcpH0uMqE3-YXr1P5P3kN2gl2H_0CnCXvW-tXePoEArCwu6kOU/s1600/DSC_1026.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibQsZOWrFBHETZwXJOJB1XGsntKgyHwsU8BN8a-Jz47CMyL16_ZVKfAK7401e6SARhCvikpc4h5eowHcH8pxmbPEhGvlcpH0uMqE3-YXr1P5P3kN2gl2H_0CnCXvW-tXePoEArCwu6kOU/s640/DSC_1026.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
मग थोडावेळ घाटावर फिरलो. हजारो लोक नदीत अंघोळी करत होते. पाण्यापेक्षा सोडलेले दिवे, साबणाचे फेस, निर्माल्य, माणसे यांचाच भरणा नदीत जास्त दिसत होता. काही लोक आरतीचे ताट घेऊन फिरत होते आणि दक्षिणा गोळा करत होते. ते मंदिराचे पुजारी आहेत का, त्यांनी कोणती पूजा केली, आरती खरोखर केली का, कि फक्त कापूर जाळून दक्षिणा गोळा करत होते काय माहित. एक ताट, दिवा, तेल आणि कापूर एवढ्या भांडवलावर आपणसुद्धा हेच करू शकतो.<br />
<br />
झाडेझुडपे उगवल्यासारखी गंगा, भगीरथ, शंकर यांची मंदिरेसुद्धा भरपूर होती. एकेक मंदिराच्या चहुबाजूला ओटे करून आणखी मिनी मंदिरे बनवली होती. म्हणजे प्रदक्षिणा घालताना सुद्धा अजून ४ देव दिसणार, आणि त्यात लोकांना दक्षिणा घालावी वाटणार.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIbf87AItEkMDh6sBhsJlgOzVhB7nRQCSj6Ro9hSE7_vnm2ll79GYeVmSNTKsi8DspulKKShLYfClw1sj3_Xc4pI86GG4nzubsvbfVAPikbbSmAndvhaMpHQiJETEavAFR3feaUAzTk8Y/s1600/DSC_1031.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIbf87AItEkMDh6sBhsJlgOzVhB7nRQCSj6Ro9hSE7_vnm2ll79GYeVmSNTKsi8DspulKKShLYfClw1sj3_Xc4pI86GG4nzubsvbfVAPikbbSmAndvhaMpHQiJETEavAFR3feaUAzTk8Y/s640/DSC_1031.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
आणि जवळपास सर्व मंदिरांवर "असली और प्राचीन" असा बोर्ड लावला होता. प्राचीन ठीक आहे एक वेळ, पण असली मंदिर म्हणजे? देवांची पण पायरसी होते कि काय इथे? कुठल्या दुकानावर शोभतील असले बोर्ड होते ते. बरोबरच आहे म्हणा. इतक्या हजारो लाखो भोळ्याभाबड्या लोकांच्या श्रद्धेला सेवा पुरवणारी मोठी व्यावसायिक चेनच ती, त्याच्या सगळ्या शाखा. त्यात स्पर्धा, म्हणून आम्हीच असली आणि प्राचीन अशी जाहिरात.<br />
<br />
नदीतले पाणी पाहता त्यात जायची इच्छा होत नव्हती. तरी आपली पण सुप्त श्रद्धा, आणि "हरिद्वार आए और गंगा नही नहाए" असं नको व्हायला म्हणुन दूर एका गर्दी नसलेल्या कोपऱ्यात थोडा पाण्याला स्पर्श करून आलो.<br />
<br />
थोडी भूक लागली होती, येताना चाटची मोठी दुकाने पाहिली होती. चाट, पूजा साहित्य, कपडे, प्रवाशांना लागणाऱ्या गोष्टी या सगळ्याची बरीच दुकाने होती. आणि त्यातल्या काही दुकानांवरसुद्धा "प्राचीन और प्रसिद्ध" असे बोर्ड होते.<br />
<br />
एका दुकानात खूप गर्दी होती म्हणून तिथली कचोरी खाल्ली. नाव मोठं लक्षण खोटं. बस एवढंच वर्णन पुरे. ती गर्दी लौकिकामुळे नसावीच, फक्त आलेले लोकच इतके होते कि प्रत्येक ठिकाणी गर्दीच होती.<br />
<br />
अजून काही खाण्याची इच्छा राहिली नाही. तसेच परत गेलो. जेवायला एका हॉटेलवर गेलो. जेवण होता होता जोरदार पाउस सुरु झाला. आमची थोडी फजिती झाली. अगदी समोर पलीकडे असलेल्या स्टेशनवर आम्हाला सामान सुखरूप पोचवायला रिक्षा कराव्या लागल्या.<br />
<br />
आम्ही स्टेशनवर पोचल्यावर अगदी थोडाच वेळ तो पाउस टिकला. फक्त आमची फजिती उडवायलाच आला होता.<br />
<br />
रात्री उशिराची संथ गतीने जाणारी ट्रेन होती. माझी जागा जरा दुसरीकडे होती. जागेवर पोचून थोड्यावेळात मी झोपून गेलो. सकाळी दिल्लीला पोचलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwV7ZPU2D4nLDIL08-uDz5HZnz4I95sIEm7ozEDKSNPrLm4Ob-XPFpAYvyyc4Mrw3qaN2-okmgJlU3omM_HEUEbUewALSLABbxANbKfH-vAbK-PKFMqALCfFbx47yg3HpSjj9MjkjCHgo/s1600/15+-+2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwV7ZPU2D4nLDIL08-uDz5HZnz4I95sIEm7ozEDKSNPrLm4Ob-XPFpAYvyyc4Mrw3qaN2-okmgJlU3omM_HEUEbUewALSLABbxANbKfH-vAbK-PKFMqALCfFbx47yg3HpSjj9MjkjCHgo/s400/15+-+2.jpg" width="300" /></a></div>
<br />
स्टेशनबाहेर आम्ही एक सोबत ट्रीपमधला शेवटचा सेल्फी/ग्रूपी काढला आणि आम्ही पांगलो. प्रत्येकाचे वेगळ्या वेळी वेगळ्या ठिकाणी विमान होते.<br />
<br />
मध्ये वेळ असल्यामुळे आम्ही ४ जण ममताच्या घरी जाऊन आलो. काकूंनी अगदी चविष्ट पुरी भाजी करून आम्हाला तृप्त केलं. विमानतळावर जाऊन परतीचं विमान पकडलं आणि एक जबरदस्त सहल संपली. </div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Badrinath, Uttarakhand 246422, India30.7433085 79.49376340000003430.729661 79.473593400000041 30.756956000000002 79.513933400000028tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-45330771412619595722016-02-09T18:19:00.002+05:302016-02-09T18:19:20.529+05:30वॅली ऑफ फ्लॉवर्स : ७ : महाभारताच्या खुणा<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
दोन दिवस वॅलीमध्ये आणि एक दिवस हेमकुंड साहिब, असे आमच्या योजनेनुसार पार पडल्यावर घांगरीयामधला मुक्काम संपला. सकाळी आम्ही आवरून परत गोविंदघाटकडे निघालो. आता फक्त उतरणे असल्यामुळे सगळेच न थांबता आपल्या आपल्या वेगाने फटाफट उतरले. चढताना ६-७ तास लागले होते. तेच आता उतरताना २-४ तासात झालं.<br />
<div>
<br /></div>
<div>
आजचा दिवस गोविंदघाटला पोहोचणे आणि वेळ असल्यास बद्रीनाथ, माना पाहून येणे आणि आसपास फिरणे यासाठी होता. आम्हाला साहजिकच सगळंच करायचं होतं. देवकांत यांना आम्ही पुन्हा पुन्हा आम्हाला हि ठिकाणे पहायची म्हणजे पहायचीच आहेत असे बजावले होते. कारण ह्याचा विषय निघाला कि ते "देखते है, आप कब पोहचोगे, रास्ते खुले है कि नही, बहोत सारी चीझोंपे डिपेंड करता है. सब कुछ सही होगा तो मै तो करा हि दुंगा." अशी वाक्ये वापरत होते.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi46U9rk72wIqymjS9rzSKYT0soysBBR9M6hAzuUnPGssnIowH8Wyq0nbuLimwxM39UBSLVICcYauO1WX4nN4ivudNzz8EBaBpOaYLElTE_LbFOGbFDXu3wh94LaIE9COx0qiWcQsPSos4/s1600/DSC_0700.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi46U9rk72wIqymjS9rzSKYT0soysBBR9M6hAzuUnPGssnIowH8Wyq0nbuLimwxM39UBSLVICcYauO1WX4nN4ivudNzz8EBaBpOaYLElTE_LbFOGbFDXu3wh94LaIE9COx0qiWcQsPSos4/s640/DSC_0700.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्यामुळे आम्ही उतरताना बिलकुल टंगळमंगळ न करता झपाट्याने खाली आलो. पण तरी आम्हाला थांबावं लागलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
झालं असं कि आम्ही वर जाताना सामानासाठी दोन पोनी केल्या होत्या. तश्याच त्या येताना सुद्धा ठरवल्या. पण त्या पोनीवाल्यांनी एक घोळ घातला. ते सगळे सोबत काम करतात, त्यामुळे एकमेकांना मदत करत सोबत खाली वर जातात. एका माणसाने त्याची बायको आणि छोटी मुलगी यांच्यासाठी एक पोनी केली, आणि त्यांच्या सामानासाठी दुसरी. तो स्वतः पायीपायी खाली आला. त्यांचं सामान कमी होतं. त्यामुळे त्यांच्या पोनीवर भार हलका होता. पोनी अर्धी रिकामीच जात आहे म्हणून या पोनीवाल्यांनी आमच्या सामानापैकी काही सामान त्यावर टाकलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आणि ह्या पोनी पुढेमागे झाल्या. आमचं सामान एकत्र आलं नाही. म्हणून आम्हाला थांबावं लागलं. आणि मग जेव्हा त्या माणसाची पोनी आली आणि त्याने त्याच्या सामानासोबत दुसरं सामान पाहिलं तेव्हा त्याने पूर्ण पैसे द्यायला नकार दिला. त्याने वर एका पूर्ण पोनीचे पैसे द्यायला तयारी दाखवली होती. पण त्याच्या पोनीवर सामान टाकलं म्हणून त्याने आता नाही म्हटलं. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
यावरून बराच वेळ वाद झाला. आमचं सामान जाताना पण दोन पोनीवर गेलं होतं, आणि येताना पण आलं असतं. त्यांना भार हलका करता येईल असं वाटलं म्हणुन त्यांनी कोणाला न विचारता परस्पर करून टाकलं. आमचे गाईड मध्ये पडले आणि आम्ही तिथून निघालो. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
पण रस्त्यात दगडधोंडे रस्त्यात पडले होते. ते हटवायचं काम सुरु झालं होतं. तिथे थांबुन पुन्हा अर्धा एक तास गेला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
हॉटेलवर पोहचून होईल तितकं लवकर आवरून आम्ही जेवलो. आणि बद्रीनाथला निघालो. देवकांत स्वतः आमच्या ग्रुपबरोबर निघाले. तिथे रस्ते परिस्थितीनुसार कधीही बंद करतात म्हणून ते टेन्शनमध्ये होते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आधी आम्ही बद्रीनाथला गेलो, पण तिथे आरती का काहीतरी चालू होती. त्यामुळे दर्शन बंद होतं. मग आम्ही तोपर्यंत पुढे मानाला जाऊन आलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMHlhW27QUhL60OeuprvLspG51Av3AQTD0XIC97JJyQzP-s25brFQbE5Mk7dJ9cyUBrWaZIVZ3KPIyzSg9KTDYnQH6jUFGR0JtgJwezOIz4FyggLFw1DNHn4EEZ0ihTZFxWoXVZDDQlM0/s1600/DSC_0784.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMHlhW27QUhL60OeuprvLspG51Av3AQTD0XIC97JJyQzP-s25brFQbE5Mk7dJ9cyUBrWaZIVZ3KPIyzSg9KTDYnQH6jUFGR0JtgJwezOIz4FyggLFw1DNHn4EEZ0ihTZFxWoXVZDDQlM0/s640/DSC_0784.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
माना हे भारताच्या हद्दीतलं शेवटचं गाव आहे. त्यानंतर तिबेट/चीनची हद्द सुरु होते. गावाच्या हद्दीवर काही दुकाने आहेत. त्यांनी हिंदुस्तानकि अंतिम दुकान, हिंदुस्तानकि अंतिम चाय, हिंदुस्तानका अंतिम पकोडा, असल्या मजेशीर पाट्या लावल्या होत्या.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw8tP0F0sxk-0hvDc7S-tOoAqpIFD-9auVUvuwXnfM5qzetsUD9ZP9cewxcmCK_cD0p3gZHz5TjrslBuOfJwFvsj-JfZlQUfS5j9-M8s_hB-odsL6uLqp-NnAj_LkOvy3DzPAuhY0-iyQ/s1600/DSC_0741.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw8tP0F0sxk-0hvDc7S-tOoAqpIFD-9auVUvuwXnfM5qzetsUD9ZP9cewxcmCK_cD0p3gZHz5TjrslBuOfJwFvsj-JfZlQUfS5j9-M8s_hB-odsL6uLqp-NnAj_LkOvy3DzPAuhY0-iyQ/s640/DSC_0741.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
पुढे काही अंतरावर प्रसिद्ध वसुधारा धबधबा आहे. लोक इथे पण ट्रेक करतात.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVj-ZyDerjhjVZJt-Kf_lQT2m1S8Ve4Vh2xk31mxvwEztoJ5HW6etiivfjorP7osBVtYch51ihbs-3HPxSdQ4vWym1KYSo6a2tvISbfmDcdDtJDN3aCtHDCAlUTjpmGqEsw8_dPodxLtE/s1600/DSC_0755.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVj-ZyDerjhjVZJt-Kf_lQT2m1S8Ve4Vh2xk31mxvwEztoJ5HW6etiivfjorP7osBVtYch51ihbs-3HPxSdQ4vWym1KYSo6a2tvISbfmDcdDtJDN3aCtHDCAlUTjpmGqEsw8_dPodxLtE/s400/DSC_0755.JPG" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
डोंगराच्या खोबणीत एक बाबा धुनी पेटवून बसला होता. पूर्ण चेहऱ्याला भस्म लावलं होतं. बाजूला "बाबा बर्फानी नागा बाबा. बाबा कोणाला काही मागत नाहीत, लोकांना स्वतःला काही द्यावे वाटल्यास देऊ शकतात." अशा आशयाची पाटी लावली होती.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZFTGFUj7G_LeogOyiQw0rkOThEibHziHl6QB5fticd7XmENebYGaHnDK5JNJL8J4eplaw3AT07a1NvSzZ0cwL9D_rDZVPlP_EA7fYKrGu8BDw7i2xednyDgoIp6E5W_AsPVj7SqtDrn4/s1600/DSC_0756.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZFTGFUj7G_LeogOyiQw0rkOThEibHziHl6QB5fticd7XmENebYGaHnDK5JNJL8J4eplaw3AT07a1NvSzZ0cwL9D_rDZVPlP_EA7fYKrGu8BDw7i2xednyDgoIp6E5W_AsPVj7SqtDrn4/s640/DSC_0756.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
बरेच लोक त्याचा फोटो काढत होते. बाबाला सवय असावी फोटोंची, मला त्याचा लक्ष नसताना फोटो काढायचा होता, पण त्याचं लक्ष गेलं आणि हात उंचावून पोज दिली. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
माना हे भारताच्या हद्दीतलं शेवटचं गाव एवढंच ऐकलं होतं. पण तिथे गेल्यावर महाभारताचं एक पर्वच सुरु झालं. त्या गावात महाभारताच्या भरपूर खुणा दिसतात. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्या अंतिम दुकानाजवळ एक मोठ्ठा धबधबा/सरस्वती नदीचा उगम आहे. अत्यंत जोराने मोठ्या आवाजात तिथून पाणी कोसळत असतं. (खालील व्हिडीओ पहा) तिथल्या सांगण्यानुसार हि सरस्वती नदी. ती उगमापासून एवढ्या जोराने वाहते, आणि पुढे काही अंतरावर अलकनंदा नदीमध्ये मिसळून जाते. पण अलकनंदा नदीचा प्रवाह शांतच राहतो, आणि ह्या जोराचा अथवा वेगाचा परिणाम दिसत नाही, म्हणून सरस्वती नदी लुप्त होते असं इथलं स्पष्टीकरण आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/bhLxI-vpR1w/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/bhLxI-vpR1w?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
सरस्वती नदीच्या असण्या-नसण्याविषयी, लुप्त होण्याविषयी, आणि जागेविषयी वेगवेगळे मतप्रवाह आहेत. त्यापैकी हा एक.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEiQNoKbABq5BJYWHRqEAVpS858SzlyVuy6iG-4bge0HDi1IHI_-vkBVXxli7ccsZMqAtO2vhiZxolVDWJM7-oKVYkJ-4DQXdkQdqZMEOXmIGEdOXoJ89EbZ3JosgbDvjR2LfuI6YyKOw/s1600/DSC_0739.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEiQNoKbABq5BJYWHRqEAVpS858SzlyVuy6iG-4bge0HDi1IHI_-vkBVXxli7ccsZMqAtO2vhiZxolVDWJM7-oKVYkJ-4DQXdkQdqZMEOXmIGEdOXoJ89EbZ3JosgbDvjR2LfuI6YyKOw/s640/DSC_0739.JPG" width="424" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
त्या धबधब्याच्या दोन्ही बाजूला जोडणारी एक मोठ्ठी शिळा आहे. तिला "भीम पूल" म्हणतात. त्याची कथा अशी कि, ती मोठी शिळा तिथे भीमानेच उचलून टाकली आणि पुढे जायला रस्ता केला. ह्याच रस्त्याने पांडव पुढे स्वर्गात गेले. </div>
<div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji6EKp91i4Y_cxTcP_qzrHZvUe7a0r1FGtnKzI58opzDuoCr1ZzV5NTllXazsBE0pIA0OmVbRxGdEhqv8q0TdmybKUZWrzaSjgKYEB7rJ3B0Y5eRzV5B68jzwT2xz7T25i5OBOYPt_KvQ/s1600/DSC_0742.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEji6EKp91i4Y_cxTcP_qzrHZvUe7a0r1FGtnKzI58opzDuoCr1ZzV5NTllXazsBE0pIA0OmVbRxGdEhqv8q0TdmybKUZWrzaSjgKYEB7rJ3B0Y5eRzV5B68jzwT2xz7T25i5OBOYPt_KvQ/s640/DSC_0742.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br /></div>
<div>
त्याच गावात व्यास गुंफा आणि गणेश गुंफा आहे. तिथेच राहून त्यांनी महाभारताचे लेखन केले अशी आख्यायिका आहे. जायची प्रचंड इच्छा असूनही देवकांतनी आम्हाला तिथून धावत पळत बद्रीनाथला नेलं. </div>
<div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOSYuovdJkTSBnGPYGfMeWIqswcaPf0f1Z0UIlpDjhidHlp18p3JDukzf3WT5mOSKWMMTxp3nolRpkSPW3oxMm6t-ryV2yuI0_pYJgpu5GB4pGIbqlOmKuCFGe1KXkWETT0WZLSvAoYOM/s1600/DSC_0731.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOSYuovdJkTSBnGPYGfMeWIqswcaPf0f1Z0UIlpDjhidHlp18p3JDukzf3WT5mOSKWMMTxp3nolRpkSPW3oxMm6t-ryV2yuI0_pYJgpu5GB4pGIbqlOmKuCFGe1KXkWETT0WZLSvAoYOM/s640/DSC_0731.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br /></div>
<div>
बद्रीनाथचं अगदी सहज दर्शन झालं. पण तिथल्या बुवांचा वाईट अनुभव आला. पण त्याबद्दल पुढच्या पोस्ट मध्ये लिहितो. आज फक्त महाभारताविषयी.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK-tmaIvkQzXPWB4htpo2-XYxF_AwIeFldSuvpJh78VIKfcERtYngOLROvmNWxIbd5jSF0ayqzR6nuXl4R4Et-UpqMSTjFjzzI1T-kDK3Fpaa0CouCbopyucgL5oKH2111xlvkTigxQRc/s1600/DSC_0817.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhK-tmaIvkQzXPWB4htpo2-XYxF_AwIeFldSuvpJh78VIKfcERtYngOLROvmNWxIbd5jSF0ayqzR6nuXl4R4Et-UpqMSTjFjzzI1T-kDK3Fpaa0CouCbopyucgL5oKH2111xlvkTigxQRc/s640/DSC_0817.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
मग परतीच्या रस्त्यावर लागलो, आणि धोकादायक भाग पार झाल्यावर शेवटी देवकांतचा जीव भांड्यात पडला.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMdK7EKBEBGKKdnXg-b7YY3gWb4BHLVFmASg9BOF_6l36c0ygoGOZDBcNSmcansbBpE8YQkAgbvv5Kz7XiY0K8eu0LIAodxmipcmsgcyswwLjld-C9qdDdSlQKFidy-EjohytYF4MyqoM/s1600/DSC_0928.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMdK7EKBEBGKKdnXg-b7YY3gWb4BHLVFmASg9BOF_6l36c0ygoGOZDBcNSmcansbBpE8YQkAgbvv5Kz7XiY0K8eu0LIAodxmipcmsgcyswwLjld-C9qdDdSlQKFidy-EjohytYF4MyqoM/s640/DSC_0928.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
परतीच्या वाटेत एक जागा आहे हनुमानकि चट्टी. याच जागी भीमाचा रस्ता अडवून हनुमानाने त्याचे गर्वहरण केले अशी पौराणिक कथा आहे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7vcJK2RRV0Bz37WJaQrUxys49KS3_7KQhlpfYowGZkBswiyjLcRvLjuvtcvy2WKzP2PSB8JMJYprwNxl10txsvciiVhncZqoK7flOUgVcOZrA8H1I_XMKne240zJyJQglFyG_Y0tPFYk/s1600/DSC_0913.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7vcJK2RRV0Bz37WJaQrUxys49KS3_7KQhlpfYowGZkBswiyjLcRvLjuvtcvy2WKzP2PSB8JMJYprwNxl10txsvciiVhncZqoK7flOUgVcOZrA8H1I_XMKne240zJyJQglFyG_Y0tPFYk/s640/DSC_0913.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
हॉटेलवर पोहोचलो तेव्हा नुकतीच संध्याकाळ झाली होती. आम्ही पुन्हा आसपास फिरायला गेलो. देवकांत नि एक गाईड सोबत दिला. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
आम्ही पांडव मंदिरांकडे निघालो. रस्त्यात जाताना आधी एक इंद्रधनुष्य दिसले.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG_jXOT7O6nJLeL7IbsGNxE976E-qm6OFuaK6H0bMeSGaHChQCwqYJ5iHuaP09gUw5S3xxsHTRXXmTpXsSwC5bxQYofoHlMjvSjBO5Bk7jGxwiJ71-UVIqVIyHxkq6CdRE9XpSZIMzpko/s1600/DSC_0967.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG_jXOT7O6nJLeL7IbsGNxE976E-qm6OFuaK6H0bMeSGaHChQCwqYJ5iHuaP09gUw5S3xxsHTRXXmTpXsSwC5bxQYofoHlMjvSjBO5Bk7jGxwiJ71-UVIqVIyHxkq6CdRE9XpSZIMzpko/s640/DSC_0967.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
नंतर बोनस म्हणून आणखी एक पुसटसे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKE9cGGtBHxDZv3P9BKZX-5sOGuPyk4WCL9lOosN2HnzrbeZfmfRQAtG2meWDAxdwP-EyfpZZc3lD5SRVEyulr19UBVg62PLeXiDfRTUBQSkGv89wxtcig_4RIaELQvmhT9IViyTSEX-U/s1600/DSC_0973.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKE9cGGtBHxDZv3P9BKZX-5sOGuPyk4WCL9lOosN2HnzrbeZfmfRQAtG2meWDAxdwP-EyfpZZc3lD5SRVEyulr19UBVg62PLeXiDfRTUBQSkGv89wxtcig_4RIaELQvmhT9IViyTSEX-U/s640/DSC_0973.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
पांडू राजाला नपुंसकतेचा शाप होता. त्याची पौराणिक कथा अशी कि एका ऋषीने पांडू राजाला तो आपल्या राणीजवळ कामेच्छेने जाताक्षणी मरण पावेल असा शाप दिला होता. वास्तववादी दृष्टीकोनातून महाभारत लिहिणारे लेखक हा भाग वेगळ्या पद्धतीने लिहितात. अपत्यहीन असलेला निराश राजा आपल्या दोन राण्यांना घेऊन हिमालयात आला. तो याच ठिकाणी राहत होता आणि तप करत होता. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
दोन्ही राण्यांना नियोग पद्धतीने देवांकडून (काहींच्या मते त्या काळी हिमालयात राहत असलेल्या योद्धा जमाती) संतती झाली. ते काही वर्षे तिथेच राहत होते. पण पांडू राजा माद्रीजवळ मोहाने गेला आणि मरून गेला. माद्री सती गेली. आणि एकटी पडलेली कुंती पाचहि मुलांना घेऊन पुन्हा हस्तिनापुरला गेली.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwB484altc3HvJJOR6pu9ELCnuqjESklwJX79llC9U3l2nKF5rGWMQkjSjoRE6yCbTLUxhh_kmA7OJsZD90GS7VaEeKKYkmZXHOeyUzhvcaxezeQ1UGVsaBaYpkr_fmErf3AKU317yqvo/s1600/DSC_1002.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwB484altc3HvJJOR6pu9ELCnuqjESklwJX79llC9U3l2nKF5rGWMQkjSjoRE6yCbTLUxhh_kmA7OJsZD90GS7VaEeKKYkmZXHOeyUzhvcaxezeQ1UGVsaBaYpkr_fmErf3AKU317yqvo/s640/DSC_1002.JPG" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
पुढे पांडव जेव्हा वनवासात फिरत असताना या ठिकाणी आले, तेव्हा भीमाने या ठिकाणी पांडू राजाच्या तपाच्या जागेवर मंदिर बांधले. तिथल्या पुजाऱ्यांनी आम्हाला अशा प्रकारे हि कथा सांगितली.<br />
<br />
ह्या मंदिराचे आणखी महत्व म्हणजे बद्रीनाथ जेव्हा बंद केले जाते तेव्हा बद्रीनाथची पूजा याच देवळात केली जाते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
मी वाचलेल्या महाभारताच्या पुस्तकांमध्ये या घटना आहेतच. पण त्या ह्या जागी घडल्या असे म्हटल्यावर सगळे महाभारत डोळ्यासमोरून सरकते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
काहीजण रामायण महाभारत फक्त कल्पनाविलास मानतात. काहीजण इतिहास मानतात. तर काहीजण अतिरंजित वृत्तांत मानतात. मला तसेच वाटते. </div>
<div>
<br /></div>
<div>
ह्या दोन्ही महाकाव्यांचा भारतीय समाजावर प्रचंड पगडा आहे. भारतभर अशा अनेक खुणा आहेत. आणि प्राचीन आहेत. शेकडो वर्षांपासून आहेत. द्वारका आहे, मथुरा आहे. मृत्युंजय आणि युगंधरच्या शेवटी बऱ्याच ठिकाणांचे फोटो आहेत. पाचगणीला पांडवांची पावले दाखवतात. दक्षिणेत कुठेतरी दुर्योधनाचेहि मंदिर आहे.<br />
<br />
जर ह्याला फक्त साहित्य मानले, तर देशभरात वेगवेगळ्या वेळी, ठिकाणी लोक प्रभावित झाले आणि त्यांनी ह्या खुणा स्वतःच बनवल्या असे समजायचे?<br />
<br />
इंग्लंडला शेरलॉक होम्सचे असे घर आणि संग्रहालय आहे. लोक त्या पात्राच्या एवढे प्रेमात पडले कि २२१ बेकर स्ट्रीटवर त्याचे घरच बांधले, त्याच्या प्रसिद्ध वस्तू आणुन ठेवल्या. आपल्याकडे हा उद्योग फार आधीपासुन चालू आहे म्हणायचा मग.<br />
<br />
आता देऊळ सिनेमात दाखवलं आहे तसं गावाचं महत्व वाढण्यासाठी एक देऊळ त्याची महती कृत्रिम पद्धतीने वाढवून गावातली आवक जावक वाढवता येते. पण तसं इथे झालंय असं वाटत नाही. पण ह्या गोष्टी भारतात पर्यटन हा उद्योग नसल्यापासून केवळ श्रद्धेवर आधारलेल्या आहेत.<br />
<br />
त्यामुळेच मला अतिशयोक्तीचा भाग किती हे सांगता येत नाही, पण ती पुटे बाजूला केली तर काही तरी सत्यांश ह्या कथांमध्ये दडला असावा असं वाटतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTnkEQaCFOAU3U5AhjfzneKJXfYVjjaW9md0yxobqt1lENfe10qlisL6oyTHlwMIKv_Jp70NwWPgpdR-edl2YZTgUAnLWRswRyijpN8VqPa2BZTtqV48koVnUBqhxvNjrZ085KONYg4fQ/s1600/DSC_0870.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTnkEQaCFOAU3U5AhjfzneKJXfYVjjaW9md0yxobqt1lENfe10qlisL6oyTHlwMIKv_Jp70NwWPgpdR-edl2YZTgUAnLWRswRyijpN8VqPa2BZTtqV48koVnUBqhxvNjrZ085KONYg4fQ/s640/DSC_0870.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
आजसुद्धा हे भाग एवढे दुर्गम आहेत. बरेच दिवस रस्तेच बंद असतात. आणि चालू असले तरी कधी खराब होतील, बंद होतील सांगता येत नाही. अशा ठिकाणी येउन हि मंदिरे कोणी बांधली असतील? त्याची माहिती कशी पसरली असेल? कुठल्या ओढीने ह्या ठिकाणी वर्षानुवर्षे भक्त येत असतील?<br />
<br />
हिमालयाचं सौंदर्य फारच गूढ आहे. आसक्ती आणि विरक्ती असे दोन्ही परिणाम साधणारे हे अनोखे सौंदर्य. ह्याच्या प्रेमात पडून लोक वारंवारसुद्धा येतात. काही लोक विरक्तीमुळे इथेच येउन राहतात. उगाच नाही तप म्हटले कि हिमालय डोळ्यासमोर उभा राहत.<br />
<br />
त्या बर्फानी बाबा सारखे जगाची फिकीर नसणारे आत्म मग्न लोक असेच हिमालयाच्या कडेकपारीत बसत असतील. ऋषी तपासाठी येत असतील. महाभारतातच पांडव विशेषतः अर्जुन तर कितीतरी वेळा हिमालयात येउन गेले. काहीतरी खास जादू आहे ह्या हिमालयात.<br />
<br />
महाभारत, हिमालय, आसक्ती, विरक्ती असे अनेक विचार त्या वेळी मनात तरळून गेले, आणि त्या खुणा मनावरही कोरून गेले. </div>
</div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Badrinath, Uttarakhand 246422, India30.7433085 79.49376340000003430.729661 79.473593400000041 30.756956000000002 79.513933400000028tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-79824240191741774402016-02-03T15:04:00.001+05:302016-02-03T15:35:11.987+05:30वॅली ऑफ फ्लॉवर्स : ६ : वॅलीमधला दुसरा दिवस<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
वॅलीमध्ये जातानाच्या रस्त्याचे वर्णन, तिथे घालवलेला आमचा पहिला दिवस याचे वर्णन या मालिकेत आधीच्या लेखामध्ये आलेलेच आहे.<br />
<br />
वॅलीमध्ये पहिल्यांदा जाताना आम्हाला उशीर झाला होता. तिथे पोहोचल्यावर पाऊस पडल्याने आम्हाला खूप कमी वेळ वॅली मोकळेपणाने पाहता आली. दुसरा दिवस यासाठीच राखून ठेवला होता. पण त्यादिवशी सुद्धा सकाळी पाउस पडल्यामुळे आम्ही सावधगिरी म्हणून हेमकुंडला गेलो आणि नंतर कडक उन पडून आमची फजिती झाली.<br />
<br />
आता आज खरोखरीच शेवटचा दिवस होता. आज पाऊस पडो कि न पडो, धुकं असो वा नसो आम्हाला वॅलीमधेच जाणे भाग होते. कारण त्याच्या दुसऱ्या दिवशी आम्हाला घांगरीयामधून पुन्हा गोविंदघाटकडे निघायचे होते.<br />
<br />
आमचे मॅनेजर देवकांत यांनी सांगितलेच होते, कि एकदा वॅलीमध्ये जाऊन आल्यावर सहसा लोक दुसऱ्या दिवशी पुन्हा जाण्यात आळशीपणा करतात, आणि हेमकुंडला जाऊन येउन आराम करतात, किंवा हेमकुंडला जाण्याआधी एक दिवस घांगरीयामधेच जवळपास वेळ घालवतात.<br />
<br />
सकाळी आमच्या ग्रुपमधूनसुद्धा थोडी गळती होईल अशी चिन्हे दिसत होती. आदल्या दिवशी हेमकुंडला जाऊन आल्यामुळे सगळ्यांना थोडा थकवा तर आलाच होता. पण शेवटी एकमेकांच्या उत्साहाचा सगळ्यांवर परिणाम झाला आणि सगळेच जण निघाले.<br />
<br />
असे म्हणतात कि जे होते ते चांगल्यासाठीच ते खरे वाटावे असा त्या दिवशीचा अनुभव होता. सकाळपासुन थोडं ढगाळ वातावरण होतं. त्यामुळे वॅलीमध्ये पोहचेपर्यंत तिथे फिरून येईपर्यंत धाकधुक चालू होती. पण पाऊस पडला नाही.<br />
<br />
मध्ये चढताना काही वेळ उन पडून गेले, थोडासा त्रासही झाला. पण पुन्हा गेले आणि वातावरण जरा सुखद झाले. माझी आणि निखिलची पुन्हा वेगळी गम्मत झाली. आम्ही चढताना थोडे मागेच होतो. काही वेळ मी सगळ्यात मागे होतो. आणि माझ्या थोडं पुढे निखिल. उन्हामुळे त्राण कमी होऊन माझा वेग खूपच मंदावला होता. पण मी आज ठरवलं होतं कि कितीही वेग कमी असला तरी चालत राहायचं. उभ्या उभ्या थांबून लगेच निघायचं. निखिल काल सारखाच पुन्हा पुन्हा थांबत होता. पण मी त्याच्या जवळ पोचलो कि तडक पुढे जात होता. रस्ता चिंचोळा होता म्हणून ओव्हरटेक करता येत नव्हतं. आणि मलाही खूप वेगात पुढे जायचं नव्हतं म्हणुन मी त्याच्या मागेच चालत होतो. पण मला मजा वाटत होती.<br />
<br />
थोड्यावेळाने आम्ही एका झऱ्यापाशी पाणी प्यायला थांबलो. बाकी काहीजण पण होते. तिथुन रस्तापण जरा मोठा होता. आणि वॅलीपण जवळ आली होती. मी पाणी पिउन ताजातवाना झालो आणि मग जवळपास न थांबताच पुढे गेलो.<br />
<br />
आज ग्रुपमधल्या लोकांमध्ये तसं खूप जास्त अंतर नव्हतं. निखिल जेव्हा पोचला तेव्हा त्याने सांगितलं कि काल जसे आम्ही दोघंच मागे राहिलो होतो, तसं होईल असं त्याला वाटत होतं. पण माझी परिस्थिती कालपेक्षा बरी होती म्हणून मी पुढे गेलो तर तो एकटाच राहिला असता आणि त्याला मग पुढे यायचा उत्साह कमी झाला असता, म्हणून तो मला येऊ देत नव्हता. :D. पण आज उन तुलनेने कमी असल्यामुळे, आणि बाकीचे खूप पुढे नसल्यामुळे काल इतकी वाईट परिस्थिती नाही झाली.<br />
<br />
घांगरीया हे छोटेसे गाव आहे. तिकडे फक्त पावसाळ्यात लोक जाऊन दुकाने हॉटेल्स चालवतात. त्यामुळे तिथली क्षमता मर्यादित आहे. म्हणून टूर कंपन्या गट करून साधारण एकाच वेळापत्रकानुसार लोकांना तेथे आणत असाव्यात.<br />
<br />
स्वतःच्या योजनेनुसार, किंवा तंबूमध्ये सामानसुमान घेऊन येणाऱ्या गटांबद्दल मी बोलत नाही. किंवा हेमकुंडच्या दिशेने जाणाऱ्या शीख यात्रेकरू यांच्याबद्दलसुद्धा नाही. त्यांना गोविंदघाट, आणि घांगरीया या दोन्ही ठिकाणी अजून गुरुद्वारा आहेत, तिथे आसरा, मदत मिळते.<br />
<br />
पण जसा आमचा मुळात आदला दिवस वॅलीसाठी होता तसाच बाकी अनेक जणांचा सुद्धा होता. आम्हाला वॅली पावसाशिवाय पाहण्याची अति हौस असल्यामुळे फक्त आम्ही तो दिवस टाळून हेमकुंडला गेलो. पण बाकी सगळे जण थांबले किंवा वॅलीमध्येच गेले.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje6Wp7i2iWtht6CpHsh9IE2fxciZ7YPy4Xhua1YWvvwdcwwGW3x9-sL2bADBHJn1j_zb61qO09bbZ5R6obOnwBx57DSzJoS_x28AkVMZoCMa5WRZhQyBaZOE9Z42pvBNCq007O8W4_QPI/s1600/DSC_0456.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje6Wp7i2iWtht6CpHsh9IE2fxciZ7YPy4Xhua1YWvvwdcwwGW3x9-sL2bADBHJn1j_zb61qO09bbZ5R6obOnwBx57DSzJoS_x28AkVMZoCMa5WRZhQyBaZOE9Z42pvBNCq007O8W4_QPI/s640/DSC_0456.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
त्यामुळे आज फक्त आम्ही वॅलीमध्ये गेलो. बाकी एखाद दुसरे एकटे फिरणारे परदेशी लोक सोडता वॅलीमध्ये कोणीही नव्हते. वॅली आमच्यासाठी राखून ठेवल्यासारखी वाटत होती.<br />
<br />
भरपूर भटकलो आम्ही. खूप दूरपर्यंत जाऊन आलो. पहिल्या दिवशी आम्ही घांगरीयापासून साधारण ६ किमीपर्यंत आलो होतो. आज १० किमी आलो. म्हणजे आजची पूर्ण पदयात्रा २० किमीची होती.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKUd33sZEeou-oOpL_Oos39RbWWDAskk6q-xQfAJ6y_QZySK5DeX4ndZZpO0_qpJuj2a39ZSCZQUdd_ktTVJDBh8bhRRlqDoj6mAZT0aQnkYoS0G1G6klpzgr6ABEjKJh25A9pcDx3LmY/s1600/DSC_0371.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKUd33sZEeou-oOpL_Oos39RbWWDAskk6q-xQfAJ6y_QZySK5DeX4ndZZpO0_qpJuj2a39ZSCZQUdd_ktTVJDBh8bhRRlqDoj6mAZT0aQnkYoS0G1G6klpzgr6ABEjKJh25A9pcDx3LmY/s640/DSC_0371.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
पाउस नसल्यामुळे दूरपर्यंत सगळं स्पष्ट दिसत होतं. आधी एवढा स्पष्ट व्ह्यू मिळालाच नव्हता.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4W8JNYtgm_TFo1BBJOqKpFEjZg32OiGf1PKSu76TA_woeSl2zoK9acDOYOSvsPBGMJykWnZgX7ifQh9utL3AnVkADmB8p9dsxSDeagQyWA_pd4RDsEQ7f_TSScf5X6gt4sojT4B5fkck/s1600/DSC_0364.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4W8JNYtgm_TFo1BBJOqKpFEjZg32OiGf1PKSu76TA_woeSl2zoK9acDOYOSvsPBGMJykWnZgX7ifQh9utL3AnVkADmB8p9dsxSDeagQyWA_pd4RDsEQ7f_TSScf5X6gt4sojT4B5fkck/s640/DSC_0364.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
भरपूर प्रकारची फुलं असली तरी वॅली नेटवर पाहिलेल्या फोटो सारखी फुलांनी गच्च भरलेली नव्हती. हिमालय मूलतःच इतका सुंदर आहे, त्यामुळे आमच्या समोरची दृश्ये छानच होती.<br />
<br />
पण फुलांमुळे थोडा अपेक्षाभंग झाला. गाईडकडून याचं कारण समजलं ते असं. ह्या भागात दर वर्षी पूर्ण बर्फ जमतो आणि तो उन्हाळ्यात वितळल्यावर फुले यायला सुरुवात होते. आणि मग तापमान, पाउस, यावर प्रत्येक फुलाच्या जातीचा एक हंगाम असतो. साधारणपणे जुलै महिन्यात सर्वात जास्त फुलं असतात. त्यामुळे आमची वेळ निश्चितच बरोबर होती. पण या वर्षी बर्फच जरा उशिरा वितळला होता. म्हणुन अजून म्हणावी तितकी फुले नव्हती.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1HEapLuAaWnmX_4OHiIve2vJaXjkbjnfe-Kx7G7QnncfJJdINTfFgPuX1DSel3QV0kZachlUKa24n7dyo2Gy6L0vO8uL5yP8QHx_f3GNwJZWkAdA838PVWj0U9UrPG1kUHR6SRwGKjXU/s1600/DSC_0480.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1HEapLuAaWnmX_4OHiIve2vJaXjkbjnfe-Kx7G7QnncfJJdINTfFgPuX1DSel3QV0kZachlUKa24n7dyo2Gy6L0vO8uL5yP8QHx_f3GNwJZWkAdA838PVWj0U9UrPG1kUHR6SRwGKjXU/s320/DSC_0480.JPG" width="212" /></a> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1vctPRSzneEmUHoNc8mPJyJeMkMjS6IJAj3WjQKC9Iyp4PBRkoY1_gEh8RXsRRxUI4DudeosXUSXSvNi-pdohwOhI9K_bIrsIEQV_0UUj4hp-S3bF76IIFC2eTx2DxX29AcYh3dAIRHo/s1600/DSC_0430.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1vctPRSzneEmUHoNc8mPJyJeMkMjS6IJAj3WjQKC9Iyp4PBRkoY1_gEh8RXsRRxUI4DudeosXUSXSvNi-pdohwOhI9K_bIrsIEQV_0UUj4hp-S3bF76IIFC2eTx2DxX29AcYh3dAIRHo/s320/DSC_0430.JPG" width="212" /></a> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDTKkqkxnnyuFarPrvyDMw39x0956CQt5X-ROOhEsJggU9yojBorzC03rpPIbSAqnp3JUGHmd1RekBS14l0GNyPmTkbAx6Q9u_Bm2cP4QswfArBM4pt9a55s6Jc4paUR-EX8xNMpCEP3A/s1600/DSC_0413.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhDTKkqkxnnyuFarPrvyDMw39x0956CQt5X-ROOhEsJggU9yojBorzC03rpPIbSAqnp3JUGHmd1RekBS14l0GNyPmTkbAx6Q9u_Bm2cP4QswfArBM4pt9a55s6Jc4paUR-EX8xNMpCEP3A/s320/DSC_0413.JPG" width="212" /></a><br />
<br />
आम्ही थोड्या मनातल्या मनात अन थोड्या उघडपणे शिव्या दिल्या. कि हे आधी सांगता येत नव्हतं का? १-२ आठवडे सुट्टी काढुन, दूरचा प्रवास करून आपण इतक्या वर येउन पोहोचल्यावर, जेव्हा थोडा अपेक्षाभंग होतो, तेव्हा त्याचं शास्त्रीय कारण ऐकून काही समाधान होत नाही. त्याच वर्षी १० जणांच्या सुट्या पुढे मागे ढकलणं अवघड आहे. पण आम्ही पुढच्या वर्षी आलो असतो.<br />
<br />
मुद्दा असा कि, पुन्हा येणं अशक्य जरी नसलं तरी असे मोठे बेत सहजासहजी होत नाहीत. एवढ्या दूरची जागा एकदा पाहिली असेल तर आपण बेत आखताना दुसऱ्या जागांना साहजिकच जास्त प्राधान्य देतो.<br />
<br />
पण ते शेवटी व्यावसायिक लोक. म्हणावी तितकी फुलं आली नाहीत म्हणून घेतलेली आगाऊ रक्कम परत करून आरक्षण त्यांनी स्वतःहून रद्द करणे तर अशक्यच. त्यापेक्षा आम्ही ठरवलेल्या सगळ्या सुविधा आम्ही पुरवतो, गाईड देतो, फिरवून आणतो, फुलं कमी कि जास्त ते आमच्या हातात नाही म्हणून हात वर करणे हेच सोपं आहे.<br />
<br />
पण मी म्हटल्याप्रमाणे "थोडा"च अपेक्षाभंग. कारण आम्हाला अनुभवायला मिळालं ते सौंदर्यसुद्धा अप्रतिम. आणि ह्या ट्रीपमध्ये बेत आखताना, जाताना, येताना, फिरताना, सगळ्याच गोष्टीत आम्ही भरपूर आनंद लुटला होता.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJuQDd7RBJEbMRwHv9MvKUTGi9JsRY4-zuaqcQYgHI-ybuQ7Hw0UxpFrBGZDlqvX91Y7nNggcv9miRnlIlz5mgjm8FZwcloTj6IrlF8EQVnjVP87vaNZ8kXNsB_7C-Z8SylFlX2FCZDTU/s1600/DSC_0514.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJuQDd7RBJEbMRwHv9MvKUTGi9JsRY4-zuaqcQYgHI-ybuQ7Hw0UxpFrBGZDlqvX91Y7nNggcv9miRnlIlz5mgjm8FZwcloTj6IrlF8EQVnjVP87vaNZ8kXNsB_7C-Z8SylFlX2FCZDTU/s320/DSC_0514.JPG" width="320" /></a> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUT7lKiHCQWimMxEWWxvuBlFUk6Ta6cRVwL9qQroOz5FqxNziXi5-AKxR42qv9uxpGoIF5q5_1MMf79-x1rWd-1lzhpyOSD7mdPb-y6la5cgE00VWSAlaTDFYa4Sv98ln3EoLjN09MsIk/s1600/DSC_0560.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUT7lKiHCQWimMxEWWxvuBlFUk6Ta6cRVwL9qQroOz5FqxNziXi5-AKxR42qv9uxpGoIF5q5_1MMf79-x1rWd-1lzhpyOSD7mdPb-y6la5cgE00VWSAlaTDFYa4Sv98ln3EoLjN09MsIk/s320/DSC_0560.JPG" width="320" /></a><br />
<br />
काही ठिकाणी आनंद तिथल्या वैशिष्ट्यांमुळे येतो, काही ठिकाणी आपल्या सोबत असलेल्या लोकांमुळे. आणि कधी त्या दोन्हींमुळे.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-KYIJQA5QaJAJ5i8Go2Qbh5keLx_NeLHEDqnmwYIZGTNP16PmwyywntEEnjZkjx4eovbBDBN-7_-OJeRPAR0wkLjcaY0B6qqEKJzn6Q20X6C9okYT6hwwLZjyKoZIs5XUS4dHfoeoJCs/s1600/DSC_0571.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-KYIJQA5QaJAJ5i8Go2Qbh5keLx_NeLHEDqnmwYIZGTNP16PmwyywntEEnjZkjx4eovbBDBN-7_-OJeRPAR0wkLjcaY0B6qqEKJzn6Q20X6C9okYT6hwwLZjyKoZIs5XUS4dHfoeoJCs/s640/DSC_0571.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvonSj9TvVmb2vgiNOiFbzXLjzY0QfiIM2keLbiFsyjWAJjexolUtAobeIsnAWPTuI5uobWjofHNbI5i4Lu-V7jq424f9WawfntO59keJsKOj-TauyN14D9Zd5cgnf3pwSim92s5433rk/s1600/DSC_0593.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvonSj9TvVmb2vgiNOiFbzXLjzY0QfiIM2keLbiFsyjWAJjexolUtAobeIsnAWPTuI5uobWjofHNbI5i4Lu-V7jq424f9WawfntO59keJsKOj-TauyN14D9Zd5cgnf3pwSim92s5433rk/s320/DSC_0593.JPG" width="320" /></a> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgT2rf7K-jJl1A6DOxKGXMx2xIvPgwZt9sGrC9_BTszmuIIOT5HgNF4Ti0dfTH9vtJLu1MwKxG_ziiBKopUKcNcDBOival7QF8Y_U0WAbfPyyRUoRFPhRpN5v55gGwPngcjw6pTI6Kj11Q/s1600/DSC_0585.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgT2rf7K-jJl1A6DOxKGXMx2xIvPgwZt9sGrC9_BTszmuIIOT5HgNF4Ti0dfTH9vtJLu1MwKxG_ziiBKopUKcNcDBOival7QF8Y_U0WAbfPyyRUoRFPhRpN5v55gGwPngcjw6pTI6Kj11Q/s320/DSC_0585.JPG" width="320" /></a><br />
<br />
प्रेमकथांमध्ये त्या जोडप्याला कुठे तरी दूर दूर जाण्याची इच्छा असते असं दाखवतात. आणि संन्यासी लोकसुद्धा जगापासून वेगळे होण्यासाठी शांत जागी जातात. हि जागा तशीच होती. बाकी जगाचा काहीच संबंध नाही. एकदम शांत. सोबतचे लोक पुढे मागे झाले, किंवा फोटो काढण्यासाठी कुठे रेंगाळलो तर पूर्ण शांतता. आणि आजूबाजूला फक्त सुंदर दृश्य. वेड लावेल इतका सुंदर आहे हिमालय.<br />
<br />
जर चाललं असतं तर तिथेच पडून राहून एक रात्र काढायची इच्छा होती. तिथे मावळणारा आणि उगवणारा सूर्य पहायची इच्छा होती. पण काय करणार?<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-ebkzxoZw_ZmRb5r59Wvt3FIDhI6w7unNQsRiigKLTECuDir1Vk-ZTLSwIDdTgwZCfFbCGUckcmey-q-j5d-TctlQKQjrSfGtinxLhxzJDLq3euzbQH7zNM7ifqanxoOGVZn-CvPRiS8/s1600/DSC_0605.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-ebkzxoZw_ZmRb5r59Wvt3FIDhI6w7unNQsRiigKLTECuDir1Vk-ZTLSwIDdTgwZCfFbCGUckcmey-q-j5d-TctlQKQjrSfGtinxLhxzJDLq3euzbQH7zNM7ifqanxoOGVZn-CvPRiS8/s640/DSC_0605.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
फिरत फिरत, फोटोज काढत, भरपूर पाण्याचे ओढे पार करून आम्ही गाईडच्या मते शेवटच्या टोकाला पोचलो.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHboAxec49OKI3TykY1S0uwGYA4pGrXn-DfXjIHZmvco9HWRi_12r_ks0_i1WlDfjy7dVNi1oWG9WZOZQSOtb522NQNtAfuYwBQBKzbnGWv1C2MAdH-vKwdx2IHrigHPjOjCfX0pk6reU/s1600/DSC_0508.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhHboAxec49OKI3TykY1S0uwGYA4pGrXn-DfXjIHZmvco9HWRi_12r_ks0_i1WlDfjy7dVNi1oWG9WZOZQSOtb522NQNtAfuYwBQBKzbnGWv1C2MAdH-vKwdx2IHrigHPjOjCfX0pk6reU/s640/DSC_0508.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
गाईडच्या मते यासाठी म्हटलं कि, त्या पुढेसुद्धा वॅली पसरलेलीच आहे. पण तिकडे कोणी जात नाही. तिकडून परत यायला इतका वेळ लागतो कि, आणि तिथे मुक्काम किंवा संध्याकाळपर्यंत फिरलेलं चालत नाही. आणि पुढे जास्त नवीन फुलेही नाहीत, आतापर्यंत पाहिलेलीच फुले इस्ततः विखुरलेली आणि कमी संख्येने दिसतात.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXMM2mQVtJsYNQ08Y9p6RVglkTBYXW_vPFkPdhj-zuIGI5MQZjNzJh_cITs0LsRfLQLxaD7LAIT5MsTY6A2IWH-2CMV0EBnkXDTe2DarK6OBsY4I3v_rbIkLsl1u68gjrGMdvjWnX4UfU/s1600/DSC_0609.JPG" imageanchor="1"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXMM2mQVtJsYNQ08Y9p6RVglkTBYXW_vPFkPdhj-zuIGI5MQZjNzJh_cITs0LsRfLQLxaD7LAIT5MsTY6A2IWH-2CMV0EBnkXDTe2DarK6OBsY4I3v_rbIkLsl1u68gjrGMdvjWnX4UfU/s640/DSC_0609.JPG" width="640" /></a><br />
<br />
मग आम्ही जर निवांत एका नदीकिनारी बसलो. सोबत आणलेले डबे काढुन जेवलो. चिक्कार सोलो आणि ग्रुप फोटो काढले.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2cUcncJv_9zubSFD0tfos8o-vLh_1VWftZnqTu1ryc3b5jP8kkl2bfEE8M4UbsJKDBiSYj7ZEdKtSq_7f3vmyG57Zdgk60sbPxSwCMNEJHL_FE6JHmVDy8QTO88r6bZoPK1UIaRsVthM/s1600/DSC_0643.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2cUcncJv_9zubSFD0tfos8o-vLh_1VWftZnqTu1ryc3b5jP8kkl2bfEE8M4UbsJKDBiSYj7ZEdKtSq_7f3vmyG57Zdgk60sbPxSwCMNEJHL_FE6JHmVDy8QTO88r6bZoPK1UIaRsVthM/s640/DSC_0643.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
गाईड इथून लवकर परत जायला घाई करत होता. उन कमी होऊन आता पुन्हा ढग यायला लागले होते. जाताना पाऊस पडला तर रस्त्यात लागलेल्या कुठल्याही ओढ्यांचा प्रवाह वाढू शकतो असं त्याला वाटत होतं. आमच्यापैकी काही जण अजून किती पुढे जाता येईल ते बघत होते. त्याला आग्रह करून आम्ही काही जण अजून पुढे एका हिमखंडापर्यंत जाऊन आलो.<br />
<br />
थोडासा पाउस पडला तरीही सुदैवाने गाईडला भीती होती तसं काही झालं नाही. आम्ही सावकाश, टाइमपास करत, ती इंद्राची बाग (वॅली) शेवटची डोळ्यात भरून घेत तिथून बाहेर पडलो.<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
---</div>
<br />
ता. क. आज शेवटचा दिवस म्हणून प्राणी पक्षी यापैकी कसले तरी फोटो काढायचेच म्हणून परतीच्या वाटेवर जवळपास अर्धा तास खर्च करून काढलेले फोटो. खूप इकडे तिकडे पळुन हाती लागले फक्त लाल चिमणी<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjojVgrg8RcSXJDH05Ala2VwR9g24fzXxoNuZt5sVIc1PtDUrd1wx3e4Q5ubjvL8Cei4PlzBvnPwJf_NL_jJ66AaJ3ofQbfCT2nGXXva165Xq5aCdCeoONQ533PjKQWiylDV2uwcgIoA38/s1600/2.png" imageanchor="1"><img border="0" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjojVgrg8RcSXJDH05Ala2VwR9g24fzXxoNuZt5sVIc1PtDUrd1wx3e4Q5ubjvL8Cei4PlzBvnPwJf_NL_jJ66AaJ3ofQbfCT2nGXXva165Xq5aCdCeoONQ533PjKQWiylDV2uwcgIoA38/s640/2.png" width="640" /></a><br />
<br />
आणि बिन शेपटीचा पहाडी चुहा. (म्हणतात ना, खोदा पहाड, निकला चुहा. :D)<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE9AQkgmpuaW_wzVzwbMVfzpuE73I9ElohN_mUSyQ-GVwyjmFzwQIus2rjSLGu7y48aAjk3sy865scnwslXSXVD8hYlE2raT3eHd4DD-exHnqIms6z-6PgMsEyLNZlgyK9NsWFFNEyUBE/s1600/1.png" imageanchor="1"><img border="0" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE9AQkgmpuaW_wzVzwbMVfzpuE73I9ElohN_mUSyQ-GVwyjmFzwQIus2rjSLGu7y48aAjk3sy865scnwslXSXVD8hYlE2raT3eHd4DD-exHnqIms6z-6PgMsEyLNZlgyK9NsWFFNEyUBE/s640/1.png" width="640" /></a><br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcc4WnU6NCHAjKXOqyQpOamQa9EV0af4fjLFe9fZ292U43rFVMc1bxs7f90ENrX2yHA6h7gWF-oMccUbwfwmZFyeaQcR7-5wgtWSEGqVD_b5SOulq5cmI1eFpOZW2zobZJtL5KIQ4Amp8/s1600/3.png" imageanchor="1"><img border="0" height="486" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcc4WnU6NCHAjKXOqyQpOamQa9EV0af4fjLFe9fZ292U43rFVMc1bxs7f90ENrX2yHA6h7gWF-oMccUbwfwmZFyeaQcR7-5wgtWSEGqVD_b5SOulq5cmI1eFpOZW2zobZJtL5KIQ4Amp8/s640/3.png" width="640" /></a></div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Valley of Flowers National Park, Uttarakhand 246443, India30.72804 79.6053030000000495.2060055 38.29670900000005 56.2500745 120.91389700000005tag:blogger.com,1999:blog-474563723544154574.post-13809905987504208042016-01-22T15:13:00.000+05:302016-01-22T15:13:11.404+05:30वॅली ऑफ फ्लॉवर्स : ५ : हेमकुंड साहिब<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
आदल्या दिवशी वॅलीमध्ये पोहचायला आम्हाला उशीर झाला. मग उशिरामुळे आणि पावसामुळे आम्हाला खूप कमी वेळ वॅलीचा आनंद लुटता आला. आज वॅलीसाठी ठेवलेला दुसरा (जादा) आणि शेवटचा दिवस होता. त्यामुळे आम्ही आज काहीही करून लवकर पोहचुन जास्तीत जास्त वेळ वॅलीमध्ये काढण्याचं ठरवलं होतं. पण निसर्गाच्या मनात तसं काही नव्हतं.<br />
<br />
मी आणि अरूप आधी तयार झालो. बाकीच्यांना अजून वेळ लागेल आणि पुन्हा उशीर होईल असं वाटत होतं. आम्ही खाऊन झालं कि पुढे निघतोय असं सांगुन निघालो. बाकीच्यांना अजून वेळ होता. त्यांच्यावर लवकर आवरायला दबावसुद्धा टाकायचा होता, आणि कोणी उशीर केलाच तर आज थांबुन वेळसुद्धा घालवायचा नव्हता.<br />
<br />
आम्ही नाश्त्याला जाऊन बसलो. एक एक जण येऊ लागले. भरपूर धुकं आणि ढग होते. थेंब थेंब पाऊस सुरु झाला होता. आमचं खाणं चालू असताना जोरात पाऊस सुरु झाला. आम्ही डोक्यावर हात मारून बसलो. घ्या आता लवकर निघुन काय फायदा? सगळे येउन बसले, खाऊन झालं तरी पाउस थांबला नाही.<br />
<br />
आम्ही बराच वेळ थांबलो. मग आमचे मॅनेजर देवकांत यांनी एक पर्याय सुचवला. कि तुम्ही आज हेमकुंडला जाऊन या. तिकडे जायला पावसामुळे काही बिघडत नाही, आणि उलट उन्हाऐवजी ढग आणि पाउस असेल तर चांगलंच. आम्हाला ते पटलं.<br />
<br />
काही जणांनी दुपारच्या जेवण्यासाठी अंडी असलेले कॉम्बो बांधून घेतले होते. ते बदलून पूर्ण शाकाहारी गोष्टी घेतल्या. तसे हेमकुंडला जाताना लंच सोबत न्यायची गरज नसते, तिकडे गुरुद्वारेच्या लंगरमधेच जेवणे होतात. पण आज हेमकुंडचा दिवस नसल्यामुळे लंच तयार होता. आमची इच्छा होती कि अनावश्यक ओझं वाढू नये. पण देवकांत नि त्यांची टिपिकल लाइन मारलीच. "ले लो यार, मेरे पैसे तो लग गये है इसमे. गिन के बनाते है ये लोग. आप नही लोगे तो ये होटलवाला तो फेक देगा इसको. इससे अच्छा आप ले जाओ. रस्ते मे काही खा लेना."<br />
<br />
आम्ही पुन्हा रूमवर गेलो. लवकर आवरायचं म्हणून आम्ही अंघोळीवर पाणी सोडलं होतं. आता हेमकुंड गुरुद्वाऱ्यात जायचं म्हणजे तसं कसं चालेल? पुन्हा आवरून निघण्यात वेळ गेला. मी आज कॅमेरा घेतलाच नाही. हेमकुंडला जाताना खूप उंची आणि विरळ ऑक्सिजनमुळे खूप जणांना त्रास होतो असं विकीपेडिया, आणि नेटवर वाचलं होतं आणि ऐकलंही होतं. त्यामुळे फोटोपायी त्रास वाढवुन घेण्याऐवजी मी त्या दिवसापुरतं फोन आणि बाकी लोकांच्या फोटोग्राफीवर विसंबून राहायचं ठरवलं.<br />
<br />
आवरून निघेपर्यंत पावसाचा जोर कमी झाला आणि थेंब थेंब सुरु होता. घांगरीयातून वॅली आणि हेमकुंडकडे जाण्याचा रस्ता एकच आहे, पुढे एका धबधब्यापाशी ते रस्ते वेगळे होतात. तिथे पोहचेपर्यंत पाउस पूर्ण थांबला. आता इकडे जावे कि तिकडे जावे असा प्रश्न होता. पण आम्ही हेमकुंडला जाणार म्हणून सगळे गाईड पुढे गेले होते. उशीर तर झालेलाच होता. कालपेक्षा कमी वेळ मिळाला असता. आणि वॅलीमध्ये दुसऱ्या दिवशी तर आम्हाला अजून लांब जायचं होत. आम्ही आता हेमकुंडलाच जाण्याचं ठरवलं.<br />
<br />
वर जाईपर्यंत पूर्ण आभाळ मोकळं झालं आणि कडक उन पडलं. वॅलीचे डोंगर दिसत होते, तिकडे काही वेळ ढग दिसत होते. आम्ही आमची समजूत काढत होतो, कि ठीके तिकडे ढग आहेत अजून. नसतं दिसलं काही. पण तिकडे पण आभाळ साफ झालं आणि आमची फजिती झाली यावर शिक्कामोर्तब झालं.<br />
<br />
घांगरीया ते हेमकुंड हे अंतर ६ किमी आहे. हेमकुंडची पायवाट जवळपास पूर्ण रस्त्यावर मोठी आणि प्रशस्त आहे. चालत जायचं बस. चिंचोळ्या रस्त्यावरची चढाई नाही. पण जी चढण आहे ती खूप तीव्र नसली तरी सतावत राहते. रस्ता मोठा आहे. सपाटीवरचं अंतर आणि चढाईवरचं यात हाच फरक आहे. चढताना तेच अंतर दुप्पट वाटतं.<br />
<br />
दोन अगदी तरुण पंजाबी पोरं आमच्या पुढेमागे वर निघाली होती. त्यातल्या एकाकडे सामान होतं आणि एकाकडे गॉगल. गॉगलवाला भरपूर स्टाईल मारत होता. सामान घेऊन मागे येणाऱ्यावर लवकर चल म्हणुन दमदाटी करत होता. थोड्याच वेळात त्यांचा दम निघाला, आणि त्यांनी वाटेत भेटलेली पोनी ठरवली आणि त्यावर बसून गेले.<br />
<br />
जसं जसं आम्ही वर गेलो तसं तसं उन भरपुर वाढलं. आणि त्यामुळे खुप त्रास होऊ लागला. भरपुर घाम येउन डीहायड्रेशन झालं. आणि शरीरातलं त्राण कमी होऊ लागलं. थांबत थांबत जाऊ लागलो. सुरुवातीला सगळे एकमेकांसाठी थांबत थांबत जात होते. पण असं खुपदा केलं कि सगळ्यांनाच थकवा येतो. आमचा बाकीचा ग्रुप आणि मी आणि निखिल यातलं अंतर वाढत गेलं. आणि नंतर तर ते दिसेनासेच झाले. त्यालासुद्धा तसाच त्रास होत होता.<br />
<br />
आम्ही दोघं एकमेकांपासून काही पावलांच्या अंतरावर सावकाश चाललो होतो. निखिल ला खूपच त्रास होत होता. काही पावलं चालुन काठीच्या आधाराने उभ्याउभ्याच किंवा जागा मिळाली तर कुठेतरी बसुन विश्रांती घेत होता. मी आता मुद्दाम ठरवून बिलकुल बसत नव्हतो. तसं केलं कि जास्त थकवा येतो असं वाटत होतं.<br />
<br />
आता दुपार झाली होती आणि तिकडून लोक परत येत होते आणि आम्ही पोहोचलोसुद्धा नव्हतो. आमच्या चेहऱ्यावरूनसुद्धा आमची हालत दिसत असावी. वरून परत जाणारे शीख भक्त लोक आम्हाला धीर देत होते. "कोई नई जी, पोहोच गये बस. वो उधर रहा उपर. १० मिनट मे पोहोच जाओगे." ते १० मिनिट काही संपता संपत नव्हते.<br />
<br />
चल थोडंच राहिलं आता असं एकमेकांना म्हणत आम्ही वर पोहोचलो शेवटी. पूर्ण शरीराची वाट लागली होती. बाकी जणांचं दर्शन झालं होतं. गुरुद्वारेचा दरवाजा पण बंद झाला होता. आम्हाला वाटलं इतकं रखडत वर येउन काही फायदा नाही, पण हरप्रीत आला. त्याने तिथल्या लोकांना पंजाबीमध्ये काहीतरी बोलून विनंती केली. त्यांनी आम्हाला जाऊ दिलं.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_fkPBIFBzq6FD00QEMgYTishqFmRslDOUYy4ts-CX0H6j3fuDPFS6ZKHniokxHfJjqMNnUahJUCRT334lxLDWQC25jXcbu0lAR7AMaSk8wcreLZnFj5UjhUBxKa3inKLJmEQBLIzJ860/s1600/IMG_20150722_144143370.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_fkPBIFBzq6FD00QEMgYTishqFmRslDOUYy4ts-CX0H6j3fuDPFS6ZKHniokxHfJjqMNnUahJUCRT334lxLDWQC25jXcbu0lAR7AMaSk8wcreLZnFj5UjhUBxKa3inKLJmEQBLIzJ860/s640/IMG_20150722_144143370.jpg" width="640" /></a><br />
<br />
आम्ही आत गेलो आणि एकदम शांत वाटलं. वेगळंच समाधान.<br />
<br />
गुरु गोविंदसिंग पूर्वीच्या जन्मात इथे तप करत होते असा शिखांच्या धर्मग्रंथात उल्लेख आहे. तसंच लक्ष्मणानेसुद्धा इथे तप केले असल्याचे वाचले. त्यामुळे त्यांचा पूर्व जन्मीचा किंवा काही तरी संबंध आहे अशी मान्यता आहे. नेमका मला कळाला नाही. तिकडे काही चित्रांमध्ये गुरु गोविंद सिंग आणि लक्ष्मण असे दोन्ही दाखवले आहेत.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnRXCnQNgrdyl04HN_fInMlZrAC1grBCUZSGMCFKTfDwdZ8DIHF5o_dHViYHXRcP7rcq1DlbLPrDWomcG7lF-DKp1fVC6XD2Jp8lbyafok_1CiSx-hFtSRI7xRYVgllaNHxes_6_i1cQ8/s1600/IMG_20150722_144304536.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnRXCnQNgrdyl04HN_fInMlZrAC1grBCUZSGMCFKTfDwdZ8DIHF5o_dHViYHXRcP7rcq1DlbLPrDWomcG7lF-DKp1fVC6XD2Jp8lbyafok_1CiSx-hFtSRI7xRYVgllaNHxes_6_i1cQ8/s640/IMG_20150722_144304536.jpg" width="640" /></a><br />
<br />
त्यामुळे हि जागा हिंदू आणि शीख दोन्हींसाठी पवित्र आहे. इथे लक्ष्मणाचे मंदिरसुद्धा आहे. काही वर्षांपूर्वी इथे गुरुद्वारा बांधला गेला. त्याची रचना पाहून मला सिडनी ओपेरा हाउसची आठवण आली.<br />
<br />
खुप वर्षांपूर्वी नांदेडच्या गुरुद्वाऱ्यामध्ये गेलो होतो त्यानंतर आजच. माझ्या शहरात, औरंगाबादलासुद्धा एक छान गुरुद्वारा आहे. सगळीकडेच जी स्वच्छता असते, तिथल्या सेवकांचा नम्रपणा, शांतपणे होणारं प्रसाद वाटप, लंगर मधली शिस्त, ते पाहुन आल्याचं समाधान वाटतं. नांदेड, औरंगाबाद, हेमकुंड तिन्ही ठिकाणी माझा अनुभव असाच होता.<br />
<br />
स्वच्छ आणि शांत धार्मिक स्थळे पहिली कि मला थोडं छान वाटतं, थोडा हेवा वाटतो, आणि थोडा आपल्या मंदिरांचा, विशेषतः महाराष्ट्रातल्या, राग येतो. अंगावर येणारे दुकानदार, उद्धट पुजारी, ढकलाढकली करणारे रक्षक, रांगेत मधूनच घुसणारे लोक इ. इ. गर्दीची जागृत देवस्थाने टाळून, जवळपासची शांत, कमी लोकप्रिय मंदिरात जाण्याचा हल्ली माझा कल असतो. असो. मंदिरांचा विषय निघाला कि नेहमीच असं भरकटायला होतं.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4Mfy8hCAgbSXXJKEYfxrKtgFb_PibqDrLLqsi-hOT6TX2rTmlvay2lVLT7WVigHFv1tWZS5bjj0xdVPYEEAw6YJ2RxrUi0nrN97iWDqJPo5b6nrnKZpzwxtaPFUlU7AIXOdHNYe070CI/s1600/15+-+212.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4Mfy8hCAgbSXXJKEYfxrKtgFb_PibqDrLLqsi-hOT6TX2rTmlvay2lVLT7WVigHFv1tWZS5bjj0xdVPYEEAw6YJ2RxrUi0nrN97iWDqJPo5b6nrnKZpzwxtaPFUlU7AIXOdHNYe070CI/s640/15+-+212.jpg" width="640" /></a><br />
<br />
<br />
बाहेर आलो आणि तिथल्या कुंडाकडे गेलो. ह्या कुंडामुळेच ह्या जागेचं नाव हेमकुंड आहे. हेम (संस्कृत) म्हणजे बर्फ. ७ बर्फाच्छादित शिखरांनी वेढलेलं हे कुंड. हिवाळ्यात पूर्ण गोठलेलं. आम्ही गेलो तेव्हा वितळुन पाणी तर होतं पण अतिथंड. त्या कुंडात डुबक्या मारायचं आम्ही ठरवलं होतं.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
आमचे मॅनेजर देवकांत यांना आम्ही जेव्हा सांगितलं कि आम्ही डुबकी मारणार आहोत. तेव्हा ते म्हणाले "बेस्ट लक. मै इतनी बार गया हु वहा लेकिन बस २००८ मे एक हि बार मैने डुबकी लगायी. एक बंदे को केमरा पकडा दि फोटो निकालने. अंदर गया और तुरंत वापस. फोटो तो आयी हि नही. मैने कहा भाडमे जाये फोटो, एक बार का पुण्य बस हो गया."<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLGiMAkiRtxZdO5MhxSDaSGuxledR4v-3UP9r7jtobxFbZ5NOM-8USjfTZSgxNCeIQTgzORCsVuPOz2kJ2HJZ6WOsLFnbcsPwY7uuEGewu9EOlkQ8yXjh9lIer47WBN89jOFw7dqS0M0k/s1600/DSC_0257.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLGiMAkiRtxZdO5MhxSDaSGuxledR4v-3UP9r7jtobxFbZ5NOM-8USjfTZSgxNCeIQTgzORCsVuPOz2kJ2HJZ6WOsLFnbcsPwY7uuEGewu9EOlkQ8yXjh9lIer47WBN89jOFw7dqS0M0k/s400/DSC_0257.jpg" width="267" /></a><br />
<br />
आम्ही हिम्मत करून डुबकी मारली. भयानक थंड होतं पाणी. सगळे मोठमोठ्याने ओरडत होते. त्या थंड वातावरणातसुद्धा पाण्याबाहेर आलो कि लगेच गरम वाटलं इतकं ते पाणी थंड होतं. मग फोटोसाठी पुन्हा. मग मी विषम आकडा करावा म्हणुन अजून एकदा उतरलो. असं प्रत्येकाने १, २, ३ अशा वेगवेगळ्या वेळा डुबक्या मारल्या. मस्त हुडहुडी भरली मग.<br />
<br />
अंग घासून कोरडं केलं, कपडे बदलले. आणि लक्ष्मणाच्या मंदिरात जाऊन दर्शन घेऊन आलो. मग थोडे फोटो काढले.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_0ejvrRS6rEHp2fUjV2WLyaVP2cg-HFp2u3fZQexO04rrRlwpjeMiTAtSV0sGXU0VE4SGstNe4yT2XKLb40nzY9UoiaQQDND1RLfZ6uElXEZe4U5P3OlPbw0ectdgLHVLo-dYpaULYfc/s1600/IMG_20150722_144638959_HDR.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_0ejvrRS6rEHp2fUjV2WLyaVP2cg-HFp2u3fZQexO04rrRlwpjeMiTAtSV0sGXU0VE4SGstNe4yT2XKLb40nzY9UoiaQQDND1RLfZ6uElXEZe4U5P3OlPbw0ectdgLHVLo-dYpaULYfc/s640/IMG_20150722_144638959_HDR.jpg" width="640" /></a><br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3woHdIRtezJPoMiPccsM7QFnNpW2Bg0cMR0_R3aQnrUgPdLxnrJNsMwYC7tIUqgO7sM3RK6RzDIINLyhny_WDFjisOZRwKtg73ptkMj6zJeS9WiAg9Dm72KQCueDtuSI5OnnqkjnrgXw/s1600/IMG_20150722_144455863.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3woHdIRtezJPoMiPccsM7QFnNpW2Bg0cMR0_R3aQnrUgPdLxnrJNsMwYC7tIUqgO7sM3RK6RzDIINLyhny_WDFjisOZRwKtg73ptkMj6zJeS9WiAg9Dm72KQCueDtuSI5OnnqkjnrgXw/s640/IMG_20150722_144455863.jpg" width="480" /></a><br />
<br />
इथलं पाणी खूप पवित्र समजतात म्हणून सगळ्यांसाठी कॅन आणल्या. त्यात पाणी भरून घेतलं. आता उन पूर्ण गेला आणि धुकं गडद होऊ लागलं. थंड वारे वाहू लागले. पाहता पाहता समोर स्पष्ट दिसत असलेलं कुंड धुक्यात हरवू लागलं.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSTfFaB14IigPz1eavaFSi00l3LKfPYgd8yE9_inm5harD6RHwpbZF2j0_Ptdx0APbAulL6yOYxMIbay8X2hxDtBnXuhbsFT54c-ZJw7XOLMRpmzucycpKITQb_Vg-n9eCsE073fUFbMg/s1600/IMG_20150722_144301546.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSTfFaB14IigPz1eavaFSi00l3LKfPYgd8yE9_inm5harD6RHwpbZF2j0_Ptdx0APbAulL6yOYxMIbay8X2hxDtBnXuhbsFT54c-ZJw7XOLMRpmzucycpKITQb_Vg-n9eCsE073fUFbMg/s640/IMG_20150722_144301546.jpg" width="640" /></a><br />
<br />
<br />
<br />
लंगरमध्ये पटकन जेवून खाली निघणं भाग होतं. येण्यात खूप उशीर झाला होता त्यामुळे आता फक्त आमचा ग्रुप वर उरला होता. बाकी सगळे खाली निघाले होते.<br />
<br />
जेवण झालं कि पुन्हा मी आणि निखिल मागे राहायला नको म्हणून आम्ही तडक पुढे निघालो. त्या घाईत आमचा हलवा खाण्याचा राहिला. त्या थंडीमध्ये गरम गरम हलवा खाउन मजा आली असती, पण ते राहूनच गेलं.<br />
<br />
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhj7mlbqlhcLibRkxX4NLSLbCmNHUlvO4ZEckpDaC9j7rA_z4FIpUYRkFhaipRceLeUDSngxivBB_4pCFnf9IOHQA-IiUPDRGuJLUHMPD2VohNkxD-lJM44lW9jOXfLE8OAOLjppoec_I0/s1600/IMG_20150722_154224693.jpg" imageanchor="1"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhj7mlbqlhcLibRkxX4NLSLbCmNHUlvO4ZEckpDaC9j7rA_z4FIpUYRkFhaipRceLeUDSngxivBB_4pCFnf9IOHQA-IiUPDRGuJLUHMPD2VohNkxD-lJM44lW9jOXfLE8OAOLjppoec_I0/s400/IMG_20150722_154224693.jpg" width="300" /></a><br />
<br />
येताना उन पूर्ण जाऊन त्याजागी गडद धुकं आलं होतं. उन नसल्यामुळे खाली जाताना काही त्रास झाला नाही. आरामात थांबत थांबत आलो. हळू हळू बाकी लोक पण पुढे आले.<br />
<br />
आणि जगातलं सर्वात उंच ठिकाणी असलेलं गुरुद्वारा पाहून, हेमकुंडात स्नान करण्याच (काही असलंच तर ते) पुण्य पदरात घालुन आम्ही घांगरीयाला रूममध्ये परतलो. आणि दाबून जेवण करून बिछान्यावर कलंडलो. </div>
Akash Khothttp://www.blogger.com/profile/13107024623370346276noreply@blogger.com0Hemkund, Uttarakhand 246443, India30.683333 79.6000000000000235.1612985000000009 38.291406000000023 56.2053675 120.90859400000002